Instrumenty nadzoru korporacyjnego (corporate governance) w spółce
akcyjnej – to pierwsze w polskiej literaturze prawniczej studium stawiające sobie za
cel kompleksową, całościową analizę problematyki nadzoru korporacyjnego na tle jego
ekonomicznych i prawno-instytucjonalnych uwarunkowań.
Problematyka nadzoru korporacyjnego stanowi przedmiot ciągłego
zainteresowania różnych dyscyplin naukowych, leżących na styku prawa i
ekonomii. W pracy starano połączyć ze sobą elementy
ekonomicznej, prawno-porównawczej i dogmatyczno-prawnej metody analizy, dążąc do
sformułowania postulatów zmian regulacyjnych, odnoszących się przede wszystkim do
regulacji dotyczących publicznej spółki akcyjnej. Zasadniczy „punkt ciężkości”
został położony na zagadnieniach prawnych i prawno-systemowych. Komparatystycznym tłem
dla analizy instrumentów nadzoru korporacyjnego są prawno-instytucjonalne uwarunkowania
dwóch wybranych systemów corporate governance, tj. systemu niemieckiego i systemu
amerykańskiego, jako modelowych przedstawicieli tzw. systemu zamkniętego (insider
control model) i systemu otwartego (market-oriented model).
Zasadniczą część monografii stanowi charakterystyka polskiego systemu
nadzoru korporacyjnego, w tym takich jego elementów jak rada nadzorcza, pozycja walnego
zgromadzenia i uprawnienia akcjonariuszy, odpowiedzialność członków organów
kierowniczych spółki oraz zewnętrzny audyt sprawozdań finansowych. Ostatni rozdział
monografii zawiera propozycje reformy normatywnych ram polskiego ładu korporacyjnego w
celu zwiększenia jego międzynarodowej konkurencyjności i atrakcyjności z punktu
widzenia krajowych i zagranicznych inwestorów.
Spis treści:
Wstęp. Nadzór korporacyjny (corporate governance) jako przedmiot międzynarodowej
i interdyscyplinarnej debaty
Wykaz skrótów
Literatura
Część I. Nadzór korporacyjny w perspektywie prawno-ekonomicznej i
systemowo-porównawczej
Rozdział 1. Nadzór korporacyjny (corporate governance) w publicznej spółce
akcyjnej: zagadnienia pojęciowe i źródła regulacji
I. Wieloznaczeniowość pojęcia corporate governance
II. Punkt odniesienia dla problematyki corporate governance: konflikty interesów między
podmiotami zaangażowanymi w spółce akcyjnej
1. Teoria agencji jako teoretyczna podstawa nadzoru korporacyjnego
2. Wertykalna relacja agencyjna: konflikt między interesami akcjonariuszy a interesami
menedżerów
2.1. "Racjonalna apatia" akcjonariuszy
2.2. Oportunistyczne zachowania menedżerów
2.3. Odmienne podejście do ryzyka
3.Horyzontalna relacja agencyjna: konflikt między interesami różnych grup akcjonariuszy
3.1. Heterogeniczność akcjonariuszy
3.2. Akcjonariusze realizujący strategię "głosu" (voice)
3.3. Akcjonariusze realizujący strategię "wyjścia" (exit)
3.4. Przykłady konfliktów między różnymi grupami akcjonariuszy
4.Konflikty interesów pomiędzy akcjonariuszami a pozostałymi interesariuszami
III. Zewnętrzne (rynkowe) i wewnętrzne (prawno-organizacyjne) mechanizmy nadzoru
korporacyjnego - przegląd
1. Ekonomiczne (rynkowe) mechanizmy sterujące
