Schyłek komunizmu i polskie przemiany w odbiorze
społecznym
Książka zawierająca teksty Jacka Szymanderskiego pisane w latach "burzy i
naporu", czyli latach schyłku ustroju komunistycznego, a następnie początków
demokracji oraz kapitalizmu, jest interesująca z wielu powodów. Wymienię dwa
najważniejsze. Po pierwsze, teksty pisane w latach 80. i 90. XX w. dotyczą głównych
sporów, jakie toczyły się w Polsce w owych latach - latach kończącego się
"starego" i rozpoczynającego się "nowego". W dodatku zostały
napisane (czasem wspólnie z innymi autorami, w tym także z autorem wstępu) przez
prawdziwego erudytę.
Jacek Szymanderski odchodził stopniowo od klasycznej kariery
naukowej, angażując się w życie publiczne; najpierw jako dysydent, potem działacz
opozycyjnej "Solidarności", a następnie ruchu "Wolność i Pokój"
oraz "Solidarność RP". Po upadku komunizmu był posłem na Sejm, prezesem
Ośrodka Badania Opinii Publicznej, uczestniczył też w wielu innych przedsięwzięciach
w naszym życiu politycznym. Niemniej zarówno w jednym, jak i w drugim okresie jego
intelektualne zainteresowania brały od czasu do czasu górę i angażował się ponownie
w pracę naukową i publicystykę.
Jeśli pierwszym powodem, dla którego ten zbiór tekstów jest tak interesujący, jest
erudycja autora - wiedza sięgająca od jego podstawowej dziedziny: socjologii poprzez
psychologię, nauki polityczne, aż po filozofię i religioznawstwo - to drugim jest
połączenie wiedzy teoretycznej i praktyki. Autor, stosując przysłowiowe "mędrca
szkiełko i oko", patrzył nieraz na analizowane przez siebie zjawiska jednocześnie
okiem praktyka.
Opinie z lat przełomu
Kryzys (schyłkowego komunizmu) a dyskurs ideologiczny
Kryzys (schyłkowego komunizmu) z perspektywy legitymizacji
Rent Dissipation, Managers and Workers in the Soviet System: Implications for Systemie
Change
The Gorbachev Challenge - a View From the East
Pusty fotel: rozważania o istocie prezydentury w Polsce
Prawa własności, sektor prywatny i postawy społeczne wobec pożądanych zmian
instytucjonalnych
Stosunek opinii publicznej do zmian instytucjonalnych w Polsce. Załamanie rewolucyjnej
utopii, czyli "Solidarność" 1980-1994
220 stron, B5, oprawa miękka