Wydana w 2001 r. Bankowość. Podręcznik akademicki została wysoko oceniona
przez środowiska akademickie i bankowe - w niecałe pół roku od momentu wydania
książce przyznano Nagrodę Zespołową Ministra Edukacji i Sportu.
Przystępując do przygotowania II wydania, starano się uwzględnić istotne
przemiany w funkcjonowaniu systemów bankowych, które zaszły w minionych latach w Polsce
i za granicą. Dotyczyły one otoczenia banków, w tym uregulowań prawnych, polityki
pieniężnej banku centralnego, działalności nadzoru bankowego. Większość z nich
wynikała z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i konieczności harmonizacji
przepisów oraz przygotowań do wprowadzenia Nowej Umowy Kapitałowej (tzw. Bazylei II).
Przemiany w funkcjonowaniu rynków finansowych i w otoczeniu instytucjonalnym wpłynęły
na dalszy rozwój metod zarządzania bankiem, jak również zarządzania ryzykiem; zmiany
te staraliśmy się uchwycić w poszczególnych częściach. Podstawowa koncepcja pracy
pozostała jednak nie zmieniona.
Książka przedstawia całokształt problemów związanych z
funkcjonowaniem nowoczesnych banków w gospodarce rynkowej. Obejmuje wiadomości zarówno
o warunkach, w których działają banki komercyjne, jak i o zarządzaniu bankiem (bank
management). Uwzględnia specyfikę rozwoju bankowości w Polsce, a także nowe
rozwiązania stosowane w krajach wysoko rozwiniętych (m.in. instrumenty pochodne,
wewnętrzne modele oparte na szacowaniu value at risk, bankowość elektroniczną).
Praca składa się z czterech części.
W części pierwszej przedmiotem analizy jest system bankowy oraz jego relacje
z otoczeniem. Przedstawiono w niej pojęcie systemu bankowego oraz główne
elementy otoczenia banków określające warunki ich działania - politykę pieniężną
banku centralnego i jej instrumenty, nadzór bankowy i system gwarantowania depozytów
oraz funkcjonowanie rynków finansowych, tj. globalizację, liberalizację, deregulację,
sekurytyzację, postęp w telekomunikacji i informatyce, które w istotny sposób
zmieniły funkcjonowanie współczesnych instytucji finansowych. (Autorami poszczególnych
rozdziałów są: prof. dr hab. Władysław Leopold Jaworski, prof. dr hab. Zofia
Zawadzka, prof. dr hab. Andrzej Kaźmierczak, prof. dr hab. Zdzisław Fedorowicz, prof. dr
hab. Małgorzata Zaleska).
W części drugiej zostały szczegółowo omówione operacje bankowe.
Referowane są tradycyjnie przeprowadzane operacje bankowe - zarówno krajowe, jak i
zagraniczne - a także operacje charakterystyczne dla banków inwestycyjnych i
hipotecznych. Uwzględniono tu również problematykę bankowości elektronicznej.
(Autorami sq: prof. dr hab. Zbigniew Krzyżkiewicz, dr Agnieszka Gąsowska, dr Rafał
Walkiewicz, dr Robert Jagiełło).
W części trzeciej zostały wyjaśnione zagadnienia związane z organizacją i
zarządzaniem bankiem komercyjnym, tj. strategia i planowanie działalności,
znaczenie funduszów własnych, controlling, marketing, kontrola wewnętrzna oraz analiza
i ocena funkcjonowania banku. (Autorami sq: prof. dr hab. Grażyna Rytelewska, dr Bohdan
Kosiński, prof. dr hab. Małgorzata Iwanicz-Drozdowska, mgr Agnieszka Nowak, dr Ireneusz
Badowski).
W czwartej, największej części przedstawiono problematykę zarządzania
ryzykiem w bardzo szerokim ujęciu, zarówno w aspekcie przedmiotu ryzyka, jak i
instrumentów je ograniczających. Omówiono indywidualne ryzyko kredytowe,
ryzyko kredytowe dla portfela kredytowego, ryzyko płynności, ryzyko stopy procentowej i
ryzyko walutowe. Odrębne rozdziały poświęcono modelowaniu portfela papierów
wartościowych oraz instrumentom pochodnym. (Autorami są prof. dr hab. Zofia Zawadzka,
prof. dr hab. Maciej S. Wiatr, prof. dr hab. Barbara Gruszka, prof. dr hab. Jerzy
Nowakowski, dr Robert Jagiełło, dr Paweł Niedziótka, dr Piotr Zawadzki).
