Wyrażenie "nadzór korporacyjny" (corporate governance) jest
różnie pojmowane. W najogólniejszym ujęciu odnosi się ono do mechanizmów
instytucjonalnych, które wpływają na decyzje osób kierujących przedsiębiorstwem.
Mechanizmy te dzieli się zwykle na wewnętrzne (np. typ rady nadzorczej w firmie) i
zewnętrzne (np. wpływ banku-wierzyciela czy rynku kapitałowego na zarząd
przedsiębiorstwa). Kształt tych mechanizmów zależy od typu prawa własności -
wyglądają one zupełnie inaczej w przypadku przedsiębiorstwa państwowego niż spółki
prywatnej. Dlatego problematyka szeroko ujmowanego nadzoru korporacyjnego w dużym stopniu
nakłada się na fundamentalną kwestię prawa własności jako podstawowej zmiennej
różnicującej ustroje polityczno-gospodarcze. (...)
Autorka umiejętnie przedstawia kwestię corporate governance w
kontekście nowej ekonomii instytucjonalnej, która stanowi bardzo ważny nurt
współczesnej ekonomii. Czytelnik jest wprowadzony w zagadnienia teorii
kontraktów, teorii agencji, kosztów transakcyjnych. Na tym teoretycznym tle Autorka
analizuje centralne zagadnienie swojej pracy, a mianowicie nadzór wierzycielski, czyli
mechanizmy za pomocą których bank-wierzyciel wpływa na
przedsiębiorstwo-kredytobiorcę. Jest to problem o wielkim znaczeniu praktycznym, gdyż
generalnie więcej przedsiębiorstw ma do czynienia z bankami niż z rynkiem kapitałowym.
(...)
Autorka przejrzyście przedstawia też dotychczasowy światowy dorobek badań
empirycznych nad nadzorem wierzycielskim. Do tego dorobku wnosi własny wkład,
analizując przemiany własnościowe banków w krajach posocjalistycznych oraz związane z
tym zmiany ich pozycji i zachowania wobec firm-kredytobiorców. Na tym tle - i to jest
kolejny wkład autorki do badań nad nadzorem wierzycielskim - stara się ona empirycznie
określić jego rolę w odniesieniu do wybranej grupy przedsiębiorstw w Polsce.
Praca Agnieszki Słomki-Gołębiowskiej skupia się na problemie bardzo istotnym
zarówno dla badaczy, jak i praktyków życia gospodarczego. Powinna przyciągnąć uwagę
każdego, kogo interesuje współczesną ekonomią i współczesną gospodarką.
Prof. Leszek Balcerowicz
Spis treści
Wprowadzenie
Rozdział I Podstawowe pojęcia związane z nadzorem wierzycielskim
1.1. Ład korporacyjny (corporate governance)
1.2. Przyczyny wzrostu zainteresowania ładem korporacyjnym
1.3. Nadzór wierzycielski banku nad przedsiębiorstwem
1.4. System finansowy kraju a nadzór nad przedsiębiorstwem
Rozdział II Teoretyczne podstawy analizy nadzoru wierzycielskiego: nowa
ekonomia instytucjonalna
2.1. Ogólne znaczenie nowej ekonomii instytucjonalnej dla badań nad nadzorem
wierzycielskim
2.2. Bank wobec problemu asymetrii informacji
2.3. Teoria kontraktów (contract theory)
2.4.Teoria agencji
2.5. Ekonomia kosztów transakcyjnych
2.6. Podsumowanie
Rozdział III Nadzór wierzycielski na przykładzie Niemiec i Japonii
3.1. Banki w probankowym systemie nadzoru nad przedsiębiorstwem
3.2. Bankowość uniwersalna i instytucja Hausbanku w Niemczech
3.3. Instytucja banku dominującego w Japonii
3.4. Mechanizmy nadzoru banku nad przedsiębiorstwem na przykładzie Niemiec i Japonii
3.4.1. Powiązania kredytowe między bankiem a przedsiębiorstwem
3.4.2. Obecność przedstawicieli banków w niemieckiej radzie nadzorczej i w japońskiej
radzie dyrektorów
3.4.3. Posiadanie przez bank akcji przedsiębiorstwa
3.4.4. Wykonywanie przez bank praw korporacyjnych akcjonariuszy
3.4.5. Postępowanie upadłościowe
Rozdział IV Nadzór wierzycielski w badaniach empirycznych
4.1. Wprowadzenie
4.2. Kraje o dojrzałej gospodarce rynkowej
4.2.1. Wpływ nadzoru sprawowanego przez bank na wyniki działalności przedsiębiorstwa
4.2.2. Nadzór wierzycielski a ograniczenia dostępu przedsiębiorstwa do kapitału
zewnętrznego
4.2.3. Banki wobec oportunistycznych zachowań menedżerów przedsiębiorstwa
4.2.4. Udział banku w restrukturyzacji przedsiębiorstwa
4.2.5. Problem uwięzienia (hold-up problem)
4.3. Rynki wschodzące (emerging market economies)
4.4. Wnioski z dotychczas przeprowadzonych badań empirycznych
Rozdział V Przemiany instytucjonalne a nadzór wierzycielski w wybranych
krajach postsocjalistycznych
5.1. Ramy analizy instytucji nadzoru wierzycielskiego
5.2. Relacja bank - przedsiębiorstwo w gospodarce socjalistycznej
5.3. Przemiany instytucjonalne a rola banków w nadzorze nad przedsiębiorstwem
5.3.1. Restrukturyzacja złych długów przedsiębiorstw
5.3.2. Prywatyzacja sektora bankowego
5.3.3. Ochrona i egzekwowanie praw kredytodawców
5.4. Stan nadzoru banku nad przedsiębiorstwem
Rozdział IV Nadzór wierzycielski w Polsce
6.1. Wprowadzenie
6.2. Metodologia badania ekonometrycznego
6.3. Prezentacja danych
6.3.1. Dobór próby badawczej
6.3.2. Źródła danych
6.3.3. Charakterystyka danych
6.4. Wyniki badania ekonometrycznego
6.4.1. Wpływ nadzoru wierzycielskiego na zmniejszenie ograniczeń dostępu
przedsiębiorstwa do kapitału zewnętrznego
6.4.2. Badanie odporności uzyskanych wyników analiz
6.5. Badanie ankietowe
6.6. Studia przypadków
6.7. Wnioski z badań własnych
Zakończenie
Załączniki
Bibliografia
242 strony, B5, miękka oprawa