CREDITMETRICS A PORTFEL KREDYTÓW ZAGROŻONYCH LANGER A. Księgarnia

Polskie banki nie wykorzystują metod kwantyfikacji ryzyka kredytowego. Na polskim rynku finansowym ciągle dominuje podejście do zarządzania ryzykiem kredytowym oparte na analizie ekonomiczno-fundamentalnej. Jest ono jak najbardziej słuszne, ale przy nasilającej się konkurencji w sektorze bankowym - przekładającej się na stałe zaniżanie marż kredytowych dla klientów o niskiej jakości kredytowej - niewystarczające.

Tradycyjna ocena efektywności akcji kredytowej może skutkować stopniowym pogarszaniem jakości portfeli kredytowych ze względu na zjawisko negatywnej selekcji. Nieprzeprowadzanie korekty dochodów o poziom ryzyka prowadzi do iluzji wyższej dochodowości, a co za tym idzie, do znacznego wzrostu ryzyka działalności banków, które jest przenoszone na akcjonariuszy i depozytariuszy.

Celem książki jest ukazanie możliwości optymalizacji procesu zarządzania ryzykiem portfela kredytowego banku poprzez zastosowanie metody Value at Risk (VaR) na polskim rynku finansowym. W celu pomiaru ryzyka portfela kredytów wykorzystany zostanie model CreditMetrics firmy J.P. Morgan. Model CreditMetrics jest narzędziem szacowania ryzyka portfela kredytów, wynikającego ze zmian wartości długu spowodowanych zmianami jakości kredytowej pożyczkobiorcy. W modelu badaniu poddaje się zmiany ryzyka portfela kredytów, spowodowane nie tylko utratą zdolności płatniczej, ale również przejściem do innej - wyższej lub niższej - kategorii ratingowej, w zadanym horyzoncie czasowym. Wyjściowy rating kredytowy każdego aktywa jest podstawą do określenia rozkładu przyszłego ratingu kredytowego i co za tym idzie - rozkładu przyszłej wartości pożyczki znajdującej się w portfelu.

Model CreditMetrics został wprowadzony na rynek w 1997 roku przez światowe instytucje finansowe, takie jak: J.P. Morgan, Bank of America, BZW, Deutsche Morgan Grenfell, Swiss Bank Corporation oraz Union Bank of Switzerland. Wkład w postaci danych wniosły największe agencje ratingowe Moody's Investors Service oraz Standard&Poor's. Twórcy metodologii udostępnili szczegóły w obszernym, ogólnodostępnym, ponad 200-stronicowym opracowaniu, pt. CreditMetrics Technical Document. CreditMetrics potraktowano jako otwartą platformę, pozwalającą użytkownikowi na zastosowanie własnych danych oraz rozwiązań metodologicznych.

Podstawowym pojęciem w modelowaniu ryzyka kredytowego będzie zagrożona wartość kredytowa VaR. Badaniu poddany zostanie portfel złożony z 30 instrumentów - długoterminowych kredytów o różnej strukturze - o różnym ratingu i różnym terminie zapadalności (każdy innego pożyczkobiorcy). Celem badania będzie odpowiedź na pytanie: "Jeżeli następny rok okaże się złym rokiem, ile wynosi VaR (wielkość potencjalnej straty przy zadanym poziomie ufności)?". VaR liczona będzie przy poziomie ufności 95%. Wybór przedziału ufności szacowanego VaR kredytowego, określi skłonność danej instytucji do podejmowania ryzyka kredytowego, a także umożliwi przypisanie ratingu do portfela kredytowego danego banku. Jeśli bank szacuje stratę na portfelu kredytowym dla przedziału ufności na poziomie 95% (do takiego poziomu dokonywana jest alokacja kapitału), oznacza to, że występuje 5% prawdopodobieństwa utraty zdolności płatniczej portfela. Informacje wzięte do badania obejmują okres od 29 listopada 1999 do 30 września 2005 roku.