1.1. Oddziaływanie sił popytowo-podażowych na relewantnych rynkach
1.2. Metody wynagradzania menedżerów uzależnione od wyników spółki
2. Mechanizmy prawne
2.1. Uwagi ogólne
2.2. Organ administrujący lub nadzorczy
2.3. Korporacyjne uprawnienia akcjonariuszy
2.4. Odpowiedzialność odszkodowawcza członków organów kierowniczych spółki
2.5. Zewnętrzny audyt
3. Komplementarny charakter mechanizmów corporate governance
IV. Systematyka źródeł regulacji corporate governance
1. Kryteria systematyki regulacji dotyczących nadzoru korporacyjnego
2. Systematyka według działów prawa gospodarczego
3. Systematyka według kryterium pochodzenia i charakteru prawnego regulacji
3.1. Standardy pochodzące od międzynarodowych organizacji i instytucji
3.1.1. Zasady nadzoru korporacyjnego OECD
3.1.2. Zasady nadzoru korporacyjnego pochodzące od innych organizacji o znaczeniu
globalnym bądź regionalnym
3.2. Regulacje pochodzące od prawodawcy wspólnotowego (pierwotne i wtórne prawo unijne)
3.3. Regulacje nadzoru korporacyjnego na szczeblu krajowym
3.3.1. Ustawodawstwo krajowe i regulacje pochodzące od organów nadzoru nad rynkiem
finansowym
3.3.2. Giełdowe regulaminy notowań
3.3.3. "Oficjalne" kodeksy corporategovernance
3.3.3.1. Źródła i założenia koncepcji kodeksów
3.3.3.2. Funkcje kodeksów
3.3.3.3. Porównawczy przegląd kodeksów
3.3.4. "Środowiskowe" i prywatne zbiory dobrych praktyk
3.4. Ustawy modelowe
Rozdział 2. Spółka akcyjna jako punkt odniesienia dla problematyki nadzoru
korporacyjnego
I. Uwagi wstępne
II. Historyczny rozwój regulacji dotyczących nadzoru korporacyjnego w spółkach
akcyjnych w wybranych systemach prawnych
1. Od systemu oktrojowanego do systemu normatywnego
2. Rozwój anglosaskiego prawodawstwa korporacyjnego w XIX i XX w
3. Ewolucja prawodawstwa korporacyjnego na kontynencie europejskim (w szczególności we
Francji i w Niemczech)
4. Ewolucja prawodawstwa korporacyjnego w Polsce w aspekcie corporate governance
4.1. Początki nowoczesnego polskiego prawodawstwa korporacyjnego
4.2. Ewolucja dualistycznego systemu organów
4.3. Ewolucja regulacji dotyczących praw akcjonariuszy
4.4. Pogłębianie się dualizmu regulacyjnego w zakresie normatywnych podtypów (odmian)
spółki akcyjnej (spółka publiczna - spółka niepubliczna). Propozycje
zredefiniowania spółki publicznej
III. Cechy konstrukcyjne współczesnej otwartej spółki akcyjnej
1. Uwagi wprowadzające
2. Osobowość prawna typu korporacyjnego
3. Wyłączenie odpowiedzialności akcjonariuszy za zobowiązania spółki
4. Oddzielenie sfery własności od sfery zarządzania
5. Łatwa zbywalność (obiegowość) akcji
6. Inwestorski charakter uczestnictwa (członkostwa) w spółce
IV. Interes spółki jako ekonomiczna, polityczno-gospodarcza i prawna determinanta
nadzoru korporacyjnego
1. Uwagi ogólne
2. Teoria spółki jako "wiązki (splotu) umów" (nexus ofcontracts)
2.1. Założenia teorii i jej konsekwencje dla prawa spółek
2.2. Akcjonariusze jako podmioty roszczeń rezydualnych {residual claimants) względem
majątku spółki
