W gospodarkach wysoko rozwiniętych ekspertyzy sądowe stanowią najszybciej
rozwijający się segment usług świadczonych przez biegłych rewidentów. W Polsce
sytuacja okazała się diametralnie różna. Jedną z przyczyn jest brak odpowiedniej
literatury fachowej, wyjaśniającej kompleksowo teoretyczne, prawne i praktyczne problemy
związane z przygotowaniem rzetelnych ekspertyz sądowych. Prezentowana książka
znakomicie wypełnia tą lukę.
Szczególnym osiągnięciem jest propozycja oryginalnego modelu postępowania audytora w
zakresie wykrywania przestępstw gospodarczych, łącznie ze wskazaniem na szczegółowo
zaprezentowanej bazy informacyjnej.
Spis treści:
Wstęp
Rozdział 1. Istota i rodzaje przestępstw gospodarczych
1. Istota oszustw finansowych w świetle badań historycznych
2. Definicje oszustw i przestępstw gospodarczych
3. Klasyfikacje nadużyć gospodarczych
4. Przestępstwa gospodarcze w polskim systemie prawnym
5. Skala przestępczości gospodarczej na świecie i w Polsce
5.1. Badania nadużyć gospodarczych w USA
5.2. Dane dotyczące polskiej przestępczości gospodarczej
Rozdział 2. Miejsce audytu śledczego oraz opinii sądowych w strukturze usług
oferowanych przez biegłych rewidentów
1. Charakterystyka usług wykonywanych przez biegłych rewidentów
1.1. Usługi atestacyjne (poświadczające) jako istota działalności audytorskiej
1.2. Polskie uregulowania prawne dotyczące działalności biegłych rewidentów
1.3. Ograniczenia w świadczeniu usług audytorskich w Polsce i na świecie
2. Obowiązek wykrywania oszustw a cel badania rocznych sprawozdań finansowych
3. Podstawy nowego rodzaju usług świadczonych przez biegłych rewidentów - audyt
śledczy
4. Rola biegłego rewidenta w postępowaniu sądowym dotyczącym spraw z zakresu oszustw
finansowych
5. Wykrywanie przestępstw gospodarczych przez biegłych rewidentów w Polsce i na
świecie
Rozdział 3. Procedury związane z wykrywaniem i badaniem przestępstw
gospodarczych przez biegłego rewidenta
1. Wprowadzenie
2. Wytyczne dotyczące procedur wykrywania oszustw gospodarczych podczas badania rocznych
sprawozdań finansowych
3. Procedura szacowania ryzyka popełnienia przestępstw gospodarczych
3.1. Tradycyjne metody szacowania ryzyka badania sprawozdań finansowych
3.2. Specyfika procesu szacowania ryzyka w przypadku nadużyć finansowych
3.3. Wybrane metody wspomagające szacowanie ryzyka wystąpienia oszustw
3.3.1. Burza mózgów
3.3.2. Systemy eksperckie
3.3.3. Koncepcja trójkąta oszustwa
3.3.4. Przegląd analityczny
4. Rola kontroli wewnętrznej w ocenie możliwości popełnienia nadużyć
5. Wymogi dotyczące dokumentowania nadużyć gospodarczych przez audytorów
6. Postępowanie biegłego rewidenta w razie uzasadnionego podejrzenia popełnienia
przestępstwa gospodarczego stwierdzonego podczas audytu rocznego sprawozdania finansowego
Rozdział 4. Przykłady oszustw finansowych występujące w polskiej praktyce
gospodarczej
1. Wprowadzenie
2. Studia przypadków defraudacji składników majątkowych
2.1. Wyprowadzanie środków pieniężnych poprzez sieć spółek powiązanych
2.2. Ukrywanie wypłat z rachunku bankowego spółki
2.3. Pożyczki udzielane osobom fizycznym ze środków obrotowych spółki
2.4. Finansowanie prywatnych wakacji ze środków spółki
2.5. Manipulowanie wypłatami środków pieniężnych z rachunku bankowego spółki
2.6. Utrzymywanie fikcyjnej spółki zależnej poza granicami kraju
2.7. Nieprawidłowości w przyjmowaniu zapasów towarów do magazynu
2.8. Świadczenie usług niematerialnych przez spółki powiązane
2.9. Nadużycia związane z rozliczaniem zaliczek wypłacanych ze środków spółki
