Pozainstancyjne środki ochrony prawnej
Zamiarem Autorów tej pozycji było zebranie i przeanalizowanie w jednym opracowaniu
takich środków ochrony prawnej, które albo nie są środkami zaskarżenia orzeczeń
wydawanych przez sądy (dotyczą innych aspektów ich działalności niż wydanie
orzeczenia), albo też – chociaż formalnie należą do kategorii „środków
zaskarżenia” orzeczeń – bezpośrednio nie mogą prowadzić do ich wyeliminowania z
obrotu prawnego.
Każda z instytucji będących przedmiotem opracowania wiąże się z postępowaniem
sądowym o tyle, że może być wykorzystana, póki ono jeszcze się toczy lub już po
jego zakończeniu dla uzyskania ochrony takich wolności i praw, które w ocenie
zainteresowanego zostały naruszone w związku ze stosowaniem przez sąd prawa procesowego
lub prawa materialnego.
Każdy rozdział opracowania składa się z dwóch części. Część A jest klasycznym
komentarzem do całych aktów normatywnych lub tych ich części, które dotyczą
omawianych instytucji. Tezy tego komentarza są skrócone do niezbędnego minimum, tak by
Czytelnik mógł szybko odnaleźć odpowiedź na pytania wiążące się ze stosowaniem
poszczególnych przepisów. Część B jest opisowym rozwinięciem syntetycznego
opracowania komentarzowego i zawiera uzasadnienia tez komentarza. Aby ułatwić poruszanie
się po obu częściach, w części A wskazano na odesłania do tych rozdziałów w
części B, w których poszczególne tezy znajdują rozwinięcie. Konstrukcja części
opisowej nawiązuje do ustawowej systematyki zagadnień. Dodatkowym praktycznym
ułatwieniem w posługiwaniu się komentarzem jest indeks.
Z uwagi sposób ujęcia opracowanej tematyki mamy nadzieję, że komentarz będzie
pomocny dla prawników wszelkich profesji ale też dla studentów i aplikantów.
Spis treści:
Przedmowa
Wykaz skrótów
Wykaz literatury
Część I. Skarga konstytucyjna
(Bogumił Naleziński, Jakub Królikowski, Jarosław Sułkowski)
A.Komentarz tezowy
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r.
(Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.)
Ustawa z 1.8.1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym
(Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.)
B.Część opisowa
Wstęp
Rozdział 1. Zakres podmiotowy skargi
1.Osoby fizyczne i prywatne osoby prawne
2.Zdolność skargowa innych podmiotów
3.Zdolność skargowa osób wskazanych w art. 48 ust. 1 ustawy o TK
4.Realny i osobisty charakter naruszenia
5.Prawa i wolności skarżącego podlegające ochronie
Rozdział 2. Przedmiot skargi
1.Uwagi wstępne
2.Zakres rzeczowy aktów zaskarżanych
3.Zakres temporalny aktów zaskarżanych
4.Zastosowanie przedmiotu skargi przez sąd lub organ administracji
5.Zaskarżony akt jako podstawa orzeczenia naruszającego konstytucyjne prawa lub
wolności skarżącego
6.Ostateczność orzeczenia
Rozdział 3. Wymaganie sporządzenia skargi przez adwokata lub radcę prawnego
1.Istota
2.Pisma procesowe objęte pełnomocnictwem
3.Strony pełnomocnictwa
4.Rodzaj i zakres pełnomocnictwa
5.Inne wymogi formalne
6.Doręczenia
7.Ustanowienie pełnomocnika z urzędu
Rozdział 4. Przesłanki wstępnej kontroli skargi konstytucyjnej
1.Uwagi wstępne
2.Braki skargi konstytucyjnej
2.1.Uwagi wprowadzające
2.2.Pismo procesowe
2.3.Podmiot
2.4.Termin, wyczerpanie drogi prawnej
2.5.Przedmiot i podstawa kontroli
2.6.Sporządzenie przez adwokata
2.7.Nieuzupełnienie braków
2.8.Wykazanie naruszenia praw lub wolności
3.Termin na wniesienie skargi
3.1.Charakter terminu
3.2.Moment początkowy biegu terminu
3.3.Bieg terminu w razie złożenia wniosku o tzw. prawo ubogich oraz sposób jego
obliczania
