Ziemią i pieniędzmi
Początki federalnej polityki wobec szkolnictwa wyższego w Stanach Zjednoczonych
Ameryki, 1787-1890
Autor ma rację twierdząc, że do badania związków między uniwersytetami a
państwem należy sięgnąć do okresu kolonialnego. Fenomen amerykańskich uczelni
czerpie bowiem swój rodowód z czasów kolonialnych. Koledże bądź uniwersytety
zakładane w tym okresie cieszyły się nie tylko finansowym wsparciem Metropolii, ale
również autonomią, która niejednokrotnie była nawet wyższa niż poziom nauczania.
(...) Innym fenomenem Stanów Zjednoczonych było posiadanie wolnej, niezagospodarowanej
ziemi. Pomysł jej wykorzystania w celu budowy i funkcjonowania szkół wyższych,
zwłaszcza o charakterze rolniczym pojawił się w 1atach 50. XIX wieku. Jednakże i w tej
kwestii trudno było osiągnąć konsensus. Kongres był podzielony, a różnice miedzy
Północą a Południem uwidaczniały się niemal w każdej kwestii, w tym także i tej
dotyczącej tworzenia szkół wyższych. Autor udowadnia jednak, że konsekwencja i upór
Justina Smitha Morrilla doprowadziły do wydania ustawy zwanej Land Grant Act. Było to o
tyle ważne, że wówczas (1862 r.) toczyła się przecież wojna secesyjna i wydawać by
się mogło, że podzielone państwo ma ważniejsze potrzeby niż zajmowanie się
przeznaczaniem ziemi pod tworzenie agrotechnicznych szkół wyższych. Jednakże ustawa
została wydana. Dodatkowo została wzmocniona przez kolejną tzw. ustawę Hatcha.
Z recenzji dr hab. Jolanty Aliny Daszyńskiej, prof. UŁ
Radosław Rybkowski – doktor nauk humanistycznych, amerykanista i
kanadysta. Pierwszy absolwent studiów doktoranckich prowadzonych w ówczesnym
Międzywydziałowym Zakładzie Studiów Amerykańskich Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Adiunkt w Katedrze Amerykanistyki UJ. Wielokrotny stypendysta różnych programów Ryoichi
Sasakawa Young Leaders Fellowship Fund; dwukrotny stypendysta Polsko-Amerykańskiej
Komisji Fulbrighta (New York University, 2004 i 2009); Visiting Professor w University of
Rochester (2005 i 2008). Nagradzany grantami Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Handlu
Międzynarodowego Kanady (2010 i 2012) w celu prowadzenia badań nad kanadyjską polityką
publiczną. Początki jego pracy naukowej związane są z analizowaniem amerykańskiej
kultury i jej oddziaływania na życie społeczne. Obecnie w swoich zainteresowaniach
skupia się na badaniu powiązań i wzajemnych wpływów pomiędzy polityką i kulturą; w
szczególnym stopniu zainteresowany jest przemianami amerykańskiej i kanadyjskiej
polityki wobec szkolnictwa wyższego. Autor monografii z tej tematyki (Upadek stopni –
stopnie upadku, 2011) oraz licznych artykułów, publikowanych w Polsce i za granicą.
Spis treści:
Wstęp 7
Omawiane zagadnienia 12
Przegląd dotychczasowych badań 17
Podziękowania 24
Rozdział I. Polityka a uczelnie – w stronę teorii 27
1. Wyższe wykształcenie jako dobro prywatne i dobro publiczne 29
2. Polityka wobec szkolnictwa wyższego a polityka publiczna 36
2.1. Modele kształtowania polityki publicznej Charlesa E. Lindbloma i Davida Eastona 37
3. W stronę teorii i metody badania polityki wobec szkolnictwa wyższego? 42
4. Polityka publiczna a administracja – koncepcja Woodrowa Wilsona 48
5. Inwestycje w szkolnictwo wyższe a rozwój gospodarczy 51
6. Pytanie o metodę 53
Rozdział II. Czasy kolonialne – powstanie pierwszych uczelni i ich relacje z
władzami 55
1. Harvard College 58
2. College of William and Mary 64
3. Yale College 69
4. King’s College (Columbia University) 74
5. Dartmouth College 78
6. Podsumowanie 83
Rozdział III. Narodowy Uniwersytet Stanów Zjednoczonych – niezrealizowana
idea 87
1. Uniwersytet Narodowy – początek idei 89
2. George Washington i Uniwersytet Narodowy 92
3. Niezrealizowany plan Washingtona 100
4. Bez planów, bez działań 101
5. James Madison i powrót idei narodowego uniwersytetu 107
6. Zmierzch Narodowego Uniwersytetu Stanów Zjednoczonych 113
Rozdział IV. Ziemia dla szkół 115
1. Ziemia dla szkół – początki 117
2. Pierwsze propozycje wyzyskania ziemi na potrzeby uczelni 127
3. Justin Smith Morrill i Land Grant Act 133
4. Pierwsza próba przyjęcia ustawy – dyskusje w Senacie i prezydenckie weto 144
5. Land Grant Act of 1862 152
6. Land Grant Act a polityka 156
Rozdział V. Nie tylko ziemia 161
1. Pierwsze starania o federalne wspieranie badań naukowych w rolnictwie 165
2. Hatch Act i jego znaczenie dla szkolnictwa 173
3. Pieniądze dla uczelni – druga ustawa Morrilla 179
4. Stany, koledże i korzyści 189
Zakończenie 191
Wpływ dziewiętnastowiecznych rozstrzygnięć na współczesne szkolnictwo wyższe 192
Tworzenie instytucjonalnego wsparcia dla szkolnictwa wyższego 195
Miejsce federacji i stanów w dziewiętnastowiecznej polityce publicznej 199
Cykle wprowadzenia zmian w federalnej polityce wobec szkolnictwa wyższego 203
Bibliografia 205
Dokumenty i zbiory dokumentów 205
Akty prawne 205
Projekty ustaw, raporty, memoriały przedstawione w Kongresie 206
Zbiory dokumentów 211
Inne materiały źródłowe (pamflety, pamiętniki, artykuły, wystąpienia) 212
Opracowania 213
Artykuły 222
Źródła internetowe 228
Aneksy 229
James Buchanan, Informacja przesłana do Kongresu, uzasadnienie prezydenckiego weta Do
Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych 229
Ustawa przekazująca grunty publiczne niektórym Stanom, które mogą utworzyć koledże
służące pożytkowi rolnictwa i mechaniki tak zwana pierwsza ustawa Morrilla] 235
Ustawa o utworzeniu rolniczych stacji eksperymentalnych, we współpracy z koledżami
utworzonymi w niektórych stanach na podstawie przepisów ustawy przyjętej 2 lipca 1862
roku [tak zwana ustawa Hatcha] 237
Ustawa o przekazaniu części zysków ze sprzedaży gruntów publicznych w celu
pełniejszego uposażenia oraz wsparcia koledżów działających na rzecz rolnictwa i
mechaniki, utworzonych na podstawie aktu Kongresu przyjętego 2 lipca 1862 roku [druga
ustawa Morrilla] 239
246 stron, B5, oprawa miękka