2.3. Zasada prymatu interesów akcjonariuszy (shareholders primacy rule)
3. Koncepcja spółki akcyjnej jako "instytucji społecznej" (social entity)
4. Niemcy: koncepcja "przedsiębiorstwa jako takiego" (Unternehmen an sich) i
jej krytyka
5. Interes spółki akcyjnej a interesy związanych z nią podmiotów na gruncie prawa
polskiego - próba korelacji pojęć
Rozdział 3. Nadzór korporacyjny w ujęciu systemowo-porównawczym
I. System nadzoru korporacyjnego (corporate governance) - pojęcie i kryteria klasyfikacji
II. Charakterystyka otwartego systemu corporate governance na przykładzie USA
1. Uwarunkowania ekonomiczno-instytucjonalne
1.1. Struktura własności spółek
1.2. Rola rynkowych instrumentów corporate governance
1.3. Rola inwestorów instytucjonalnych
2. Uwarunkowania prawne
3. Wewnętrzny nadzór korporacyjny w amerykańskich spółkach akcyjnych
3.1. Rada dyrektorów jako organ kierowniczy i nadzorczy
3.2. Rada dyrektorów a menedżerowie (executive officers) spółki
3.3. Rada dyrektorów a zgromadzenie akcjonariuszy
3.4. Obowiązek lojalności i staranności dyrektorów i menedżerów. Business judgment
rule
4. Wpływ kryzysu finansowego na amerykański system corporate governance: reforma
wzmacniająca ochronę inwestorów
5. Podsumowanie: Amerykański model corporate governance jako przykład systemu otwartego
w stadium reformy
III. Charakterystyka systemu kontroli wewnętrznej (insider control model) na przykładzie
Niemiec
1. Uwarunkowania ekonomiczno-instytucjonalne
1.1. Struktura własności niemieckich spółek akcyjnych
1.2. Rola banków w nadzorze korporacyjnym
2.Uwarunkowania społeczno-prawne: rola pracowników i "koalicyjny" charakter
niemieckiego modelu corporate govemance
3. Uwarunkowania prawne: prawo spółek i prawo rynku kapitałowego
4. Wewnętrzny nadzór korporacyjny w niemieckich spółkach akcyjnych
4.1. Niemiecki model wewnętrznej organizacji spółki akcyjnej jako archetyp modelu
dualistycznego: relacje między zarządem a radą nadzorczą
4.2. Obowiązki i odpowiedzialność funkcjonariuszy korporacyjnych
4.3. Pozycja i kompetencje walnego zgromadzenia. "Doktryna Holzmiiller"
5.Podsumowanie: Niemiecki system corporate governance jako przykład systemu kontroli
wewnętrznej w stadium transformacji
Część II. Charakterystyka uwarunkowań i instytucji polskiego modelu
nadzoru korporacyjnego
Rozdział 4. Instytucjonalno-ekonomiczne uwarunkowania polskiego systemu corporate
governance
I. Uwagi ogólne
II. Ewolucja prawnych ram polskiego systemu corporate gorenance: prawo spółek i prawo
rynku kapitałowego
III. Rola rynku kapitałowego w finansowaniu korporacji
IV. Struktura własności i kontroli w polskich spółkach publicznych
V. Rola inwestorów instytucjonalnych
1. Udział inwestorów instytucjonalnych we własności spółek i obrocie akcjami
2. Kodeks Dobrych Praktyk Inwestorów Instytucjonalnych
3. Prawne bariery zaangażowania inwestorów instytucjonalnych w nadzorze korporacyjnym
3.1. Wymóg blokowania akcji na rachunku papierów wartościowych jako warunek
uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy i wykonywania prawa głosu