4.Ocena skargi pod kątem przesłanki oczywistej bezzasadności
5.Przesłanka zbędności orzekania
Rozdział 5. Postanowienie tymczasowe
1.Istota
2.Wniosek
3.Termin złożenia wniosku
4.Przesłanki
5.Skutki postanowienia
6.Uchylenie
7.Zażalenie
Rozdział 6. Zasada skargowości: wszczęcie postępowania i związanie granicami
skargi
1.Wszczęcie postępowania
2.Zasada skargowości
3.Cofnięcie skargi
3.1.Możliwość wycofania lub ograniczenia zakresu skargi
3.2.Częściowe cofnięcie skargi
3.3.Cofnięcie skargi w całości
4.Rozszerzenie zakresu zaskarżenia skargą
4.1.Rozszerzenie skargi przez skarżącego
4.2.Kwestia dopuszczalności rozszerzenia skargi przez Rzecznika Praw Obywatelskich
Rozdział 7. Procedura rozpoznania wstępnego skargi
1.Rozpoznanie wstępne przez sędziego Trybunału
2.Postępowanie zażaleniowe
2.1.Uwagi ogólne
2.2.Pozostawienie zażalenia bez rozpoznania, przywrócenie terminu
2.3.Wniesienie zażalenia w terminie
2.4.Brak możliwości odwoływania się od innych rozstrzygnięć
3.Skierowanie skargi do rozpatrzenia przez właściwy skład orzekający
Rozdział 8. Rozpoznanie skargi na rozprawie
1.Uwagi podstawowe
2.Zasada jawności i zasada ustności
3.Zawiadomienie uczestników o terminie rozprawy
4.Udział skarżącego w rozprawie
5.Przebieg rozprawy
6.Rozpoznanie skargi poza rozprawą
Rozdział 9. Rozstrzygnięcie i jego skutki dla skarżącego
1.Możliwe rodzaje rozstrzygnięć
2.Postanowienie o umorzeniu postępowania
2.1.Możliwość badania przesłanek postępowania na każdym etapie rozpoznania sprawy
2.2.Przyczyny umorzenia postępowania w sprawie skargi
3.Wyroki i ich skutki prawne
3.1.Rodzaje rozstrzygnięć merytorycznych
3.2.Skutki orzeczenia o zgodności
3.3.Skutki orzeczenia o niezgodności
3.4.Skutki orzeczenia o braku niezgodności
Rozdział 10. Wznowienie postępowania na podstawie orzeczenia o
niekonstytucyjności
1.Wznowienie postępowania jako instrument przywrócenia stanu konstytucyjności
2.Prawo do wznowienia postępowania
3.Zakres podmiotowy prawa do wznowienia
4.Prawo do wznowienia a zakres rozstrzygnięcia Trybunału
5.Wyłączenia i ograniczenia prawa do wznowienia
z uwagi na charakter przepisu lub przyczynę jego niekonstytucyjności
6.Rozstrzygnięcie wydane na podstawie niekonstytucyjnego aktu normatywnego
7.Wpływ orzeczenia Trybunału na wynik wznowionego postępowania
8.Regulacja trybu wznowienia postępowania w ramach poszczególnych procedur
8.1.Uwagi ogólne
8.2.Orzecznictwo Trybunału
8.3.Środki umożliwiające wznowienie
9.Prawo do wznowienia postępowania w sytuacji określenia przez Trybunał innego terminu
utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnego aktu normatywnego
9.1.Określenie innego terminu utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnego aktu
normatywnego
9.2.Znaczenie określenia momentu wejścia w życie orzeczenia Trybunału
9.3.Ograniczenia możliwości wznowienia związane z określeniem innego terminu utraty
mocy obowiązującej niekonstytucyjnej regulacji
9.4.Szczególna sytuacja skarżącego, tzw. przywilej korzyści
Rozdział 11. Sporządzenie skargi konstytucyjnej
1.Informacja o warunkach wnoszenia do Trybunału Konstytucyjnego skargi konstytucyjnej
2.Komentarz do schematu sporządzania skargi
Część II. Skarga na przewlekłość postępowania sądowego i
przygotowawczego (Marta Romańska)
A.Komentarz tezowy
Ustawa z 17.6.2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w
postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i
postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki
(Dz.U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.)
