Źródeł zmian zachodzących w sektorze bankowym można szukać w otoczeniu banków
oraz w czynnikach o charakterze wewnętrznym. Banki nie są już jedynymi podmiotami
świadczącymi usługi finansowe i muszą walczyć o klientów nie tylko z innymi
pośrednikami finansowymi (tzw. near banks), ale także coraz częściej z podmiotami
spoza sektora (tzw. non-banks), takimi jak supermarkety czy portale internetowe.
Zaostrzenie konkurencji na rynku jest efektem m.in. zmian ram prawnych funkcjonowania
banków (w tym związanych z wejściem Polski do Unii Europejskiej), ale także takich
czynników, jak np. dynamiczny rozwój nowoczesnej technologii prowadzący do
umiędzynarodowienia działalności bankowej czy powstawania nowych instrumentów
finansowych. Równocześnie banki przechodzą gruntowne przeobrażenia wewnętrzne -
zmieniają organizację i sposób funkcjonowania, stając się instytucjami coraz bardziej
zorientowanymi na klienta. Zwiększanie skali działania, angażowanie się w nowe rodzaje
działalności i pojawianie się nowych produktów zmuszają je do usprawniania
działalności operacyjnej oraz doskonalenia procesów zarządzania i ograniczania ryzyka,
które stale rośnie.
Funkcjonowanie w warunkach agresywnej konkurencji na rynku i wzrastającego ryzyka
związanego z działalnością bankową, a także rosnących wymagań klientów zmusza
banki do położenia szczególnego nacisku na finansowe aspekty swojej działalności.
Banki muszą umieć oceniać prowadzoną działalność operacyjną pod kątem jej
dochodowości, sprawnie zarządzać posiadanymi środkami pieniężnymi (własnymi i
obcymi) przy zachowaniu płynności, wypłacalności, adekwatności kapitałowej i
konkurencyjności oraz dysponować umiejętnościami identyfikacji ryzyka oraz metodami i
narzędziami ograniczania jego skali, a to z kolei oznacza, że banki muszą dysponować,
poza odpowiednimi zasobami finansowymi i rzeczowymi, także personelem o kwalifikacjach i
wiedzy, pozwalających im sprostać nowym wyzwaniom.
Prezentowane opracowanie przedstawia problematykę, której znajomością powinni
wykazać się nie tylko pracownicy banków czy innych instytucji finansowych, ale także
działów finansowo-księgowych przedsiębiorstw. Ponadto książka ta może być pomocą
dydaktyczną dla studentów uczelni ekonomicznych, uczestników studiów podyplomowych
oraz szkoleń bankowych. Jest to również pozycja spełniająca wymogi kwalifikacyjne
Krajowej Izby Biegłych Rewidentów dla kandydatów na biegłych rewidentów.Publikacja
polecana jest dla kandydatów na biegłych rewidentów, pracowników banków, innych
instytucji finansowych, ale także służb finansowo-księgowych przedsiębiorstw.
SPIS TREŚCI
Wstęp
ROZDZIAŁ I SYSTEM BANKOWY W POLSCE
1. Bank centralny w dwupoziomowym systemie bankowym
1.1. Cel, zadania i funkcje banku centralnego oraz jego organizacja
1.2. Polityka pieniężna NBP
1.2.1. Charakter polityki pieniężnej NBP
1.2.2. Instrumenty polityki pieniężnej NBP
1.2.2.1. Operacje kredytowo-depozytowe
1.2.2.2. Rezerwy obowiązkowe
1.2.2.3. Operacje otwartego rynku
1.3. Niezależność banku centralnego
1.4. Gospodarka finansowa NBP
2. Banki drugiego szczebla w Polsce - procedura tworzenia oraz rodzaje
2.1. Rola współczesnego banku w gospodarce rynkowej oraz zasady tworzenia banków,
oddziałów i przedstawicielstw
2.2. Forma prawna działania banków w Polsce
2.3. Rodzaje banków komercyjnych według charakteru i zakresu działania
3. Nadzór bankowy
3.1. Cele i zadania nadzoru bankowego
3.2. Organizacja nadzoru bankowego w Polsce
3.3. Nadzór skonsolidowany
4. Restrukturyzacja, prywatyzacja i konsolidacja sektora bankowego w Polsce
4.1. Restrukturyzacja banków
4.2. Prywatyzacja banków. Znaczenie kapitału zagranicznego w jej przebiegu
4.3. Procesy konsolidacyjne w sektorze bankowym
5. Dyrektywy Wspólnot Europejskich a zmiany legislacyjne w Polsce do 2004 roku
6. Przykłady i pytania do rozdziału I
ROZDZIAŁ II INSTYTUCJE WSPOMAGAJĄCE SYSTEM BANKOWY W POLSCE
1. Specyfika instytucji współpracujących z systemem bankowym
2. Bankowy Fundusz Gwarancyjny
2.1. Zakres podmiotowy ustawy, podmioty stosunku gwarancji oraz przedmiot gwarancji
2.2. Działalność BFG i źródła jej finansowania
2.3. Dotychczasowe efekty działalności funduszu
3. Bankowy Arbitraż Konsumencki
4. Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A.