3.2. Przepisy o tzw. działaniu w porozumieniu (acting in concert)
4. Bariery dla aktywnej roli OFE w nadzorze (ładzie) korporacyjnym
VI. Rola banków w polskim nadzorze korporacyjnym
VII. Rynek kontroli spółek jako element polskiego systemu nadzoru korporacyjnego
1. Bariery strukturalne
2. Rynek fuzji i przejęć w okresie po przystąpieniu Polski do UE
3. Opcjonalna regulacja zasady neutralności i zasady przełamania
VIII. Rynek usług menedżerskich i sposoby wynagradzania menedżerów spółek
publicznych
1. Dotychczasowa ewolucja i perspektywy dalszego rozwoju rynku usług menedżerskich
2. Zalecenia Komisji Europejskiej dotyczące wynagrodzeń menedżerskich
3. Normatywne ramy ustalania i jawności wynagrodzeń menedżerskich w spółkach
publicznych
Rozdział 5. "Dobre Praktyki" jako pozanormatywna regulacja ładu
korporacyjnego
I. Ewolucja "Dobrych Praktyk" na polskim rynku kapitałowym
II. Analiza "Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW" z 2007 r.
1. Struktura "Dobrych Praktyk"
2. Rekomendacje
3. Dobre praktyki zarządów
4. Dobre praktyki rad nadzorczych
5. Dobre praktyki akcjonariuszy
III. Mechanizm egzekwowania "Dobrych Praktyk" z 2007 r
1. Miejsce regulacji zasady "dostosuj się lub wyjaśnij" (comply or explain)
oraz obowiązku informacyjnego spółek giełdowych w zakresie ładu korporacyjnego
2. Obowiązki informacyjne dotyczące zasad ładu korporacyjnego w Regulaminie GPW oraz w
InfBieżOkresR
2.1. Zakres corocznego obowiązku informacyjnego emitentów
2.2. Obowiązek informacyjny na podstawie ő 29 ust. 3 Regulaminu GPW
3. Sposoby naruszenia obowiązków informacyjnych dotyczących stosowania ładu
korporacyjnego
4. Sankcje za naruszenie obowiązków informacyjnych w zakresie ładu korporacyjnego
IV. Dobre Praktyki Spółek Notowanych na NewConnect - wzmianka
Rozdział 6. Rada nadzorcza jako centralny element wewnętrznego nadzoru
korporacyjnego
I. Miejsce rady nadzorczej w wewnętrznym systemie nadzoru i kontroli w spółce akcyjnej
1. Uwagi ogólne
2. Kontrola wewnętrzna i wewnętrzny audyt
2.1. Funkcja i cele systemu kontroli wewnętrznej
2.2. Zarządzanie ryzkiem i kontrola wewnętrzna w spółkach akcyjnych prowadzących
działalność bankową
2.3. Systemy kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem w spółkach giełdowych
3. Kontrola wzajemna (horyzontalna) członków zarządu
4. Rada nadzorcza a inne instrumenty wewnętrznego nadzoru korporacyjnego
II. Funkcje rady nadzorczej
1. Funkcja kontrolna
1.1. Zakres i kryteria kontroli wykonywanej przez radę
1.2. Uprawnienia informacyjne rady
2. Funkcja doradcza i konsultacyjna
3. Funkcja współdecydowania o sprawach spółki
4. Funkcja personalna rady względem zarządu
4.1. Kształtowanie składu zarządu
4.2. Kształtowanie relacji prawnych między spółką a członkami zarządu
4.3. Ustalanie wynagrodzenia członków zarządu
5. Funkcja korporacyjnej reprezentacji akcjonariuszy i interesariuszy
III. Skład rady nadzorczej
1. Liczba członków rady
2. Kwalifikacje członków rady
3. Negatywne przesłanki członkostwa w radzie - zakaz łączenia stanowisk i skutki jego
naruszenia
4. Niezależni członkowie rady
4.1. Cele postulatu niezależności i jego krytyka
4.2. Regulacje unijne zawarte w zaleceniu Komisji Europejskiej z 15.2.2005 r
4.3. Ewolucja polskich regulacji dotyczących członków niezależnych
4.3.1. Liczba członków niezależnych
4.3.2. Definicja i kryteria niezależności
4.3.3. Uprawnienia członków niezależnych