B.Część opisowa
Rozdział 1. Podstawy normatywne
Rozdział 2. Przedmiot zaskarżenia
Rozdział 3. Charakter postępowania wywołanego wniesieniem skargi
Rozdział 4. Granice podmiotowe postępowania wywołanego wniesieniem skargi
1.Legitymacja do wniesienia skargi
2.Przeciwnik skarżącego
3.Reprezentacja stron
Rozdział 5. Właściwość sądu w postępowaniu wywołanym skargą
Rozdział 6. Wymagania konstrukcyjne i formalne skargi
1.Zachowanie terminu do wniesienia skargi
2.Wymagania co do konstrukcji i formy skargi
3.Opłata od skargi
Rozdział 7. Zakres rozpoznania sądu w postępowaniu wywołanym skargą
Rozdział 8. Orzekanie w postępowaniu wywołanym skargą
Rozdział 9. Zasądzenie "odpowiedniej kwoty"
Rozdział 10. Jednoinstancyjność postępowania
Rozdział 11. Skutki orzeczenia
Część III. Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na
naruszenie praw gwarantowanych przez Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i
Podstawowych Wolności (Magdalena Krzyżanowska-Mierzewska)
A.Komentarz tezowy
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie
4.11.1950 r., ze zmianami wprowadzonymi przez Protokół nr 11, który wszedł w życie
1.11.1998 r.
(Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.)
B.Część opisowa
Rozdział 1. Charakter skargi indywidualnej do Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka
Rozdział 2. Zasady interpretacji Konwencji
1.Pomocniczy charakter konwencji (zasada subsydiarności)
2.Margines oceny
3.Rządy prawa
4.Proporcjonalność jako zasada ogólna
5.Skuteczna ochrona praw
6.Wykładnia autonomiczna
7.Pozytywne zobowiązania państwa
8.Dorozumiane zobowiązania proceduralne
9.Konwencja jako żywy instrument
10.Interpretacja zgodnie z przedmiotem i celem konwencji
Rozdział 3. Dopuszczalne ograniczenia praw indywidualnych w ujęciu Trybunału
Rozdział 4. Strony postępowania
1.Strony postępowania i ich reprezentacja
2.Interwencja strony trzeciej
Rozdział 5. Organizacja i struktura Trybunału
1.Składy orzekające
2.Kancelaria Trybunału
Rozdział 6. Warunki dopuszczalności skargi indywidualnej do Trybunału
1.Status ofiary naruszenia
2.Sześciomiesięczny termin do wniesienia skargi
3.Wykorzystanie krajowych środków odwoławczych
4.Skarga konstytucyjna w kontekście wymogu wykorzystania krajowych środków
odwoławczych przed wniesieniem skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
5.Jurysdykcja temporalna Trybunału
6.Kryterium znaczącego uszczerbku
Rozdział 7. Postępowanie przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka
1.Wprowadzenie
2.Język postępowania
3.Wniesienie skargi
4.Postępowanie dowodowe
5.Jawność akt i danych osobowych skarżącego
6.Sprawy odrzucone jako niedopuszczalne
7.Wstępne rozpoznanie przez Izbę (Komitet trzech sędziów) oraz notyfikacja skargi
rządowi
8.Zawarcie ugody po notyfikacji skargi
9.Zawarcie ugody - wysokość kwoty
10.Jednostronne deklaracje rządu
11.Roszczenie o przyznanie "słusznego zadośćuczynienia", zwrot kosztów i
wydatków
12.Koszty i wydatki
13.Terminy
14.Zrzeczenie się przez Izbę właściwości na rzecz Wielkiej Izby
15.Postępowanie co do dopuszczalności i zasadności skargi
16.Rozprawa
17.Wyroki Trybunału
18.Wniosek o skierowanie sprawy do Wielkiej Izby
Rozdział 8. Skutki wyroków w systemie prawa krajowego
Rozdział 9. Wykonywanie wyroków Trybunału
1.Komitet Ministrów Rady Europy - postępowanie zmierzające do wykonania wyroków
2.Wyroki pilotażowe - rozwiązywanie problemów o charakterze systemowym
Część IV. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia sądowego (Marta Romańska)
A.Komentarz tezowy
Ustawa z 17.11.1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego
(Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.)
