ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE W PRZEDSIĘBIORSTWIE W UJĘCIU BEHAWIORALNYM
Zarządzanie strategiczne jest subdyscypliną nauk o zarządzaniu mocno osadzoną w
realiach współczesnych przedsiębiorstw.
Rosnące znaczenie zarządzania strategicznego wynika z jego zdolności do integrowania
wiedzy z różnych obszarów, a przede wszystkim: ekonomii, finansów, marketingu,
socjologii i psychologii.
Podstawowym celem niniejszej pracy jest przedstawienie ewolucji teorii zarządzania
strategicznego pod wpływem szeroko rozumianej ekonomii behawioralnej. Praca mieści się
w szerokim nurcie tzw. podejścia zasobowego, które od początku lat 90. XX wieku
zdominowało teoretyczne koncepcje zarządzania strategicznego.
Głównym zasobem współczesnych przedsiębiorstw są ich pracownicy, a przede
wszystkim kierujący nimi menedżerowie.
Dwa pierwsze rozdziały książki mają charakter wprowadzający i prezentują ewolucję
zarządzania strategicznego, a także założenia ekonomii behawioralnej. Cztery kolejne
przedstawiają rosnący wpływ koncepcji behawioralnych na: tworzenie środowiska
ewolucyjnego w przedsiębiorstwie, zmiany w teorii konkurowania, ewolucję koncepcji
przywództwa strategicznego i kreowanie wartości przedsiębiorstwa. Rozdział siódmy
opisuje przeprowadzone badania bibliometryczne, które wykazały rosnące znaczenie
pojęć charakterystycznych dla ekonomii behawioralnej, a także silne wzmocnienie
interdyscyplinarnego charakteru zarządzania strategicznego.
Wstęp 7
Rozdział 1
Ewolucja zarządzania strategicznego 15
1.1. Ewolucja w naukach ekonomicznych 17
1.2. Odniesienia historyczne 19
1.3. Fazy rozwoju zarządzania strategicznego 21
1.3.1. Faza prekursorska 22
1.3.2. Faza I: założycielska 24
1.3.3. Faza II: wpływ ekonomii branży 24
1.3.4. Faza III: wpływ ekonomii organizacyjnej 25
1.3.5. Faza IV: wpływ teorii zasobowej 28
1.4. Związki zarządzania strategicznego z teorią ekonomii 32
1.5. Konsensualna definicja zarządzania strategicznego 39
1.6. Rosnąca zmienność otoczenia 40
1.7. Zarządzanie strategiczne na początku XXI wieku 43
1.8. Wnioski 46
Rozdział 2
Podstawy ekonomii behawioralnej 48
2.1. Ekonomia neoklasyczna 49
2.2. Prekursorzy ekonomii behawioralnej 51
2.3. Główne kierunki ekonomii behawioralnej 53
2.3.1. Ekonomia psychologiczna 54
2.3.2. Ekonomia ewolucyjna 54
2.3.3. Ekonomia eksperymentalna 55
2.3.4. Finanse behawioralne 55
2.3.5. Makroekonomia behawioralna 56
2.3.6. Ekonomia złożoności 57
2.3.7. Inne nurty ekonomii behawioralnej 58
2.3.8. Ekonomia behawioralna jako odrębna szkoła myślenia ekonomicznego... 59
2.4. Heurystyki osądów i wybory w warunkach ryzyka 60
2.4.1. Poznawcze skłonności 61
2.4.2. Preferencje decydentów. Teoria perspektywy 67
2.5. Uczciwość a skłonność do oszukiwania 72
2.6. Uczucie odwzajemniania 73
2.7. Zaufanie i współpraca 75
2.8. Dążenie do szczęścia 77
2.9. Wnioski 78
Rozdział 3
Przedsiębiorstwo jako system ewolucyjny 80