Zdaniem autorki, zastosowanie modelu kredytowego VaR na polskim rynku finansowym przyczyni się do optymalizacji procesu zarządzania ryzykiem kredytowym, poprzez możliwości oceny zarówno efektywności działalności kredytowej, jak i kształtowania procesu alokacji kapitału, a także zdefiniowania działań mających na celu minimalizację ryzyka portfela oraz określenia limitów zaangażowania wynikających z poziomu ryzyka.

W badaniach korzystano z informacji z Warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych, banków komercyjnych oraz agencji ratingowych.

Rozdział l. stanowi wprowadzenie w tematykę pracy. Przedstawiony zostanie przedmiot badań od strony podmiotowej. Z uwagi na fakt, że w książce rozpatrywane będzie ryzyko kredytowe portfela pożyczek, zaprezentowane zostaną zagadnienia i problemy związane z modelowaniem portfela pożyczek niepodlegających obrotowi za pomocą nowoczesnej teorii portfelowej H. Markowitza. Ponadto, zaprezentowana zostanie koncepcja Value at Risk, zastosowanie jej do pomiaru ryzyka kredytowego oraz podstawowe metody szacowania VaR.

W rozdziale 2. przedstawione zostaną modele zarządzania ryzykiem kredytowym oparte na szacowaniu wartości zagrożonej. Zaprezentowane zostaną kryteria podziału modeli szacujących ryzyko portfela kredytów oraz produkty oferowane obecnie przez rozwinięte rynki finansowe.

Zadaniem rozdziału 3. będzie ukazanie metod ilościowych, wykorzystanych w odniesieniu do portfela walorów. Rozdział ten ukaże w pełni konstrukcję tych metod, zastosowanie i opis przeprowadzonych badań empirycznych. Szczególny nacisk zostanie położony na rozwiązanie problemów wynikających z charakterystyki aktywów kredytowych oraz zagadnień zastosowania metodologii VaR oraz modelu CreditMetrics do portfela pożyczek.

W rozdziale 4. przedstawiony zostanie proces szacowania wartości zagrożonej wybranego portfela kredytów na polskim rynku finansowym. Specyfika rynku polskiego narzuciła wymóg zastosowania pewnych modyfikacji wspomnianego modelu, których szczegóły zostaną zaprezentowane.

Rozdział 5. stanowić będzie interpretację otrzymanych wyników. Ocenie zostanie poddany proces zarządzania ryzykiem kredytowym banku oraz optymalność alokacji kapitału ekonomicznego, wynikającej z podejmowanego ryzyka. W oparciu o wyniki badanego portfela zdefiniowane zostaną działania, konieczne w celu minimalizacji ryzyka portfela pożyczek oraz limity zaangażowania wynikające z poziomu ryzyka. Zostanie również zwrócona uvaga na wady i niedostatki metodologii VaR. W części tej przedstawione także zostaną szansę i zagrożenia zastosowania tej metody na polskim rynku finansowym oraz nowe regulacje Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego w zakresie ryzyka kredytowego banków komercyjnych.

Zastosowany model CreditMetrics pozwoli określić:

Ile można stracić z powodu zdarzeń kredytowych (obniżenia jakości kredytowej bądź utraty zdolności płatniczej)?
Jaka jest właściwa wartość kapitału ekonomicznego dla danego portfela?
Jak można zwiększyć lub zmniejszyć ryzyko portfela poprzez dodanie lub odjęcie kolejnej ekspozycji?

