Podsłuch telefoniczny w polskim procesie karnym
Kontrola i utrwalanie rozmów telefonicznych, powszechnie zwane podsłuchem, jest
jednym z najbardziej kontrowersyjnych źródeł pozyskiwania dowodów w procesie karnym.
Tego rodzaju działania organów władzy budzą żywe reakcje, dyskusje i
podejrzliwość związaną z niejawnością podsłuchu, dlatego też celem autorki
prezentowanej publikacji było przedstawienie złożonych zagadnień kontroli rozmów
telefonicznych w polskim procesie karnym w aspekcie ochrony praw człowieka.
Książka składa się z pięciu rozdziałów. W pierwszym przedstawiono zarys
historycznego rozwoju praw człowieka i instrumentów ich obrony, a także ochronę
tajemnicy komunikowania się w Konstytucji RP i Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i
Podstawowych Wolności. Rozdział drugi poświęcony został analizie kontroli rozmów
telefonicznych w uregulowaniach zawartych w kodeksie postępowania karnego. W rozdziale
trzecim przedstawiono i poddano ocenie podsłuch telefoniczny stosowany w ramach
czynności operacyjno-rozpoznawczych. Analizy przepisów regulujących te kwestie dokonano
także w aspekcie ich zgodności z Konwencją o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych
Wolności. W rozdziale czwartym został przedstawiony mało znany problem współpracy w
zakresie podsłuchu telefonicznego pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej.
Rozdział piąty pokazuje, jakie gwarancje w zakresie ochrony prawa do poszanowania
tajemnicy komunikowania się istnieją dla osób poddanych takiej kontroli.
Autorka podkreśla konieczność dostosowania prawa polskiego do standardów
międzynarodowych w zakresie ochrony praw i wolności jednostki, a także postuluje
wprowadzenie do ustaw normujących podsłuch pozaprocesowy uregulowania takiego, jak w
kodeksie postępowania karnego. Odnosi się zarówno do przyznania prawa do
zaskarżalności postanowień osobom, których podsłuch dotyczy, jak i do nałożenia
obowiązku na organy stosujące go do informowania osób objętych tą formą kontroli o
tym, że takowy podsłuch był wobec nich stosowany.
Spis treści:
Wykaz skrótów
Wprowadzenie
Rozdział I. Tajemnica komunikowania się w świetle praw człowieka
1. Prawa człowieka
2. Wolności obywatelskie i prawa osobiste w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
3. Kontrola korespondencji w świetle Konstytucji RP oraz Konwencji o Ochronie Praw
Człowieka i Podstawowych Wolności
3.1. Kontrola korespondencji w Konstytucji RP
3.2. Kontrola korespondencji na gruncie Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i
Podstawowych Wolności
Rozdział II. Kontrola i utrwalanie rozmów telefonicznych w ujęciu kodeksowym
1. Uwagi ogólne
2. Procesowa kontrola rozmów telefonicznych
2.1. Uregulowania prawne przed kodyfikacją z 1997 r.
2.2. Procesowa kontrola rozmów telefonicznych pod rządem kodeksu postępowania karnego z
1997 r.
2.3. Warunki zastosowania procesowego podsłuchu telefonicznego
3. Zagadnienia związane z wydaniem postanowienia przez sąd oraz jego wykonaniem
3.1.Postępowanie dotyczące wniosku prokuratora
3.2. Czas stosowania podsłuchu
3.3. Wykonanie postanowienia o zarządzeniu kontroli i utrwalaniu rozmów telefonicznych
3.4. Odroczenie ogłoszenia postanowienia
4. Środki zaskarżenia orzeczenia o zastosowaniu podsłuchu procesowego
5. Możliwości wykorzystania materiałów pochodzących z podsłuchu
Rozdział III. Pozaprocesowa kontrola rozmów telefonicznych w polskim systemie
prawnym
1. Uwagi ogólne
2. Podsłuch telefoniczny w świetle ustawy o Policji
2.1. Wprowadzenie
2.2. Zakres kontroli rozmów telefonicznych
2.3. Uprawnienia i obowiązki organów związane ze stosowaniem operacyjnego podsłuchu
telefonicznego
2.4. Gwarancje praw osób, wobec których stosowano kontrolę rozmów telefonicznych
2.5. Czas stosowania podsłuchu
2.6. Ocena uregulowań w zakresie podsłuchu telefonicznego
2.7. Wykorzystanie materiałów pochodzących z podsłuchu poza procesowego
3.Podsłuch telefoniczny w ustawie o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji
Wywiadu
4. Podsłuch telefoniczny realizowany przez Służbę Kontrwywiadu Wojskowego oraz
Służbę Wywiadu Wojskowego
5. Zakres podsłuchu operacyjnego w ustawie o Żandarmerii Wojskowej
6. Podsłuch operacyjny w ustawie o Straży Granicznej
7. Podsłuch pozaprocesowy prowadzony przez jednostki organizacyjne kontroli skarbowej
8. Podsłuch telefoniczny w ustawie o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym
Rozdział IV. Problematyka podsłuchu telefonicznego w świetle Konwencji o
Pomocy w Sprawach Kamych pomiędzy Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej
1. Uwagi ogólne Przechwytywanie przekazów telekomunikacyjnych podmiotów znajdujących
się na terytorium innego państwa członkowskiego
3. Przechwytywanie przekazów telekomunikacyjnych na własnym terytorium za pośrednictwem
dostawców usług
4. Przechwytywanie przekazów telekomunikacyjnych bez pomocy technicznej innego państwa
członkowskiego
Rozdział V. Materialnoprawne i procesowe aspekty naruszeń prawa do tajemnicy
komunikowania się
1. Wprowadzenie
2. Skarga konstytucyjna
3. Odpowiedzialność odszkodowawcza za naruszenia prawa do ochrony tajemnicy
komunikowania się w prawie polskim
4. Odpowiedzialność państwa za naruszenia praw człowieka przed organami
międzynarodowymi
4.1. Geneza odpowiedzialności państw za naruszenia praw człowieka przed Europejskim
Trybunałem Praw Człowieka
4.2. Skarga indywidualna do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
4.2.1. Warunki wniesienia skargi
4.2.2. Postępowanie po wniesieniu skargi
4.2.3. Orzeczenia i ich wykonanie
5. Odpowiedzialność kama i dyscyplinama funkcjonariuszy publicznych za naruszenie
tajemnicy komunikowania się
Bibliografia
Literatura
Orzecznictwo
178 stron, B5, oprawa miękka
