Blizny po ewolucji
Co nasze ciała mówią nam o pochodzeniu człowieka
Dawno, dawno temu naszym małpim przodkom przydarzyło się coś, co nie przydarzyło
się przodkom goryli i szympansów. To coś sprawiło, że tylko nasi przodkowie stracili
futro, zaczęli chodzić na dwóch nogach i pocić się, wykształcili większe mózgi i
nauczyli się mówić. W Bliznach po ewolucji Elaine Morgan proponuje pionierskie
spojrzenie na ten niezwykły fenomen. Twierdzi, że wszystkie fakty dotyczące tajemnicy
naszych ewolucyjnych początków mamy przed nosem – w postaci podstawowych błędów w
konstrukcji człowieka.
Blizny po ludzkiej ewolucji dają o sobie na wiele sposobów, od naszej skłonności do
bólu pleców po otyłość, żylaki, trądzik, a nawet zespół śmierci łóżeczkowej
niemowląt. Wszystkie one są zasadniczo skutkiem kataklizmu, który miał miejsce w
naszej przeszłości. Teorie na temat różnic między ludźmi a naszymi najbliższymi
krewnymi w królestwie zwierząt, są liczne, ale pozostawiają bez odpowiedzi zbyt wiele
pytań dotyczących tych wyjątkowych usterek naszej fizjologii.
W tej fascynującej książce Morgan wskazuje ewolucyjną ścieżkę, która
oddzieliła naszych najdawniejszych przodków od reszty małp człekokształtnych.
Starannie rozważając nasze wyjątkowe cechy – względny brak owłosienia, zdolność
kontrolowania oddechu, niezdolność do utrzymywania prawidłowej równowagi solnej –
zbliża się najbardziej ze wszystkich do rozwiązania zagadki ludzkich początków.
Żywe, kontrowersyjne, przedstawione z żelazną logiką – Blizny po ewolucji
– zmienią Wasz sposób myślenia o świecie i naszym na nim miejscu.
Spis treści:
Wstęp 9
Rozdział pierwszy: Powstanie człowieka
Dlaczego jesteśmy tacy inni? – Mit drabiny ewolucyjnej – Pytania bez odpowiedzi –
Eksplozja informacyjna – Coś musiało się stać – Najdziksze spekulacje –
Stanowisko konserwatywne: z drzew na równiny – Obejście doboru naturalnego –
Ignorujemy aksjomat. 11
Rozdział drugi: Łowcy skamieniałości
Kości niezgody – Brakujące ogniwo – Keith odszczekuje – Narodziny teorii
sawannowej – Polowanie zmierza na północ – Lucy i krokodyle – Biologowie
molekularni – Luka skamielinowa skrócona – Czasami się mylą. 21
Rozdział trzeci: Koszt dwunożności
Na oko to łatwe – Podwójne przeczenie Darwina – Lucy zaskakuje uczonych – Od
chodzącego mostu do chodzącej wieży – Pogięty kręgosłup – Obciążenie kręgów
– Problem z dyskiem – Przemodelowane mięśnie – Przepuklina – Krew i grawitacja
– Żylaki – Hemoroidy – Nadciśnienie. 33
Rozdział czwarty: Wyjaśnienia dwunożności
Skanowanie horyzontu – Człowiek-łowca – Ziarnożercy – Analiza lokomotoryczna –
Przenoszenie żywności – Dwunożność a seks – Małpa południowa – Nosacze –
Równoważenie niedogodności – Lyell a zmienna planeta – Dryf kontynentalny –
Geologiczny kocioł – Prędkość specjacji – Poprzednia wodna
małpa. 44
Rozdział piąty: Koszt nagiej skóry
Dylemat Darwina – Drżenie na sawannie – Funkcje futrzanego okrycia – Jakiego koloru
był Adam? – Krzywica – Rak skóry – Coco Chanel a doktorzy – Gruczoły łojowe
– Trądzik – Łupież. 67
Rozdział szósty: Wyjaśnianie braku sierści
‘Nie ma nic do wyjaśniania’ – Unikanie pasożytów – Dobór płciowy –
Przegrzanie łowcy – Małpa zatrzymana na etapie płodowym – Wrażliwy mózg –
Sierść a pot – Im większe, tym bardziej łyse – Gdzie nagość jest zaletą? –
Bariera psychologiczna. 77
Rozdział siódmy: Chłodzenie
Dyszenie – Pocenie się – Apokrynowe gruczoły potowe – Mleko – Bydło i konie –
Gospodarka solą – Zanik gruczołów apokrynowych – Zapach pod pachą – Odciski
palców – Potliwość rąk – Wykrywacz kłamstw – Ssak o gruczołach ekrynowych –
Udar słoneczny – ‘Jest tak parno’ – Fale upałów a zakrzepica.
