POTOCZNY I IDEOLOGICZNY POZIOM DOŚWIADCZANIA ŚLĄSKOŚCI DOLIŃSKA K. Księgarnia

Potoczny i ideologiczny poziom doświadczania śląskości

Ślązacy w poszukiwaniu odrębności?

Socjologia XLVIII

W roku 2002 przeprowadzono w Polsce Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań, w czasie którego zapytano obywateli III RP m.in. o narodowość. W województwach śląskim i opolskim - liczących łącznie 6 mln ludzi - 173 tysiące, czyli około 3% mieszkańców, zadeklarowały „narodowość śląską”.

Ten fakt podsycił trwającą już wówczas od kilku lat w pewnych kręgach dyskusję, której podstawowe kwestie dają się zamknąć w pytaniach:

1) czy taka narodowość rzeczywiście istnieje?

2) jeżeli tak, to czy właśnie powstała/powstaje, czy raczej wprost przeciwnie - od lat „rozmywa się” i kończy w ogniu procesów unifikacyjno-globalizacyjnych?

3) czy może jest ona po prostu kolejnym politycznym artefaktem, animowanym przez grupę nadmiernie ambitnych lokalnych działaczy?

K. Dolińska, socjolog, nie poszła żadnym z tych tropów. Wstępnie uznała, że „naród śląski” istnieje i badaniem swoim postanowiła odpowiedzieć na inne pytanie: o źródła deklarowanej do niego przynależności. W tym celu przeprowadziła 124 wywiady z mieszkańcami wyżej wymienionych województw, wybierając na rozmówców wyłącznie osoby deklarujące przynależność do owego „narodu”. W rezultacie zdefiniowała w tej grupie - niezbyt licznej przecież - aż osiem różnych kryteriów takiej narodowej autoidentyfikacji (plus niebezinteresowne „motywy dyskretne”, dość wyraźnie widoczne u kilkunastu rozmówców będących działaczami Ruchu Autonomii Śląska).

Ta mnogość motywów - plus trudna kwestia, czy „śląskość” to „narodowość” - sprawia, że pracę Dolińskiej, choć niczego nierozstrzygającą, czyta się z dużym zainteresowaniem.

Wstęp
I. Teorie socjologiczne a kwestie narodowe i etniczne
1. Problemy z definiowaniem narodu
2. Kulturalistyczna koncepcja narodu
2.1. Obiektywność vs subiektywność narodowej identyfikacji (w perspektywie kulturalistycznej)
3. Etniczność, grupa etniczna, narodowość i naród
4. Teoria narodu a wielość rzeczywistości
II. Ślązacy - historia i współczesność
1. Rys historyczny śląskiej odrębności
1.1. Obiektywne wymiary śląskiej odrębności
2. Narodowość śląska - rewindykacja emocjonalna?
2.1. Ruch Autonomii Śląska
III. W stronę socjologii jakościowej
1. Założenia teoretyczno-metodologiczne
2. Realizacja badań
2.1. Dobór próby
3. Sposób analizy materiału badawczego
IV. Potoczny poziom doświadczania śląskości
1. Wartości konstytuujące śląską specyfikę kulturową oraz sposoby ich doświadczania na płaszczyźnie dnia codziennego
1.1. Śląskie wartości i ich międzygeneracyjna trwałość
1.1.1. Przywiązanie do ziemi
1.1.2. Rodzina
1.1.3. Praca
1.1.4. Gwara
1.1.5. Religia
1.2. Specyfika kultury śląskiej
2. Ujęcie deklaratywno-argumentacyjne narodowości śląskiej
2.1. Kryteria śląskiej deklaracji narodowościowej w NSP w 2002 roku
2.1.1. Kryterium refleksyjne w ujęciu genealogiczno-kulturowym
2.1.2. Kryterium refleksyjne w ujęciu genealogicznym
2.1.3. Kryterium refleksyjne w ujęciu kulturowym
2.1.4. Kryterium emocjonalne
2.1.5. Kryterium refleksyjno-emocjonalne
2.1.6. Kryterium genealogiczno-emocjonalne
2.1.7. Kryterium kulturowo-emocjonalne
2.1.8. Kryterium pozarefleksyjne
2.2. Czy istnieje odrębny naród śląski?
2.3. Opinie na temat formalnoprawnego uznania śląskiej odrębności narodowej
3. Analiza wypowiedzi respondentów uwzględniająca aspekt subiektywnego doświadczania relacji "naród śląski-autonomia"
3.1. Narodowi autonomiści
3.2. Narodowcy bez autonomii
3.3. Regionalni śląscy autonomiści
3.4. Regionaliści bez autonomii
3.5. Niezdecydowani narodowo autonomiści
3.6. Ślązacy niezdecydowani
V. Pomiędzy potocznym a ideologicznym doświadczaniem śląskości
1. Wymiar potoczny
2. Na granicy potoczności i ideologii
3. W kierunku ideologii
3.1. Narodowość śląska
3.2. Autonomia
3.3. Struktury organizacyjne a kwestia śląskiej odrębności
VI. Wnioski
Zakończenie
Aneks
Bibliografia
Zusammenfassung

172 strony, Format: 16.8x23.8cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.