IV. Organizacja i funkcjonowanie rady nadzorczej
1. Normatywne ramy organizacji rady
2. Zasada kolegialności (art. 390 ő 1 KSH) i dopuszczalne wyjątki od niej
3. Przewodniczący rady
4. Posiedzenia i uchwały rady
4.1. Zwoływanie posiedzeń
4.2. Kworum i kwestia udziału w posiedzeniu z wykorzystaniem środków bezpośredniego
porozumiewania się na odległość
4.3. Głosowanie na posiedzeniach i poza nimi
4.4. Wadliwość uchwał
5. Komitety rady
5.1. Regulacje unijne
5.2. Podstawy prawne tworzenia komitetów w radach nadzorczych polskich spółek akcyjnych
5.3. Komitet audytu w świetle regulacji ustawy o biegłych rewidentach
5.3.1. Powoływanie i skład komitetu audytu
5.3.2. Wyjątek od obowiązku powołania komitetu audytu w "małych" radach
nadzorczych (art. 86 ust. 3 BiegRewU)
5.3.3. Zadania komitetu audytu
5.3.4. Funkcjonowanie komitetu audytu
5.4."Miękka" regulacja komitetów rady nadzorczej w "Dobrych Praktykach w
Spółkach Notowanych na GPW"
V. Prawa i obowiązki członków rady
1. Prawa członka rady
2. Obowiązki członka rady
VI. Praktyka funkcjonowania rad nadzorczych polskich spółek - wyniki badań empirycznych
Rozdział 7. Prawne uwarunkowania aktywnej roli akcjonariuszy w nadzorze korporacyjnym
I. Prawa akcjonariuszy jako element nadzoru korporacyjnego
II. Pozycja i funkcje walnego zgromadzenia w strukturze organizacyjnej spółki akcyjnej
1. Pozycja walnego zgromadzenia względem innych organów spółki
2. Klasyfikacja kompetencji walnego zgromadzenia - przegląd stanowisk doktryny
3. Decydowanie o fundamentalnych sprawach dotyczących spółki i akcjonariuszy (tzw.
uchwały strukturalne)
4. Podejmowanie tzw. uchwał autoryzacyjnych
5. Decydowanie o składzie osobowym pozostałych organów spółki oraz wybór podmiotu
uprawnionego do badania sprawozdań finansowych
5.1. Uwagi prawno-porównawcze
5.2. Powoływanie i odwoływanie członków rady nadzorczej
5.3. Powoływanie i odwoływanie członków zarządu
5.4. Powoływanie podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych (firmy
audytorskiej)
6. Roczna ocena funkcjonariuszy spółki oraz zatwierdzanie sprawozdania finansowego.
Absolutorium jako instrument nadzoru właścicielskiego
7. Walne zgromadzenie jako forum wymiany informacji i poglądów
III. Prawa akcjonariuszy mniejszościowych relewantne z punktu widzenia nadzoru
korporacyjnego
1. Uwagi ogólne
2. Prawa mniejszości w związku ze zwołaniem walnego zgromadzenia i uzupełnieniem
porządku jego obrad
2.1. Uwagi ogólne
2.2. Prawo żądania zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia i umieszczenia
określonych spraw w porządku jego obrad
2.2.1. Próg kapitałowy
2.2.2. Forma i treść żądania akcjonariuszy
2.2.3. Sposoby wykazania legitymacji akcjonariuszy mniejszościowych
2.2.4. Kwestia dopuszczalności oceny przez zarząd merytorycznej zasadności żądania
akcjonariuszy
2.2.5. Zwołanie walnego zgromadzenia przez akcjonariuszy na podstawie upoważnienia sądu
rejestrowego
2.2.6. Koszty zwołania i odbycia walnego zgromadzenia
2.3. Prawo żądania umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego
walnego zgromadzenia
2.4. Prawo akcjonariuszy spółki publicznej do zgłaszania projektów uchwał
3. Prawo żądania powołania komisji w celu weryfikacji listy obecności na walnym
zgromadzeniu
4. Prawo żądania powołania rewidenta do spraw szczególnych
4.1. Funkcja i cel instytucji
4.2. Zgłoszenie i treść żądania mniejszości
4.3. Powołanie rewidenta do spraw szczególnych przez sąd rejestrowy
