Procesy życia gospodarczego
i innych jego wymiarów w świecie podlegają globalizacji. Zjawisko to, czasem na różne
sposoby blokowane bądź opóźniane, jest jednak wzmacniane przez wykształcanie się
globalnych instytucji, w większym lub mniejszym stopniu regulujących aktywność
gospodarczą w świecie.
Do szczególnie
kontrowersyjnych tematów zalicza się miejsce i rolę człowieka w procesie globalizacji
ze względu na fakt, iż właśnie człowiek - funkcjonując w różnych układach
władzy politycznej i ekonomicznej - jest w stanie uruchomić problemy globalne bądź
podjąć się ich rozwiązania. Instytucjonalizacja procesów globalizacji determinowana
jest w największym stopniu przez człowieka, jego świadomość, umiejętność
postrzegania i rozumienia możliwości, nowych szans, jak również uczenia się
zagrożeń i konieczności obrony przed nimi, a niesionych wraz z ewolucyjnym procesem
globalizacji.
Globalizacja aktywności
ekonomicznej jest poprzedzona globalizacją polityki, umożliwiającej aktywność
ekonomiczną w określonej skali, wzajemną zależność krajów i społeczeństw,
unifikację mechanizmów i instrumentów ekonomicznych. Procesy globalizacji nie zachodzą
równocześnie w całej gospodarce światowej, lecz rozwijają się wtedy, gdy występują
najkorzystniejsze uwarunkowania rozwoju myśli społecznej, w obszarach akceptujących
globalizację. Procesy te, gdy się już rozpoczną, rozprzestrzeniają się na resztę
systemu globalnego. Ich pozytywne uwarunkowania to między innymi: bezpieczne warunki
polityczne, społeczeństwo demokratycznej współpracy, kultura umożliwiająca swobodny
przepływ informacji, wolne rynki. W tych warunkach mogą rozkwitać mechanizmy
różnorodności ewolucyjnych, swobodnego wyboru i selekcji oraz kooperacji, co w
ostatecznym rozrachunku zapewnia korzyści człowiekowi.
W poszczególnych
rozdziałach tego opracowania spróbowano dokładniej określić wymienione wyżej
uwarunkowania globalizacji. W badaniach wykorzystano podejście ekonomii instytucjonalnej,
które od lat rozwija ZEiSPG, ponadto porównawczą analizę opisową, weryfikację
doświadczeń w kwestii uczenia się i rozumienia przez człowieka wymiarów, możliwości
i zagrożeń procesu globalizacji, jak również umiejętności obrony przed nimi.
stron 125
ISBN 83-7246-058-2