4.1. Rozrachunki międzybankowe i tryb ich przeprowadzania
4.2. Cele i zasady funkcjonowania KIR S.A.
4.3. Systemy rozliczeniowe KIR S.A.
5. Biuro Informacji Kredytowej S.A.
5.1. Zasady funkcjonowania Biura
5.2. Produkty Biura Informacji Kredytowe) S.A.
5.2.1. Bankowy Raport Kredytowy
5.2.2. Ocena punktowa klienta indywidualnego
5.2.3. Pozostałe produkty BIK S.A.
6. Przykłady i pytania do rozdziału II
ROZDZIAŁ III OPERACJE BANKOWE
1. Pojęcie i rodzaje operacji i czynności bankowych
1.1. Propozycje klasyfikacji operacji bankowych
1.2. Ustawowe ujęcie czynności bankowych
2. Operacje pozyskiwania obcych środków pieniężnych przez bank
2.1. Zewnętrzne źródła zasilania finansowego
2.2. Operacje depozytowe banków
2.3. Inne zewnętrzne źródła zasilania finansowego
3. Operacje inwestowania pieniądza
3.1. Kredytowanie na tle innych form inwestowania i tworzenia przychodów banku
3.3. Rodzaje kredytów bankowych
3.4. Operacje lokacyjne banków
3.4.1. Inwestycje w papiery wartościowe
3.4.2. Depozyty (lokaty) międzybankowe czynne
4. Operacje pośredniczące (usługowe) banków
4.1. Operacje pośredniczące jako źródło przychodów prowizyjnych
4.2. Bankowa obsługa rozliczeń pieniężnych
4.2.1. Operacje rozliczeniowe realizowane w obrocie krajowym
4.2.2. Operacje płatnicze w obrocie zagranicznym
5. Wykorzystanie bankowości elektronicznej do realizacji operacji bankowych
5.1. Pojęcie i narzędzia bankowości elektronicznej
5.2. Bariery rozwoju bankowości elektronicznej w Polsce
6. Wybrane usługi bankowości specjalistycznej
6.1. Operacje banków hipotecznych
6.2. Usługi bankowości inwestycyjnej
7. Przykłady i pytania do rozdziału III
ROZDZIAŁ IV RYZYKO W DZIAŁALNOŚCI BANKU
1. Etapy zarządzania ryzykiem bankowym
2. Rodzaje ryzyka bankowego
2.1. Ryzyko płynności
2.2. Ryzyko kapitałowe
2.3. Ryzyko kredytowe
2.4. Ryzyko operacyjne
2.5. Ryzyko rynkowe
3. Regulacje nadzorcze w zakresie ryzyka bankowego
3.1. Limity koncentracji zaangażowań i dużych zaangażowań
3.2. Próg koncentracji kapitałowej
3.3. Całkowity wymóg kapitałowy
3.4. Współczynnik wypłacalności
3.5. Rezerwy na ryzyko związane z działalnością banków
3.6. Metoda wartości zagrożonej
3.7. Oceny agencji ratingowych
4. Regulacje wewnętrzne w zakresie ryzyka bankowego
4.1. Wewnętrzne limity zaangażowań
4.2. Ocena zdolności kredytowej
4.3. Zabezpieczenia prawne
4.4. Monitoring kredytowy
5. Nowe aspekty w zarządzaniu ryzykiem bankowym
5.1. Nowe regulacje prawne - zabezpieczenia finansowe
5.2. Pomiar adekwatności kapitałowej - Nowa Umowa Kapitałowa
6. Przykłady i pytania do rozdziału IV
ROZDZIAŁ V ZARZĄDZANIE FINANSAMI BANKU
1. Strategie zarządzania aktywami i pasywami banku
2. Plan finansowy podstawą gospodarki finansowej banku
3. Specyfika metod i narzędzi wykorzystywanych w zarządzaniu finansami banku
3.1. Portfel bankowy i handlowy
3.2. Fundusze własne banku
3.3. Bankowy rachunek kosztów
3.4. Polityka cenowa banku - kalkulacja cen
3.5. Odsetki, prowizje, opłaty
3.6. Marża
3.7. Wynik finansowy banku
4. Sprawozdawczość finansowa banku
4.1. Sprawozdanie finansowe banku
4.2. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe
4.3. Sprawozdawczość finansowa na potrzeby Narodowego Banku Polskiego
5. Analiza kondycji finansowej banku
5.1. Aspekty metodyczne analizy
5.2. Analiza wstępna sprawozdań finansowych
5.2.1. Analiza "szybka" kondycji banku
5.2.2. Analiza pozioma i pionowa sprawozdań finansowych
5.3. Analiza pogłębiona - kryteria oceny banku
5.3.1. Klasyczne kryteria oceny: efektywność - rentowność
5.3.2. Płynność finansowa - ustawowe kryterium oceny banku
5.3.3. Wypłacalność i adekwatność kapitałowa jako kryteria bezpieczeństwa banku
5.3.4. Konkurencyjność rynkowym kryterium oceny funkcjonow nią banku
6. Systemy oceny kondycji finansowej banków
6.1. System monitorowania banków w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym
6.2. Ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej na potrzeby nadzoru bankowego
6.3. Rankingi banków
7. Przykłady i pytania do rozdziału V
Klucz do rozwiązania pytań testowych
BIBLIOGRAFIA
SPIS TABEL
SPIS RYSUNKÓW
SPIS WYKRESÓW
Załączniki
330 stron, miękka oprawa