4.4. Obowiązki organów spółki
5. Prawo żądania wyboru rady nadzorczej w głosowaniu oddzielnymi grupami
5.1. Cel i charakter prawny instytucji
5.2. Przesłanki skorzystania z przedmiotowego prawa mniejszości
5.3. Zasady tworzenia grup elekcyjnych
5.4. Wybór w grupach elekcyjnych i w głosowaniu uzupełniającym
5.5. Odwoływalność członka rady wybranego przez grupę
5.6. Niejednoznaczna ocena przedmiotowego prawa mniejszości
6. Prawo delegowania członka rady nadzorczej do stałego indywidualnego wykonywania
czynności nadzorczych
IV. Indywidualne prawa organizacyjne akcjonariuszy
1. Prawa organizacyjne jako instrument realizacji nadzoru korporacyjnego
2. Prawo do udziału w walnym zgromadzeniu
2.1. Pojęcie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu. Uczestnictwo "wirtualne"
2.2. Legitymacja akcjonariusza do udziału w walnym zgromadzeniu
2.2.1. Spółki niepubliczne
2.2.2. Spółki publiczne: system dnia rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu
(record datę)
3. Prawo do zgłaszania projektów uchwał w trakcie walnego zgromadzenia
4. Prawo głosu
4.1. Prawo głosu jako instrument oddziaływania korporacyjnego. Zasada proporcjonalności
zaangażowania kapitałowego i wpływu na spółkę
4.2. Statutowe odstępstwa od zasady proporcjonalności między zaangażowaniem
kapitałowym a wpływem na spółkę
4.2.1. Akcje uprzywilejowane co do głosu (akcje pluralne)
4.2.2. Uprawnienia osobiste przyznane indywidualnie oznaczonym akcjonariuszom
4.2.3. Akcje nieme
4.2.4. Statutowe ograniczenia prawa głosu
4.3. Wykonywanie prawa głosu in absentia: głosowanie elektroniczne i korespondencyjne
4.4. Wykonywanie prawa głosu przez pełnomocnika
4.4.1. Charakter prawny pełnomocnictwa do udziału w walnym zgromadzeniu i do głosowania
4.4.2. Zakres pełnomocnictwa do udziału w walnym zgromadzeniu
4.4.3. Dopuszczalność udzielenia pełnomocnictwa nieodwołalnego
4.4.4. Zakaz ograniczeń w zakresie udzielenia pełnomocnictwa
4.4.5. Forma udzielenia pełnomocnictwa
4.4.6. Formularze pełnomocnictwa
4.4.7. Przeciwdziałanie konfliktom interesów między pełnomocnikiem a akcjonariuszem
4.4.8. Stosowanie tzw. pełnomocnictw masowych (proxy) w świetle znowelizowanej regulacji
kodeksowej
5. Prawo do informacji
5.1. Rola informacji w nadzorze korporacyjnym
5.2. Informacje udostępniane akcjonariuszom przed walnym zgromadzeniem
5.2.1. Dualizm regulacyjny w zakresie obowiązków informacyjnych spółek przed walnym
zgromadzeniem
5.5.1. Obowiązki informacyjne spółek niepublicznych
5.5.2. Obowiązki informacyjne spółek publicznych po nowelizacji KSH ustawą z 5.12.2008
r
5.3. Prawo do informacji na walnym zgromadzeniu i poza nim
5.3.1. Funkcja i cel
5.3.2. Zasady wykonywania prawa do informacji
5.3.3. Przesłanki odmowy przez zarząd udzielenia żądanej informacji
5.3.4. "Odroczenie" udzielenia informacji
5.3.5. Sądowa kontrola zasadności odmowy udzielenia informacji przez zarząd
5.3.6. Udzielenie informacji poza walnym zgromadzeniem
5.4. Obowiązek publikacyjny dotyczący wyników głosowań
6. Prawo do zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia
6.1. Funkcje i cele
6.2. Ewolucja zasad zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia w ustawodawstwie i
orzecznictwie
6.2.1. Regulacja wadliwości uchwał w KH i KSH
6.2.2. Kontrowersje wokół przesłanek wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały
6.2.3. Kontrowersje co do charakteru sankcji przewidzianej w art. 425 ő 1 KSH i znaczenia
