RENTA EMISYJNA I GOSPODARKA FINANSOWA BANKU CENTRALNEGO CUKROWSKI J. Księgarnia

Celem niniejszej książki jest zapoznanie czytelnika z podstawowymi założeniami metodologii, którą należy stosować w celu mierzenia dochodów banku centralnego oraz dochodów budżetu z renty emisyjnej w krajach znajdujących się w okresie transformacji.

W rozdziale 1, na przykładzie NBP, omówiono rolę banku centralnego w gospodarce i systemie bankowym. Przedstawiono podstawowe funkcje banku centralnego oraz omówiono relacje z rządem i problemy niezależności banku centralnego. W rozdziale tym scharakteryzowano strukturę organizacyjną NBP oraz prawne aspekty funkcjonowania banku.

W rozdziale 2 omówiono teoretyczne aspekty problemu pomiaru dochodów z renty emisyjnej w gospodarkach krajów transformujących się, scharakteryzowano alternatywne definicje oraz przedstawiono schemat pomiarów.

W rozdziale 3 analizowane są strumienie finansowe w bankach centralnych. W szczególności, w rozdziale tym przedstawiono metodykę określania wielkości wpływów banku centralnego związanych z posiadaniem monopolu na emisją pieniądza i prowadzenie polityki pieniężnej oraz jej zastosowanie do analizy źródeł i sposobów wydatkowania dochodów banku centralnego z renty emisyjnej.

Rozdział 4 poświecony jest analizie empirycznej strumieni finansowych w NBP w okresie transformacji. W rozdziale tym przedstawiono pełną analizę skali finansowania deficytu budżetowego z pomocą wpływów z renty emisyjnej w latach 1990-2000. Ponadto, pokazano, że używana powszechnie koncepcja senioratu monetarnego nie jest adekwatną miarą dochodów banku centralnego z tytułu monopolu na emisję pieniądza, a także nie oddaje rzeczywistej wielkości wpływów do budżetu z tytułu senioratu, tj. że wielkość senioratu monetarnego nie powinna być używana ani jako miara dochodów z tytułu monopolu NBP na emisję pieniądza, ani także jako miara wpływów do budżetu z tytułu senioratu. Rozdział zamyka krótkie omówienie polityki NBP w okresie transformacji.

W rozdziale 5 rozpatrzono problemy finansowania sektora publicznego ze środków otrzymywanych z banku centralnego. Szczegółowo przedstawiono na przykładzie NBP analizę możliwości zwiększenia dochodów budżetu z tytułu renty emisyjnej. Pokazano sposoby za pomocą których bank centralny, poprzez zmianę podstawowych założeń polityki pieniężnej (zmiany stóp procentowych, wielkość operacji otwartego rynku, zmiana struktury portfela), może wpłynąć na wielkość dochodów budżetu z tytułu renty emisyjnej. Na przykładzie analizy wpływów budżetu z NBP w latach 1990-1999 pokazano potencjalne możliwości rozpatrzonych metod.

W rozdziale 6 przedstawiono analizę porównawczą sposobów generowania i wykorzystania dochodów banków centralnych w wybranych krajach Europy Środkowej (Polska, Czechy) i Wspólnoty Niepodległych Państw (Gruzja, Kirgistan, Białoruś). Omówiono sposoby finansowania deficytu budżetu środkami pozyskiwanymi z banków centralnych w okresie względnej stabilizacji makroekonomicznej przy ograniczonej podaży pieniądza. Ponadto, w rozdziale 6 przedstawiono pełną analizę skali finansowania deficytu budżetowego przez banki centralne i pokazano, że dochody związane z emisją pieniądza nie były używane jako podstawowy sposób finansowania wydatków publicznych w żadnym z analizowanych krajów. Tym niemniej, w transformujących gospodarki krajach Wspólnoty Niezależnych Państw (Gruzji, Kirgistanie), strumień środków przekazywanych corocznie z banków centralnych do budżetu jest nadal znaczący, głównie dzięki redukcji długu dla sektora prywatnego. Należy zwrócić uwagę, że na Białorusi, w kraju najmniej zaawansowanych reform rynkowych, oprócz bezpośredniego finansowania budżetu środkami banku centralnego, rokrocznie obserwowany jest znaczny strumień środków płynących z banku centralnego, poprzez system bankowy do sektora publicznego, będący rezultatem quasi-fiskalnych operacji banku centralnego.

W rozdziale 7 omówiono zasady podziału dochodów Europejskiego Banku Centralnego (EBC) między kraje członkowskie Europejskiej Unii Monetarnej (EUM) oraz przedstawiono szacunkowe wielkości dochodów z renty emisyjnej w przypadku rozszerzenia EUM o wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej (UE) oraz o kraje aktualnie prowadzące negocjacje akcesyjne. Pokazano, że przy obecnych zasadach podziału dochody z renty emisyjnej dzielone są nieproporcjonalnie do udziału poszczególnych krajów w EBC, w wyniku czego jedna grupa krajów członkowskich zdecydowanie traci, druga natomiast - zyskuje. Polska, podobnie jak większość krajów aspirujących do UE, należy do grupy krajów, które zdecydowanie zyskają w wyniku podziału dochodów EBC z renty emisyjnej, oczywiście pod warunkiem, że obecne zasady podziału zostaną zachowane w przyszłości.

Opracowanie zamyka część stanowiąca podsumowanie całości rozważań.

132 strony

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.