SPRAWIEDLIWOŚĆ I TROSKA O SPOSOBACH DYLEMATÓW MORALNYCH CZYŻOWSKA D. / PRZEZ KOBIETY I MĘŻCZYZN Księgarnia

Sprawiedliwość i troska

O sposobach rozwiązywania dylematów moralnych przez kobiety i mężczyzn

„Monografia wpisuje się w rozpoczętą w latach osiemdziesiątych dyskusję dotyczącą różnic w moralnym myśleniu kobiet i mężczyzn, a wywołaną krytyką koncepcji L. Kolberga przez C. Gilligan. (…..)

Autorka podjęła ważny w dziedzinie badań nad rozwojem człowieka temat, a mianowicie rozwój w sferze myślenia moralnego. Tematyka ta była i jest nadal rzadko podejmowana w polskiej psychologii. Monografia zasługuje na uwagę z kilku powodów: - dostarcza aktualnego przeglądu koncepcji i badań nad myśleniem moralnym opartego na szeroko zakrojonych studiach literaturowych, - pokazuje warsztat badacza moralności w aspekcie psychologicznym, - przedstawia uwarunkowania moralnego myślenia w okresie dorosłości, - odsłania wrażliwość moralną osób dorosłych z różnych kohort.”

Z recenzji prof. dr hab. Marii Kielar - Turskiej

„W pracy podjęty został ważny z punktu widzenia poznawczego, interesujący i zarazem budzący na płaszczyźnie badawczej sporo kontrowersji, problem dotyczący różnic w rozumowaniu moralnym kobiet i mężczyzn. (….)

Nowatorskie w badaniach autorki jest przede wszystkim to, że próbuje Ona odnieść tezę o zróżnicowaniu preferencji rozumowania moralnego kobiet i mężczyzn do szerszego kontekstu psychologicznego, wyprowadza mianowicie problematykę moralności z dziedziny psychologii rozwoju umysłowego (gdzie została pierwotnie usytuowana przez klasyków psychologii rozwojowej) i rozpatruje ją na szerszym tle psychologii osobowości, przekonująco uzasadniając podjęcie takiego kroku. W ten sposób łączy rozwój moralny z rozwojem osobowości. Na podkreślenie zasługuje również fakt zastosowania w badaniach własnych, jako jednej z procedur badawczych, procedury polegającej na analizie realnie przeżywanych i rozwiązywanych dylematów moralnych. Jest to novum w stosunku do tradycyjnych strategii postępowania badawczego, bazujących niemal wyłącznie na analizie ustosunkowań osób badanych do dylematów hipotetycznych.”

Z recenzji dr hab. prof. UWr Marii Straś – Romanowskiej

Dr Dorota Czyżowska, psycholog. Jest adiunktem w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przedmiot jej zainteresowań naukowych stanowi rozwój w biegu życia ze szczególnym uwzględnieniem okresu adolescencji i dorosłości. Prowadzi badania dotyczące rozwoju moralnego i jego uwarunkowań. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, wiceprzewodniczącą Sekcji Psychologii Rozwojowej PTP, członkiem Komitetu Redakcyjnego czasopisma Psychologia Rozwojowa, a także członkiem European Association for Developmental Psychology.

Spis treści:

Wprowadzenie 9
Podziękowania 21

CZĘŚĆ I. ROZWÓJ MORALNY KOBIET I MĘŻCZYZN W ŚWIETLE WYBRANYCH TEORII PSYCHOLOGICZNYCH

Rozdział I Moralność kobiet i mężczyzn w świetle psychoanalizy 25
1. Zygmunta Freuda koncepcja superego 25
2. O różnicach w zakresie funkcjonowania superego kobiet i mężczyzn – przegląd badań 27
3. O poczuciu wspólnoty w ujęciu Alfreda Adlera 30
4. Erik H. Erikson – od dziecięcego moralizmu do uniwersalnych zasad etycznych 32

Rozdział II. Teorie uczeniowe i rozwój moralny 39
1. Rozwój moralny jako efekt warunkowania w ujęciu teorii Hansa Jürgena Eysencka 39
2. Rozwój moralny jako wynik socjalizacji 41
3. Teoria społecznego uczenia się Alberta Bandury 43

