Upadek komunizmu w Europie Środkowej i Wschodniej miał ogromny wpływ na
przeobrażenia dokonujące się w sektorze mediów masowych. Zmiany społeczne, polityczne
i ekonomiczne wraz z rozwojem technologicznym wpłynęły na dynamikę dokonujących się
przeobrażeń i wykształcenie się demokratycznych systemów medialnych.
Tematem książki jest rozwijający się dynamicznie system medialny w
Polsce, poddawany oddziaływaniom rozmaitych instytucji i sił zewnętrznych.
Szczegółowa analiza relacji między uczestnikami polskiej sceny politycznej a mediami
wraz ze studium zawartości polityki w polskich mediach prowadzi w sposób naturalny do
dwóch wymiarów systemu medialnego D. Hallina i P. Manciniego — paralelizmu
politycznego oraz poziomu dziennikarskiego profesjonalizmu.
Analiza porównawcza wzbogacona o koncepcję kultury dziennikarskiej, koncepcję logiki
mediów i logiki partyjnej oraz zróżnicowane studia empiryczne umożliwia udzielenie
odpowiedzi na pytania:
Ile mediów jest w polityce?
Ile polityki jest w mediach?
Czy politycy nadal kontrolują media i odgrywają rolę dominującą tak jak w
starym reżimie?
Czy stare, niedemokratyczne praktyki odeszły do historii?
W którym kierunku podąża system medialny w Polsce?
Czy ulega globalizacji i komercjalizacji z wszystkimi ich skutkami?
Jakie przeobrażenia dokonują się w pracy dziennikarza w Polsce?
Jak na zachodzące współcześnie zmiany reagują odbiorcy mediów masowych?
Na początku lat 90. XX wieku wielu badaczy twierdziło, że systemy medialne w państwach
postkomunistycznych ewoluują w kierunku rozwiązań obserwowanych w krajach Europy
Południowej. Po dwudziestu latach twierdzenia akcentujące dogłębną kontrolę państwa
oraz daleko idące upolitycznienie są coraz częściej podważane. Postępujące procesy
komercjalizacji, konwergencji, koncentracji własności, globalizacji czy europeizacji
polityki medialnej sprawiają, że system medialny w Polsce jest na rozdrożu między
modelem liberalnym a modelem spolaryzowanego pluralizmu, choć coraz częściej można
zaobserwować cechy wspólne z ciągle ewoluującymi systemami zaliczanymi do modelu
demokratycznego korporacjonizmu, co wydaje się potwierdzać analiza nagłośnienia
polityki w polskich mediach.
Spis treści:
Wstęp
Rozdział 1. Polscy dziennikarze i ich kultura zawodowa
1.1. Profesjonalizm dziennikarski a kultura dziennikarska — rozważania wstępne
1.2. Charakter i struktura grupy zawodowej dziennikarzy
1.2.1. Rozwój szkolnictwa zawodowego po 1989 r. i problem dostępu do zawodu
1.2.2. Charakterystyka zawodowa dziennikarzy
1.3. Autonomia dziennikarska
1.4. Normy i etyka zawodowa
1.4.1. Kodeksy etyki dziennikarskiej i uregulowania normatywne
1.4.2. Praktyka stosowania norm etycznych
1.5. Dziennikarstwo jako służba interesowi publicznemu
1.6. Instrumentalizacja a instytucjonalne role mediów
1.7. System odpowiedzialności mediów (Media Accountability System)
Podsumowanie: Deprofesjonalizacja zawodu w Polsce
Rozdział 2. Media masowe w logice aktorów politycznych
2.1. Logika partyjna a logika mediów
2.2. Pojęcie i wymiary paralelizmu politycznego
2.2.1. Wyznaczniki stronniczości politycznej
2.2.2. Stopień upartyjnienia mediów
2.2.3. Stopień integracji personelu mediów i elit politycznych
2.2.4. Modele relacji aktorów politycznych i mediów masowych
2.3. System partyjny a system medialny w Polsce — wzajemne zależności
2.3.1. Demokratyzacja systemu politycznego a paralelizm polityczny
2.3.2. Polski system partyjny i jego odbicie w mediach w drugiej dekadzie demokratycznych
zmian
2.3.3. Konsekwencje interwencji aktorów politycznych w system medialny
2.4. Logika polskich partii politycznych w ich relacjach z mediami
2.4.1. Prawo i Sprawiedliwość
2.4.2. Platforma Obywatelska
2.4.3. Sojusz Lewicy Demokratycznej
2.4.4. Polskie Stronnictwo Ludowe
Podsumowanie: Brak paralelizmu politycznego, logika mediów w natarciu
Rozdział 3. Mediatyzacja polityki — dziennikarze i politycy w procesie
tworzenia zawartości mediów
3.1. Mediatyzacja i jej konsekwencje w nagłośnieniu polityki w mediach
3.1.1. Pojęcie i wymiary mediatyzacji polityki
3.1.2. Wskaźniki mediatyzacji polityki
3.1.3. Typy nagłośnienia medialnego
3.1.4. Formy i praktyki stronniczości mediów
3.2. Nagłośnienie polityki w głównych mediach ogólnopolskich
3.2.1. Zaangażowanie polityczne dzienników ogólnokrajowych
3.2.2. Fenomen polskiego rynku czasopism opiniotwórczych
3.2.3. Paralelizm systemowy nadawców publicznych
3.2.4. Negatywizm prywatnych stacji radiowych i telewizyjnych
Podsumowanie: Stronniczość polityczna versus stronniczość strukturalna
Zakończenie
Aneksy
Summary
Literatura
Indeks nazwisk
Indeks nazw i pojęć
Spis rysunków, tabel i ilustracji
228 stron, B5, oprawa miękka
