Polska w Nowym Jorku.
Idee, spory, nadzieje emigracji politycznej w latach 1940-1990
Książka poświęcona jest emigracji politycznej działającej w nowojorskiej
metropolii.
To naukowe opracowanie ukazujące jedno z najbardziej znaczących emigracyjnych
centrów politycznych. Jego charakterystykę wspomagają m.in. przykłady działań ludzi
w tym środowisku wybitnych.
Z indywidualnej perspektywy - jak założyła autorka - wyraźniej widać idee i
koncepcje polityczne ich twórców i zwolenników, jaśniej rysują się także cele
organizacji tworzących się w czasie wojny oraz po jej zakończeniu. Lepiej też
rozumiemy, dlaczego tak ważne okazało się przekonanie o społecznym obowiązku wobec
ojczyzny i rodaków wpojone pokoleniu międzywojennego dwudziestolecia. Przez pryzmat
osobistych doświadczeń lepiej też dostrzegamy piętrzące się przed tą generacją
bariery będące wypadkową emigracyjnych okoliczności i zwykłych polskich przywar.
Przeszkody te jednak tworzyły przede wszystkim ówczesne reguły obowiązujące w
wewnętrznej i zagranicznej polityce Stanów Zjednoczonych, a emigranci uznawali
działania tego mocarstwa za fundament, na którym opierały się globalne relacje
międzynarodowe.
Monografia nie ma charakteru stricte historycznego. Opis dokonany z pozycji politologa
i prasoznawcy - na ile jest to możliwe - uzmysławia fakt, że nieliczna, niezwykle
ambitna grupa przedstawicieli politycznej emigracji, targanych często wątpliwościami,
ale głęboko przekonanych o konieczności wszelkich możliwych starań na rzecz
niepodległości kraju, decydowała o sukcesie licznych inicjatyw, niepozwalających
zapomnieć o „sprawie polskiej" i wpisujących ją w szerszy kontekst polityki
amerykańskiej, a tym samym światowej.
Czytelnik otrzymuje obszerną rozprawę, opatrzoną bogatym słowniczkiem biograficznym
(ponad 50 haseł) działaczy nowojorskich oraz archiwalnymi zdjęciami dokumentującymi
pracę organizacji społecznych i politycznych.
Emigracyjne życiorysy, dokonania i niepowodzenia przedstawione w prezentowanym tomie
są niekiedy „jak wykłady historii lub legendy o prawdziwych ludziach" idących
tajemniczą drogą z rządowych gabinetów, wojskowych szeregów, podziemnych organizacji,
łagrów, obozów na salony wielkiej polityki. Wielu tam znalazło miejsce do realizacji
swoich marzeń o niepodległej Ojczyźnie. Jeśli wziąć pod uwagę niewielką
liczebność tego środowiska, to można powiedzieć za poetą, że byli to ludzie
mierzący siły na zamiary.
504 strony, B5, oprawa twarda