Rozdział III. Perspektywa poznawczo-rozwojowa w badaniach nad rozwojem moralnym 49
1. Charakterystyka podejścia poznawczo-rozwojowego 49
2. Jeana Piageta teoria rozwoju sądów moralnych dzieci 51
3. Teoria rozwoju społeczno-moralnego Lawrence’a Kohlberga 54
3.1. Istota rozwoju moralnego w rozumieniu Kohlberga 54
3.2. Poziomy i stadia rozwoju społeczno-moralnego 57
3.3. Czynniki rozwoju moralnego w ujęciu Kohlberga 60

Rozdział IV. Koncepcja głosów moralnych Carol Gilligan 65
1. Orientacja troski i orientacja sprawiedliwości 65
2. Źródła odmiennych orientacji moralnych 68
3. Rozwój myślenia skoncentrowanego na trosce w świetle danych empirycznych 71
4. Ograniczenia teorii rozwoju społeczno-moralnego Kohlberga 74
5. Czy kobiety preferują głos troski, a mężczyźni głos sprawiedliwości? Przegląd badań empirycznych 78
6. Defi nicja moralnej dojrzałości z perspektywy głosów moralnych 82
7. Gilligan i Kohlberg – wzajemne odniesienia 83
8. Krytyka teorii Kohlberga i proponowane kierunki dalszych badań nad rozwojem moralnym 86

CZĘŚĆ II. ROZWÓJ MYŚLENIA MORALNEGO W OKRESIE DOROSŁOŚCI – BADANIA WŁASNE

Rozdział V. Myślenie moralne kobiet i mężczyzn i jego uwarunkowania 93
1. Cel i teoretyczne podstawy badań własnych 93
2. Pytania badawcze 101
3. Narzędzia badawcze 102
3.1. Wywiad Kohlbergowski (Moral Judgement Interview – MJI) 102
3.2. Wywiad dotyczący myślenia moralnego skoncentrowanego na trosce (The Ethic of Care Interview – ECI) 104
3.3. Inwentarz do oceny Płci Psychologicznej 105
3.4. Kwestionariusz Stylów Tożsamości 106
3.5. Test Operacji Formalnych 106
4. Charakterystyka osób i procedury badawczej 108
4.1. Osoby badane 108
4.2. Procedura 109
4.3. Sposób analizy danych 110
5. Uwarunkowania rozwoju myślenia moralnego kobiet i mężczyzn – wyniki badań własnych 111
5.1. Poziom myślenia moralnego kobiet i mężczyzn 111
5.2. Płeć psychologiczna i jej znaczenie dla sposobu rozważania dylematów moralnych 114
5.3. Okres rozwojowy a poziom myślenia moralnego 118
5.4. Wykształcenie a poziom myślenia moralnego 122
5.5. Inteligencja operacyjna a poziom myślenia moralnego 125
5.6. Pełnienie ról małżeńskich i rodzicielskich a poziom myślenia moralnego 129
5.7. Styl tożsamości a poziom rozwoju myślenia moralnego 132
5.8. O związkach między myśleniem sprawiedliwościowym a myśleniem skoncentrowanym na trosce i odpowiedzialności 134
5.9. Od czego zależy rozwój myślenia moralnego? – próba podsumowania analiz 135
5.10. Uwarunkowania rozwoju myślenia moralnego kobiet i mężczyzn. Dyskusja i wnioski z badań 141

Rozdział VI. Dylematy moralne przeżywane przez kobiety i mężczyzn oraz sposoby ich rozważania. Badania własne 153
1. Realne dylematy moralne jako przedmiot analiz 153
2. Kryteria analizy realnych dylematów moralnych 156
3. Poziom myślenia moralnego ujawniany w trakcie rozważania realnych dylematów moralnych 157
4. Głosy moralne używane przez kobiety i mężczyzn przy rozwiązywaniu własnych dylematów moralnych 160
5. Wrażliwość moralna 165
6. Dylematy moralne przeżywane przez osoby dorosłe – przykłady z badań własnych 166
7. Sposoby rozwiązywania realnych dylematów moralnych przez kobiety i mężczyzn – podsumowanie badań własnych 175

Zakończenie 181
Bibliografia 187

202 strony, Format: 16.0x23.0cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.