Na zakończenie podano obszerną bibliografię publikacji związanych z
poruszaną problematyką oraz indeks rzeczowy, który ułatwi Czytelnikom
wyszukiwanie głównych terminów definiowanych i omawianych w podręczniku.
Autorami książki są w przeważającej większości pracownicy naukowi Katedry
Bankowości Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Każdy z nich ma bogaty dorobek
praktyczny, dydaktyczny oraz publikacyjny w określonej dziedzinie. Poszczególne
zagadnienia są analizowane dzięki temu w sposób rzeczywiście pogłębiony,
spełniający najwyższe naukowe standardy. Pozwala nam to mieć nadzieję, że książka
może być uznana za podręcznik akademicki dający solidne podstawy w zakresie
bankowości, podobnie jak to czynią podręczniki zagraniczne.
W opracowaniu omówiono wszystkie najważniejsze obszary bankowości. Zakres podjętych
tematów pokrywa naszym zdaniem prawie całkowicie obszar wiedzy o funkcjonowaniu banków.
Celowo nie podjęliśmy takich zagadnień, jak rachunkowość bankowa, zastosowania
informatyki w banku czy matematyka finansowa, wychodząc z założenia, że są one
dyscyplinami uzupełniającymi niezbędne wiadomości, które powinien mieć każdy, kto
studiuje bankowość.
Skrócony spis treści
Wstęp
Część I. System bankowy i jego otoczenie
1. Bank i system bankowy (Władysław L. Jaworski)
2. Zmiany w bankowości światowej (Zofia Zawadzka)
3. Kreacja pieniądza w systemie bankowym (Andrzej Kaźmierczak)
4. Instrumenty i realizacja polityki pieniężnej (Andrzej
Kaźmierczak)
5. Rynki finansowe (Zdzisław Fedorowicz)
6. Nadzór bankowy i gwarantowanie depozytów (Małgorzata Zaleska)
Część II. Operacje bankowe
1. Klasyfikacja operacji bankowych (Zbigniew Krzyżkiewicz)
2. Operacje banków uniwersalnych (Zbigniew Krzyżkiewicz)
3. Operacje banków specjalistycznych
4. Operacje zagraniczne (Agnieszka Gąsowska)
5. Operacje bankowości elektronicznej (Rafał Walkiewicz)
6. Sekurytyzacja aktywów (Robert Jagiełło)
Część III. Bank - organizacja i zarządzanie
1. Zarządzanie bankiem (Bohdan Kosiński)
2. Ustalanie polityki i planowanie działalności banku (Bohdan
Kosiński)
3. Kapitał własny banku (Małgorzata Iwanicz-Drozdowska)
4. Sprzedaż produktów bankowych (Grażyna Rytelewska)
5. Controlling bankowy (Agnieszka Nowak)
6. Audyting wewnętrzny w systemie zarządzania bankiem komercyjnym
(Ireneusz Badowski)
7. Analiza i ocena działalności banku (Małgorzata
Iwanicz-Drozdowska)
Część IV. Ryzyko bankowe
1. Ryzyko bankowe (Zofia Zawadzka)
2. Indywidualne ryzyko kredytowe (Maciej S. Wiatr)
3. Ryzyko kredytowe - dla portfela kredytowego (Robert Jagiełło)
4. Ryzyko płynności (Barbara Gruszka)
5. Ryzyko stopy procentowej (Zofia Zawadzka)
6. Ryzyko walutowe (Zofia Zawadzka)
7. Modelowanie portfela papierów wartościowych (Jerzy Nowakowski,
Paweł Niedziółka)
8. Instrumenty pochodne (Piotr Zawadzki)
Bibliografia
Indeks
948 stron, twarda oprawa lakierowana