Ustawa z 28.2.2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze
(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1112)
Ustawa z 30.8.2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U.
z 2012 r. poz. 270)
B.Część opisowa
Rozdział 1. Podstawy normatywne
Rozdział 2. Charakter skargi
Rozdział 3. Przedmiot zaskarżenia
1.Przedmiot zaskarżenia w procedurze cywilnej
2.Przedmiot zaskarżenia w procedurze sądowoadministracyjnej
3.Jednorazowość zaskarżenia tego samego orzeczenia
Rozdział 4. Wyrządzenie orzeczeniem szkody jako przesłanka dopuszczalności
skargi
Rozdział 5. Niemożliwość uchylenia lub zmiany orzeczenia jako przesłanka
dopuszczalności skargi
Rozdział 6. Podmioty występujące w postępowaniu
1.Legitymacja materialna do wniesienia skargi
2.Legitymacja formalna do wniesienia skargi
3.Strony postępowania wywołanego skargą i ich reprezentacja
Rozdział 7. Podstawy zaskarżenia
Rozdział 8. Wymagania konstrukcyjne i formalne skargi jako pisma procesowego
Rozdział 9. Zachowanie terminu
Rozdział 10. Właściwość sądu w postępowaniu wywołanym skargą
1.Kontrola przesłanek dopuszczalności zaskarżenia
2.Sąd właściwy do rozpoznania skargi
3.Przyjęcie skargi do rozpoznania
Rozdział 11. Rozpoznanie skargi
1.Przepisy stosowanie w postępowaniu wywołanym wniesieniem skargi
2.Zakres rozpoznania skargi
Rozdział 12. Rozstrzygnięcie o zasadności skargi
Rozdział 13. Skutki orzeczenia co do zasadności skargi
Część V. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie
lub zatrzymanie (Paweł Cioch)
A.Komentarz tezowy
Ustawa z 6.6.1997 r. - Kodeks postępowania karnego
(Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.)
B.Część opisowa
Wprowadzenie
Rozdział 1. Roszczenia odszkodowawcze z tytułu niesłusznego skazania,
tymczasowego aresztowania lub zatrzymania
1.Cywilnoprawny charakter roszczeń
2.Zakres przedmiotowy roszczeń
3.Odszkodowanie
4.Zadośćuczynienie
5.Przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody
Rozdział 2. Przesłanki dochodzenia roszczeń z tytułu niesłusznego skazania,
tymczasowego aresztowania lub zatrzymania przed sądem
1.Przesłanki materialne - zakres podmiotowy roszczeń
2.Przesłanki formalne
2.1.Wniosek
2.2.Właściwy sąd
2.3.Termin
Rozdział 3. Przebieg postępowania przed sądem
Rozdział 4. Wyłączenie odszkodowania
Rozdział 5. Roszczenia regresowe Skarbu Państwa
Część VI. Skarga w ramach nadzoru administracyjnego nad działalnością
sądów i komorników (Hanna Knysiak-Molczyk)
A.Komentarz tezowy
Ustawa z 14.6.1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego
(t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.)
Ustawa z 27.7.2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych
(Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 9.5.2012 r. w sprawie skarg i wniosków
dotyczących działalności sądów powszechnych
(Dz.U. z 2012 r., poz. 524)
Ustawa z 29.8.1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji
(t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 ze zm.) .
B.Część opisowa
Rozdział 1. Rozpoznawanie skarg, wniosków i petycji dotyczących działalności
sądów
Rozdział 2. Rozpoznawanie skarg dotyczących działalności prezesów sądów
jako organów administrujących w znaczeniu funkcjonalnym
Rozdział 3. Rozpatrywanie skarg dotyczących działalności komorników sądowych
Indeks rzeczowy
564 strony, Format: 13.5x22.0cm, oprawa twarda