wyroku stwierdzającego nieważność uchwały
6.2.4. Kontrowersje dotyczące trafności kategorialnego wyróżniania tzw. uchwał
nieistniejących (pozornych) i zakresu tego pojęcia
6.3. Legitymacja akcjonariusza do zaskarżenia uchwały
6.3.1. Akcjonariusze obecni na walnym zgromadzeniu
6.3.2. Akcjonariusze pozbawieni możliwości wykonywania praw korporacyjnych na walnym
zgromadzeniu
6.3.3. Kwestia legitymacji byłego akcjonariusza
6.4. Dopuszczalność częściowego uchylenia uchwały albo stwierdzenia jej nieważności
6.5. Nadużycie prawa do zaskarżania uchwał ("szantaż korporacyjny")
7. Prawo do wytoczenia powództwa o naprawienie szkody wyrządzonej spółce (aclio pro
socio)
7.1. Cel i funkcja instytucji
7.2. Węzłowe elementy regulacji actio pro socio w KSH
7.3. Ochrona przed nadużyciem
Rozdział 8. Odpowiedzialność członków organów kierowniczych wobec spółki,
akcjonariuszy i inwestorów jako element nadzoru korporacyjnego
I. Funkcje odpowiedzialności odszkodowawczej w nadzorze korporacyjnym
II. Charakter i przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej członków organów
kierowniczych na podstawie art. 483 KSH
1. Charakter prawny odpowiedzialności piastunów spółki
2. Bezprawność postępowania
3. Zobiektywizowany miernik staranności
4. Niedołożenie należytej staranności przy wykonywaniu mandatu jako element
bezprawności
III. Zakres obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej spółce
IV. Kwestia dyspozytywnego albo kogentywnego charakteru art. 483 KSH
V. Odpowiedzialność członków organów kierowniczych a zasada kolegialności
1. Odpowiedzialność z tytułu szkody wyrządzonej spółce w rezultacie podjęcia
uchwały
2. Odpowiedzialność członków zarządu w razie statutowego podziału kompetencji
między jego członków
3. Odpowiedzialność członków rady nadzorczej w kontekście zasady kolegialności
VI. Odpowiedzialność za sprawozdawczość finansową spółki
VII. Ryzyko gospodarcze a odpowiedzialność odszkodowawcza członków organów
kierowniczych spółki
VIII. Znaczenie absolutorium dla odpowiedzialności członków organów
kierowniczych
IX. Odpowiedzialność odszkodowawcza członków organów spółki wobec akcjonariuszy za
tzw. szkodę pośrednią ("refleksową")
X. Odpowiedzialność odszkodowawcza członków organów spółki publicznej wobec jej
inwestorów za naruszenie obowiązków informacyjnych na rynku regulowanym
1. Odpowiedzialność za informacje zawarte w prospekcie emisyjnym i innych dokumentach
sporządzanych i udostępnianych w związku z ofertą publiczną
2. Odpowiedzialność za informacje poufne, bieżące i okresowe
XI. Ułatwienia proceduralne w zakresie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych od spółek
oraz członków ich organów
Rozdział 9. Zewnętrzny audyt sprawozdawczości finansowej spółek publicznych
I. Uwagi wprowadzające
II. Funkcje zewnętrznego audytu
1. Funkcja kontrolna
2. Funkcja korekcyjna i prewencyjna
3. Funkcja wspierania rady nadzorczej
4. Funkcje biegłego rewidenta a tzw. luka oczekiwań
III. Prawno-instytucjonalne gwarancje niezależności i jakości pracy biegłego rewidenta
w dyrektywie 2006/43/WE i w ustawie o biegłych rewidentach
1. Cele unijnej reformy prawnych ram zewnętrznego audytu
2. Siatka pojęciowa ustawy o biegłych rewidentach
3. Prawne przesłanki niezależności i bezstronności biegłego rewidenta
4. Zasady wyboru biegłego rewidenta przez spółkę oraz zawierania i rozwiązywania