88
Rozdział ósmy: Pot i łzy
Nikt nie dorówna Homo – Potliwa małpa – Woda a sebum – Gruczoły solne ptaków
morskich – Płaczące ssaki – Alicja i Mors – Płacz emocjonalny – Dzieci Darwina
– Frey i wyciskacze łez – Gula w gardle – Głód soli – Zjadacze ziemi –
Przełom wieków. 100
Rozdział dziewiąty: Tłuszcz
Patologiczne odstępstwo od normy? – Tłuste płody i pyzate niemowlęta –
Anorektyczki nie zachodzą w ciążę – Tłuszcz podskórny – Homo jest gatunkiem
wyjątkowym – ‘Szczupli jak chciała Natura’? – Gojenie ran – Izolacja cieplna w
wodzie – Redystrybucja tłuszczu – Wyporność. 112
Rozdział dziesiąty: Wyjaśnianie warstwy tłuszczu
‘Nie ma nic do wyjaśniania’ – Przechowywanie energii – Hibernacja – Tłuszcz
brązowy a tłuszcz biały – Strategia wieloetapowa – Konsekwencja rolnictwa –
‘Dla atrakcyjności seksualnej’ – Menopauza – Brzuszek wieku średniego –
Tłuszcz a estrogeny – Otyłe szczury – Eksperyment gothenburski – Anoreksja.
122
Rozdział jedenasty: Oddychanie
Niezawodny system – Wyjątkowy gatunek raz jeszcze – Obniżona krtań – Węch –
Przetwarzanie powietrza – Zaburzenia oddychania – Przełykanie – Jabłko Adama –
Chrapanie – Bezdech senny – Dzieci są inne – Śmierć łóżeczkowa – Migdałki
– Bóle uszu – Badania krtani – ‘Nieszczęśliwy efekt uboczny’ – Nurkujące
ptaki i ssaki – Ewolucja mowy. 133
Rozdział dwunasty: Seks w fazie przejściowej
Utrata rui – Ukryta owulacja – Gdzie się podziało libido? – Wyjaśnianie utraty
rui – ‘Permanentnie receptywna’ – Więź w parze – Naturalna broń –
Wielkość jąder – W kierunku monogamii – Feromony – Skóra seksualna – Kopulacja
wentro-wentralna – Orangutany – Gwałt – Warunkowanie społeczne.
150
Rozdział trzynasty: Teoria małpy wodnej – kontrargumenty
Zasada Planka – ‘Seria niezwiązanych koincydencji’ – Czym się różni prawdziwy
uczony – Czynnik Eureka – Małpa hypotermiczna – Nurkinie – Większe
zapotrzebowanie na kalorie – Zmiana diety. 169
Rozdział czternasty:Wzrost mózgu i „pawiania plaga”
Tkanka mózgu jest kosztowna – Omega 3 – Żeby lepiej myśleć? – Dwa dobre pytania
– Neoteniczne wieloryby – Czy wodna małpa mogła przeżyć? – Historia zapisana w
genach – Marker pawiani – Człowiek z Azji? – Inna możliwość.
177
Bibliografia 190
Spis map 198
Indeks 199
210 stron, Format: 12.5x20.0cm, oprawa miękka
