ZMIANY INSTYTCJONALNE W POLSKIEJ GOSPODARCE RYNKOWEJ RED. NOGA A. Księgarnia

Wprowadzenie

Trudno przecenić potrzebę analizy przyczyn zbyt powolnego i często wręcz chaotycznego procesu budowy instytucji polskiej gospodarki rynkowej. Dający się wyraźne odczuć groźny impas nie tylko w praktyce budowy instytucji polskiej gospodarki rynkowej, ale również w badaniach naukowych o charakterze zarówno pozytywnym, jak i normatywno-programowym, dotyczących tych fundamentalnych procesów, zachęcił Autorów niniejszej książki do analizy wielu cząstkowych kwestii budowy instytucji polskiej gospodarki rynkowej.

W pełni naturalnym wydaje się również fakt, że książka ta powstaje w Polskim Towarzystwie Ekonomicznym. Jedną z najważniejszych ról tej organizacji jest bowiem podejmowanie węzłowych problemów polskiej gospodarki oraz tworzenie warunków do inspirującej środowisko polskich ekonomistów wymiany myśli dotyczącej m.in. takich kluczowych zagadnień jak:

• identyfikacja regulatorów polskiej gospodarki rynkowej;

• spór o rolę państwa w gospodarce, w warunkach nie tyle postępującej deregulacji, co rozregulowania gospodarki;

• wpływ polskiej akcesji do Unii Europejskiej na funkcjonowanie polskich instytucji gospodarki rynkowej;

• wpływ kapitału zagranicznego na układ instytucjonalny polskiej gospodarki;

• rozwój rynków finansowych jako kluczowych rynków współczesnej gospodarki rynkowej oraz ich wpływ na funkcjonowanie polskiej gospodarki;

• spór o ład korporacyjny i kształtowanie się relacji między własnością oraz zarządzaniem w polskiej gospodarce;

• ograniczenia instytucjonalne rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw;

• wielki spór o sposób dokończenia polskiej prywatyzacji w coraz trudniejszych dziedzinach gospodarki.

Na progu piętnastego roku polskiej transformacji możemy wyróżnić dziesięć regulatorów polskiej gospodarki, co oznacza, że tradycyjnie prowadzony spór między zwolennikami powiększania roli dwóch regulatorów: rynku i państwa jest już dzisiaj anachroniczny.

Próba identyfikacji tego swoistego katalogu regulatorów polskiej gospodarki wygląda następująco:

1. Policentryczna, zdekoncentrowana, ubezwłasnowolniona struktura rządowa;

2. Niewykrystalizowana rola regulacyjna NBP i Rady Polityki Pieniężnej;

3. Korekcja ryzyka biznesowego przez niedemokratyczne instytucje ciągłości państwa;

4. Instytucjonalizacja dostosowań unijnych;

5. Regulacyjna rola sojuszy militarnych;

6. Strategie globalne firm międzynarodowych obecnych w polskiej gospodarce;

7. Zróżnicowanie przedsiębiorcze sektora małych i średnich przedsiębiorstw;

8. Silny niedorozwój systemu prawa i odległa perspektywa znalezienia regulacyjnej roli w gospodarce (przepisów, sądów, Trybunału Konstytucyjnego);

9. Nieefektywny lub słabo efektywny charakter systemu rynków polskiej gospodarki (produktów, pracy, kapitałowego, menedżerskiego, przedsiębiorstw);

10. Regulacyjna rola mass mediów.

Oczywiście poza możliwościami poznawczymi znajduje się dzisiaj próba kwantyfikacji wpływu każdego z powyższych regulatorów na zachowanie gospodarki, mierzone np. wzrostem PKB, zatrudnienia, wielkością obrotów bieżących bilansu płatniczego, stóp procentowych, inflacji, kursu waluty czy bardziej szczegółowymi agregatami, takimi jak np. wielkość i struktura inwestycji. Nie ulega jednakże wątpliwości, że wpływ każdego z tych czynników znajduje się poza stanem równowagi regulacyjnej, jaki powinien się kształtować w sprawnej gospodarce rynkowej. Gospodarka staje się coraz mniej sterowalna. Dalece mniejszą (niż pożądana) rolę w regulacji gospodarki pełni system rynków. Pewne rynki, jak np. rynek przedsiębiorstw czy menedżerski w ogóle się nie rozwinęły, dlatego też (według gdzie indziej przedstawionej typologii) możemy nazwać je rynkami zupełnie nieefektywnymi. Inne natomiast rynki, które w gospodarce rynkowej odgrywają tak ważną rolę, są rynkami słabo efektywnymi, czyli nie silnie, a tym bardziej nie nieefektywnymi według metodologii sprawności albo tzw. charakteru rynku, którą wprowadziliśmy gdzie indziej. W splocie wymienionych wyżej dziesięciu regulatorów polityczna decyzja o zwiększeniu roli systemu rynków w gospodarce wcale nie jest prostą kwestią. Oczywiście, najbardziej pożądanym byłoby, aby rola systemu rynków w tym skomplikowanym układzie regulacyjnym rosła, jednakże taki wzrost należy bardziej traktować w kategoriach celu, a nie środków. Środki prowadzące do tego celu mogą się bowiem w praktyce okazywać innymi niż się intuicyjnie sądzi. Wiele z tych pomysłów może po prostu wzmacniać inne z wymienionych dziesięciu regulatorów, a nie system rynków.

W świetle powyższych konstatacji poszukiwane przez Autorów niniejszej książki różne szczegółowe propozycje udoskonaleń polskiej gospodarki rynkowej w pełni zasługują na uwagę.

366 STRON

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.