Dzielić sprawiedliwie
produkt społeczny można jedynie przy jego nieustannym wzroście w stosunku do
wzrastających potrzeb społecznych, a ponadto jego konsumpcja musi być społecznie
zasadna, bez nadkonsumpcji indywidualnej lub grupowej oraz marnotrawienia dóbr
publicznych, co niestety ma miejsce obecnie w świecie. Pierwsza rewolucja techniczna z
XVIII wieku zapoczątkowała eliminowanie i substytuowanie pracy ludzkiej pracą
uprzedmiotowaną i proces ten nieustannie narasta dzięki wzrostowi wiedzy i postępowi
naukowo - technicznemu. Obiektywnie jest to dobrodziejstwo, gdyż wyzwala człowieka z
"trudu pracy". Subiektywnie jest to współczesna dżuma, zagrożenie obniżania
standardu życia bezdomnych, skrajnie prowadzące do ubóstwa, do "wykluczenia"
ze zbiorowości społecznej, szczególnie przy coraz częstszym występowaniu bezrobocia
dziedzicznego, wielopokoleniowego. Osobiście reprezentuję pogląd, iż bezrobocie można
zlikwidować jedynie przez ograniczenie czasu pracy w skali światowej z obecnej normy 8
godzinnej, do 4 a maksymalnie 6 godzinnej i reglamentowanie pracy, jako wartości
samoistnej a nie tylko jako źródła dochodów. Wymaga to oczywiście umowy społecznej,
powszechnie akceptowanej. Wartość merytoryczna książki jest duża, a jej treści
przydatne do studiowania ekonomii i polityki gospodarczej. Jak każda oczywiście praca, a
szczególnie dzieło zbiorowe, zawiera treści o zróżnicowanej wartości.
Prof. dr hab. Waldemar Grzywacz
Spis treści
Przedmowa
CZĘŚĆ I
MODEL SPOŁECZNEJ GOSPODARKI RYNKOWEJ - PRZESŁANKI, ŹRÓDŁA I PREKURSORZY
Piotr Pysz
Wprowadzenie. Klasycy gospodarki kolektywnej
I.1. Carl Coerdeler
Cel: likwidacja gospodarki kolektywnej (przekład: Jerzy W. Rasała)
I.2. Alfred Müller-Armack
Sterowanie gospodarką a gospodarka rynkowa
Konieczność nowej formy polityki gospodarczej
(przekład: Elżbieta Mączyńska, Piotr Pysz, Jerzy W. Rasała)
I.2.1. Zasady sterowanej
gospodarki rynkowej
I.2.2. Polityka konkurencji
I.2.3. Polityka cenowa
I.2.4. Kształtowanie Struktury gospodarczej
I.3. Wilhelm Röpke
Czy niemiecka polityka gospodarcza jest prawidłowa?
(przekład: Jerzy W. Rasała)
I.3.1. Struktura gospodarki i społeczeństwa zachodnioniemieckiego
I.3.2. Od spiętrzonej inflacji okresu kolektywizmu do wolnej gospodarki rynkowej
I.3.3. Istota i granice gospodarki rynkowej
I.4. Walter Eucken
Polityka porządku konkurencji - zasady konstytuujące
(przekład: Tadeusz T. Kaczmarek)
I.4.1. Zasada podstawowa
I.4.2. Prymat polityki walutowej - Stabilizator polityki walutowej
I.4.3. Otwartość rynków
I.4.4. Własność prywatna
I.4.5. Wolność zawierania umów
I.4.6. Odpowiedzialność
I.4.7. Stabilność polityki gospodarczej
I.4.8. Wzajemna współzależność zasad konstytuujących
I.5. Ludwig Erhard
Nić przewodnia mojego myślenia
(przekład: Elżbieta Mączyńska)
I.5.1. Przezwyciężyć cykl koniunkturalny
I.5.2. Konkurencja kontra egoizm
I.5.3. Klucz do obniżki podatków
I.5.4. Podstawowe prawa wolności w gospodarce
I.5.5. Kosztowne pyrrusowe zwycięstwo
I.6. Horst Friedrich Wünsche
Społeczna gospodarka rynkowa - legendarny niemiecki "cud gospodarczy" a
aktualne problemy polityki gospodarczej Niemiec
(przekład: Piotr Pysz)
I.6.1. "Cud gospodarczy" w powojennych Niemczech Zachodnich
I.6.2. Polityka gospodarcza i społeczna Erharda
I.6.3. Keynesowska polityka gospodarcza po odejściu Erharda
I.6.4. Ekonomia podażowa jako "powrót do Erharda"?
I.6.5. Podsumowanie
CZĘŚĆ II
MOŻLIWOŚCI I BARIERY WYKORZYSTANIA W POLSCE KONCEPCJI SPOŁECZNEJ GOSPODARKI RYNKOWEJ
II.1. Zdzisław Sadowski
Społeczne aspekty systemu rynkowego w Polsce
II.1.1. Dążenie do społecznej gospodarki rynkowej
II.1.2. Neoliberalizm a problemy społeczne
II.1.3. Koncepcje społecznej gospodarki rynkowej
II.1.4. Problemy współczesnej gospodarki rynkowej
II.1.5. Rola państwa i sprzeczność do rozwiązania
II.1.6. Trudności kraju w okresie transformacji
II.1.7. Sytuacja gospodarcza i społeczna w Polsce
II.1.8. Jak wprowadzać społeczną gospodarkę rynkową?
II.2. Tadeusz Kowalik
Społeczna gospodarka rynkowa - dekoracja czy program działania?