Konkurencja na polskim rynku kredytowym nie jest jeszcze na tyle silna, aby skłaniać instytucje finansowe do powszechnego stosowania zaawansowanych metod zarządzania ryzykiem. Jednak moment ten pojawi się nieuchronnie w ciągu 2-3 najbliższych lat. W związku z tym tematyka tej książki jest niezwykle aktualna i wyprzedza zapotrzebowanie, które powstanie wkrótce w polskim sektorze bankowym.
Dr hab. Małgorzata Doman, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu

Nowe tendencje w regulacji działalności bankowej doprowadziły do istotnego wzrostu roli, jaką w zarządzaniu ryzykiem kredytowym odgrywa jego pomiar zarówno w odniesieniu do pojedynczych transakcji, jak i całego portfela. Autorka przedstawiła proces wykorzystania modelu CreditMetrics do oszacowania wartości zagrożonej dużego portfela kredytów, co pozwala zrozumieć istotę jego teoretycznej koncepcji, ale i zauważyć problemy związane z jego empirycznym zastosowaniem w polskiej gospodarce.
Dr hab. Ryszard Kokoszczyński, Uniwersytet Warszawski

Spis treści

Wprowadzenie

Rozdział 1. Istota ryzyka kredytowego

1.1. Pojęcie ryzyka kredytowego
1.2. Zastosowanie teorii portfelowej do portfela pożyczek
1.2.1. Dywersyfikacja jako metoda ograniczająca ryzyko portfela kredytów
1.2.2. Wykorzystanie teorii portfelowej do optymalizacji portfeli kredytów
1.2.3. Zastosowanie nowoczesnej teorii portfela do pożyczek niepodlegających obrotowi
1.3. Koncepcja VaR i jej zastosowanie do pomiaru ryzyka kredytowego
1.3.l. Koncepcja Value at Risk
1.3.2. Podstawowe metody szacowania VaR
1.3.3. Wykorzystanie VaR

Rozdział 2. Modele zarządzania ryzykiem kredytowym oparte na szacowaniu Value at Risk

2.1. Klasyfikacja modeli zarządzania ryzykiem kredytowym
2.2. Model monitorowania kredytu
2.3. Model CreditPortfolioView firmy McKinsey
2.4. Metoda wyceny neutralnej względem ryzyka - model Loan Analysis System firmy KPMG
2.5. Modele umieralności
2.6. CreditRiskPlus firmy Credit Suisse First Boston
2.7. Wskaźnik skorygowanej o ryzyko rentowności kapitału

Rozdział 3. Metodologia modelu CreditMetrics

3.1. Założenia modelu CreditMetrics
3.2. Pojęcie systemu ratingowego
3.3. Macierz przejścia ratingów
3.4. Korelacje jakości kredytowej
3.4.1. Metody szacowania łącznych migracji kredytowych
3.5. Szacowanie przyszłej wartości portfela kredytów
3.5.1. Wycena portfela kredytów w stanach zmiany ratingu z wyłączeniem stanu utraty zdolności płatniczej
3.5.2. Wycena portfela kredytów w momencie niewypłacalności
3.6. Szacowanie ryzyka kredytowego i ocena precyzji

Rozdział 4. Podstawy metodologiczne szacowania wartości zagrożenia portfela kredtyów

4.1. Portfel kredytów
4.2. System ratingowy
4.3. Macierz przejścia
4.4. Szacowanie korelacji pomiędzy aktywami w portfelu
4.5. Losowanie liczb z wielowymiarowego rozkładu normalnego
4.6. Progi wartości aktywów
4.7. Wycena portfela kredytów
4.7.1. Wycena portfela kredytów w stanach zmiany ratingu z wyłączeniem stanu utraty zdolności płatniczej
4.7.2. Wycena w momencie niewypłacalności, szacowanie stóp odzysku
4.8. Podsumowanie rezultatów
4.8.1. Ocena precyzji symulacji
4.8.2. Szacowanie ryzyka krańcowego przy użyciu odchylenia standardowego

Rozdział 5. Szacowanie wartości zagrożonej portfela kredytów banku komercyjnego i jej ocena

5.1. Rezultaty symulacji
5.2. Test Pearsona
5.3. Ocena precyzji symulacji
5.4. Pomiar ryzyka krańcowego
5.5. Zastosowanie wyników modelu CreditMetrics w celu redukcji ryzyka portfela kredytów
5.6. Krytyka modelu CreditMetrics
5.7. Nowe regulacje Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego

Zakończenie
Bibliografia

181 stron, B5, miękka oprawa

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.