umowy o badanie sprawozdania finansowego
5. Obowiązkowa rotacja kluczowego biegłego rewidenta
6. Dwustopniowy system nadzoru nad biegłymi rewidentami i firmami audytorskimi
7. Pozostałe regulacje służące zabezpieczeniu niezależności i bezstronności
biegłego rewidenta
IV. Współpraca między biegłym rewidentem a radą nadzorczą
V. Odpowiedzialność cywilnoprawna biegłego rewidenta
1. Prawo europejskie
2. Prawo polskie
2.1. Odpowiedzialność biegłego rewidenta i podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań
finansowych (firmy audytorskiej) wobec audytowanej spółki
2.2. Odpowiedzialność audytora względem osób trzecich
2.3. Ustawowe i kontraktowe ograniczenie odpowiedzialności podmiotów uprawnionych do
badania sprawozdań finansowych
Rozdział 10. Propozycje reformy polskiego modelu nadzoru korporacyjnego
I. Uwagi wstępne
II. Postulat zwiększenia zakresu autonomii statutowej w spółce akcyjnej
1. Uzasadnienie bezwzględnie obowiązującej regulacji spółki akcyjnej
2. Doktrynalna krytyka iuris cogentis w prawie spółki akcyjnej
3. Wnioski dla prawa polskiego. Postulat ograniczonej liberalizacji prawa akcyjnego
III. Postulat dopuszczenia wyboru między modelem monistycznym a modelem dualistycznym
IV. Postulaty dotyczące reformy modelu dualistycznego w spółce akcyjnej
1. Uwagi ogólne
2. Postulat nowelizacji art. 393 pkt 3 KSH
3. Postulat wzmocnienia pozycji zarządu w stosunku do akcjonariuszy poprzez uchylenie
art. 368 ő 4 zd. 2 KSH
4. Postulat polepszenia przepływu informacji między zarządem a radą nadzorczą
5. Postulat wzmocnienia funkcji współdecydowania rady o sprawach spółki
6. Postulat złagodzenia zasady kolegialności w odniesieniu do zarządu i rady nadzorczej
7. Postulat wprowadzenia ustawowego obowiązku stworzenia systemów wewnętrznej kontroli
oraz wewnętrznego audytu w spółkach giełdowych
8. Postulat wzmocnienia instytucjonalnej współpracy między radą nadzorczą a biegłym
rewidentem
9. Postulat rozszerzenia uprawnienia rady do reprezentowania spółki na umowy i spory z
byłymi członkami zarządu wiążące się z wykonywaniem mandatu
10. Postulat zwiększenia autonomii organizacyjnej rady nadzorczej
11. Postulat reformy negatywnych przesłanek członkostwa w radzie (art. 387 KSH)
12. Postulat nadania dyspozytywnego charakteru regulacjom uczestnictwa
przedstawicieli akcjonariuszy mniejszościowych i interesariuszy w radzie nadzorczej
13. Postulat dostosowania ustawowych kryteriów niezależności członków rady nadzorczej
do standardów unijnych
14. Postulat wyłączenia odpowiedzialności za negatywne skutki decyzji biznesowych
mieszczących się w ramach uzasadnionego ryzyka gospodarczego (business judgment nile)
15. Postulat rozbudowy "miękkiej" regulacji "Dobrych Praktyk"
dotyczącej zarządu i rady nadzorczej
V. Reforma praw mniejszości i praw korporacyjnych akcjonariuszy
1. Postulat włączenia regulacji dotyczącej rewidenta ds. szczególnych do KSH i jej
rozszerzenia na akcjonariuszy spółek niepublicznych
2. Postulat nadania fakultatywnego charakteru przepisom dotyczącym prawa wyboru rady
nadzorczej grupami
3. Postulat uchylenia prawa delegowania przez grupę wybranego członka rady do stałego
indywidualnego wykonywania czynności nadzorczych
4. Postulat reformy actio pro socio w spółce akcyjnej
5. Postulaty reformy niektórych aspektów zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia
akcjonariuszy
Zakończenie
Indeks rzeczowy
1000 stron