2.10. Nieewidencjonowana sprzedaż usług po godzinach pracy
3. Manipulacje z zakresu fałszowania sprawozdań finansowych
3.1. Przykłady oszustw księgowych stosowane w jednostkowych sprawozdaniach finansowych
przedsiębiorstw
3.1.1. Oszustwa księgowe związane z wyceną udziałów i akcji posiadanych w innych
spółkach prawa handlowego
3.1.2. Nadużycia związane z wyceną bilansową akcji notowanych na giełdzie
3.1.3. Manipulacje księgowe w zakresie wyceny bilansowej należności
3.1.4. Wpływanie na poziom wyniku finansowego poprzez manipulacje wysokością podatku
odroczonego
3.1.5. Weksle jako narzędzie zwiększania płynności finansowej spółki
3.1.6. Oszukańcza prezentacja należnych i niewniesionych przez właścicieli wkładów
na poczet kapitału zakładowego
3.1.7. Problemy z wiarygodną wyceną aportów wnoszonych na pokrycie kapitału
zakładowego
3.1.8. Manipulacje w ewidencji księgowej spółki przekazującej aport na pokrycie
kapitału podstawowego jednostki zależnej
3.1.9. Wykorzystywanie możliwości konwersji wierzytelności na kapitał zakładowy
spółki
w celu poprawy sytuacji majątkowo-finansowej prezentowanej w sprawozdaniu
3.1.10. Oszustwa związane z celowym zwiększaniem przychodów między jednostkami
powiązanymi
3.1.11. Mechanizm nadmuchiwania sumy bilansowej i transferu zysków na przykładzie obrotu
aktywami finansowymi
3.1.12. Nieprawidłowe stosowanie zasad kompensaty wzajemnych rozrachunków
3.2. Manipulacje księgowe stosowane podczas konsolidacji sprawozdań finansowych
3.2.1. Celowe zniekształcanie struktury grupy kapitałowej
3.2.2. Odmienne zasady wyceny oraz prezentacji aktywów i pasywów
3.2.3. Świadome stosowanie innej metody konsolidacji
3.2.4. Unikanie pełnych wyłączeń transakcji dokonywanych między jednostkami
powiązanymi
3.2.5. Celowe dokonywanie korekt konsolidacyjnych podwyższających wynik finansowy grupy
4. Podsumowanie
Rozdział 5. Model postępowania audytora w zakresie wykrywania przestępstw
gospodarczych
1. Syntetyczny model postępowania audytora w zakresie wykrywania i ujawniania
przestępstwa gospodarczego
1.1. Podstawowe założenia i ograniczenia proponowanego modelu
1.2. Model działania audytora w zakresie wykrywania przestępstw gospodarczych
2. Szczegółowe techniki wykrywania defraudacji składników majątku
2.1. Nieewidencjonowana sprzedaż składników majątku
2.2. Udzielanie fikcyjnych rabatów
2.3. Przechwytywanie należności
2.4. Kradzież gotówki z kasy (w tym kasy fiskalnej)
2.5. Zakup fikcyjnych towarów i usług - zakupy na prywatne potrzeby
2.6. Manipulowanie listą płac
2.7. Zawyżanie wydatków służbowych (szczególnie kosztów delegacji)
2.8. Kradzież materialnych składników majątku (głównie zapasy)
3. Szczegółowe techniki wykrywania fałszowania sprawozdawczości finansowej
3.1. Nieprawidłowości w wycenie aktywów
3.1.1. Zawyżanie wartości udziałów i akcji
3.1.2. Manipulowanie wartością zapasów
3.1.3. Oszustwa w zakresie wyceny należności
3.1.4. Zawyżanie wartości środków trwałych
3.1.5. Manipulowanie wartościami niematerialnymi i prawnymi
3.2. Nieprawidłowości w wycenie pasywów
3.2.1. Zaniżanie rezerw na zobowiązania
3.2.2. Manipulowanie zobowiązaniami długo- i krótkoterminowymi
3.2.3. Oszustwa w zakresie kapitałów własnych
3.3. Manipulacje księgowe związane z ujmowaniem przychodów
3.4. Nadużycia dotyczące ujmowania kosztów
4. Szczegółowe techniki wykrywania korupcji oraz prania brudnych pieniędzy
4.1. Korupcja
4.2. Pranie brudnych pieniędzy
Podsumowanie
Spis schematów, wykresów i tabel
Literatura
240 stron, B5, miękka oprawa