II.2.1. SGR w Niemczech
II.2.1.1. Odmienne filozofie społeczne
II.2.1.2. Partycypacja i równowaga sił społecznych
II.2.1.3. Przyszłość społecznej gospodarki rynkowej w Niemczech
II.2.2. SGR jako utracona szansa dla Polski
II.2.2.1. Podobieństwo celów?
II.2.2.2. Tak blisko, a tak daleko
II.2.2.3. Kolumbowy błąd
II.2.2.4. W okowach epigonizmu
II.2.2.5. Czy wybór jeszcze istnieje?
II.3. Alojzy Czech, Urszula
Zagóra-Jonszta
Niemiecki neoliberalizm jako teoretyczny fundament społecznej gospodarki rynkowej
(powstanie, odniesienia, recepcja)
II.3.1. Narodziny i krótka charakterystyka
II.3.2. Ordoliberalizm a inne koncepcje liberalne
II.3.3. Ordoliberalizm a teoria keynesowska
II.3.4. Czy niemiecka polityka gospodarcza może być modelem dla polskich rozwiązań?
II.4. Elżbieta Mączyńska
Ustrój gospodarczy w Polsce. Pułapki modelowe.
II.4.1. Dwoisty obraz transformacji
II.4.2. Gorzkie podsumowania
II.4.3. Ewolucje ustrojowe
II.4.4. Czy można "przeflancować" model?
II.4.5. Jałowe spory (?). Pułapki wybory modelu
II.4.6. "Falowanie" cywilizacyjne
II.4.7. Jaki model dla Polski
II.4.8. Pochwała elektryzmu
II.5. Barbara Polaszkiewicz
Jaki model gospodarki rynkowej w Polsce?
II.6. Jacek Brudlak
Specjalne strefy ekonomiczne jako element społecznej gospodarki rynkowej w Polsce
II.6.1. Wstęp
II.6.2. Przesłanki tworzenia SSE w Polsce
II.6.3. Kierunki zmian uprzywilejowania ekonomicznego w SSE
II.6.4. Wnioski
II.7. Sławomir Partycki
Nauczanie kościoła katolickiego a społeczna gospodarka rynkowa w Polsce
II.7.1. Kościół i Państwo
II.7.2. Katolicka nauka społeczna a gospodarka rynkowa
II.7.3. Zasady konstytuujące społeczną gospodarkę rynkową
II.7.4. Podsumowanie
CZĘŚĆ III
KRONIKA POPULARYZACJI I ROZWOJU IDEI SPOŁECZNEJ GOSPODARKI RYNKOWEJ
Seminaria w Gesamteuropeische Studienwerk - Vlotho
III.1. Piotr Pysz
Seminaria na temat społecznej gospodrki rynkowej w Niemczech - Vlotho 1991-2001
III.1.1. Bronisław Miszewski - inicjator i twórca koncepcji seminariów we Vlotho
III.1.2. Spotkania i dyskusje z Bronisławem Miszewskim
III.1.3. Ogólnoeuropejski Ośrodek Studiów we Vlotho i seminaria w latach 1991-2002
III.1.4. Perspektywy spotkań seminaryjnych we Vlotho
III.2. Krystyna Leśniak-Moczuk, Stanisław Wesołowski
Społeczna gospodarka rynkowa w świetle seminarium we Vlotho - wybrane zagadnienia
III.2.1. Spójność polityki społecznej i gospodarczej
III.2.2. Elementy socjalne w gospodarce liberalnej
III.2.3. Znaczenie kompromisu społecznego w gospodarce rynkowej
III.2.4. Pokój socjalny - korzyści dla gospodarki
III.2.5. Instrumenty realizacji społecznej gospodarki rynkowej
III.2.6. Beneficjenci i outsiderzy w systemie gospodarki liberalnej
III.2.7. Społeczna gospodarka rynkowa jako "trzecia droga"
III.2.8. Poglądy Ludwiga Erharda na funkcje polityki gospodarczej oraz poglądy obecnych
realizatorów tej polityki
III.2.9. Funkcja socjalna w społecznej gospodarce rynkowej
III.2.10. Zmiany priorytetów w polityce gospodarczej
III.2.11. Monopole w gospodarce rynkowej
III.2.12. Przyszłość kapitalizmu
III.2.13. Program SDU w dziedzinie społecznej gospodarki rynkowej
III.2.14. Nowe wyzwania wobec społecznej gospodarki rynkowej
III.3. Konferencje i
seminaria w Polsce
III.3.1. Jacek Brudlak, Jan Kruszewski
Społeczna gospodarka rynkowa w Polsce
(seminarium RN Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego)
III.3.2. Elżbieta Mączyńska
Rada Strategii Społeczno-Gospodarczej przy Radzie Ministrów RP o modelu ustroju
gospodarczego dla Polski
III.3.3. Ewa Okoń-Horodyńska
Naukowe dyskusje o społecznej gospodarce rynkowej w Akademii
Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego w Katowicach w latach 1993-1997
III.3.4. Izabela Drozd
Strategia rozwoju społecznej gospodarki rynkowej w Polsce (konferencje UMCS w Lublinie).
III.4. Wybór cytatów
III.5. Ważniejsze źródłowe
publikacje niemieckie
III.6. Publikacje polskich
autorów na temat społecznej gospodarki rynkowej
III.7. Noty o instytucjach
wspierających wydanie książki
III.7.1. Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
III.7.2. Fundacja Ludwiga Erharda
III.7.3. Fundacja Współpracy Polsko - Niemieckiej
329 stron