3.1. Ewolucyjne koncepcje w ekonomii 81
3.2. Przegląd ewolucyjnych koncepcji przedsiębiorstwa 84
3.2.1. Koncepcja rutyny organizacyjnej Nelsona i Wintera 84
3.2.2. Model ewolucji sterowanej Lovasa-Ghoshala 86
3.2.3. Koncepcja koewolucji przestrzeni projektów Beinhockera 88
3.3. Wpływ struktury systemu na wzorce jego zachowań 92
3.4. Ekonosfera jako złożony system adaptacyjny 95
3.5. Znaczenie hierarchii 98
3.5.1. Ewolucja hierarchii 99
3.5.2. Hierarchie sieciowe 100
3.5.3. Znaczenie wspólnoty wartości 103
3.6. Kreowanie środowiska ewolucyjnego w przedsiębiorstwie 105
3.6.1. Środowisko kreacji 107
3.6.2. Środowisko selekcji 108
3.6.3. Prosumpcja 111
3.6.4. Eksperymentowanie 114
3.7. Wnioski 115
Rozdział 4
Koncepcje behawioralne w strategiach konkurencji 117
4.1. Konkurowanie na rynkach 117
4.1.1. Koncepcja trwałej przewagi konkurencyjnej 118
4.1.2. Konkurencja Schumpeterowska 119
4.1.3. Hiperkonkurencja 120
4.1.4. Badania empiryczne 123
4.2. Koopetycja: konkurowanie i kooperacja 128
4.2.1. Podstawy teoretyczne koopetycji 129
4.2.2. Rosnące znaczenie kooperacji 136
4.3. Wnioski 138
Rozdział 5
Przywództwo strategiczne 139
5.1. Zarys poglądów 139
5.2. Współczesna dyskusja o znaczeniu przywództwa w przedsiębiorstwie 141
5.3. Definicja menedżerów zarządzających 143
5.4. Charakterystyka decyzji strategicznych 145
5.5. Główne perspektywy badawcze 147
5.5.1. Teoria agencji 147
5.5.2. Teoria przywództwa strategicznego 149
5.5.3. Cechy demograficzne 150
5.5.4. Cechy psychologiczne 154
5.5.5. Wewnętrzny kompas moralny 156
5.6. Heurystyki i skłonności poznawcze w strategicznych procesach decyzyjnych 157
5.6.1. Faza I: formułowanie celu . 158
5.6.2. Faza II: generowanie alternatyw 159
5.6.3. Faza III: ocena i wybór 159
5.7. Znaczenie intuicji 162
5.8. Systemy wynagradzania 164
5.8.1. Ramy badawcze 165
5.8.2. Wynagrodzenia menedżerów zarządzających 168
5.9. Wpływ warunków instytucjonalnych na decyzje głównego dyrektora
zarządzającego 169
5.10. Wnioski 172
Rozdział 6
Behawioralne aspekty kreowania wartości przedsiębiorstwa 174
6.1. Kreowanie wartości na rynku kapitałowym 175
6.2. „Gry w zyski" 176
6.2.1. Inwestorzy indywidualni 176
6.2.2. Inwestorzy instytucjonalni 179
6.2.3. Analitycy 180
6.2.4. Audytorzy 181
6.2.5. Zarządy spółek 183
6.3. Hiperkonkurencja na rynkach kapitałowych 185
6.4. Wnioski 187
Rozdział 7
Zarządzanie strategiczne w świetle badań bibliometrycznych 189
7.1. Przegląd dotychczasowych badań bibliometrycznych 189
7.2. Badania własne 198
7.2.1. Zakres czasowy badań i wybór pozycji literaturowych 199
7.2.2. Wybór periodyków 199
7.2.3. Ustalenie kluczowych wyrażeń 200
7.2.4. Ustalenie szeregów czasowych występowania poszczególnych pojęć 202
7.2.5. Neutralizacja efektu wzrostu liczby periodyków i zmian częstotliwości ich
ukazywania się 213
7.3. Wnioski 218
Zakończenie 220
Bibliografia 226
Spis tabel 254
Spis rysunków 255
255 stron, oprawa miękka
