Publikacja
jest próbą analizy współczesnej ekonomii z perspektywy metodologii nauk społecznych i
historii myśli ekonomicznej oraz najważniejszych dylematów gospodarki światowej.
Autorka łączy rozważania teoretyczne z praktycznymi problemami rozwoju, transformacji,
kryzysu i wyboru modelu kapitalizmu. Wykorzystuje najnowsze dane dotyczące stopnia
zaawansowania transformacji krajów postkomunistycznych i ich konkurencyjności. Kolejne
rozdziały mają dostarczać rozwiniętej argumentacji na rzecz tezy, zgodnie z którą
główny „gmach” ekonomii wymaga zasadniczej przebudowy, a rozwój nowej ekonomii
instytucjonalnej może świadczyć o tym, że istnieją już znaczące symptomy gotowości
do tej zmiany.
Recenzowaną
monografię oceniam wysoko z wielu względów. Po pierwsze, w ostatnich latach ukazało
się niewiele prac polskich autorów poświęconych pogłębionej refleksji teoretycznej
nad stanem współczesnej ekonomii. Taka refleksja jest bardzo potrzebna, zwłaszcza w
okresach przełomowych w dziejach gospodarczych świata, a wszystko wskazuje na to, że w
takim właśnie okresie teraz jesteśmy. Po drugie, mimo stosunkowo niewielkich rozmiarów
książki, Autorka zdołała przedstawić, w sposób bardzo interesujący, kilka
najważniejszych przedmiotów sporu w teorii ekonomii i pokazać kierunki ewolucji myśli
ekonomicznej w tym zakresie. Po trzecie, Autorka wykazała w tej książce dość rzadką
w nauce umiejętność: przedstawiania skomplikowanych problemów teoretycznych w sposób
klarowny, prosty, ale intelektualnie inspirujący. Dawno już nie czytałem książki
polskiego autora z zakresu ekonomii napisanej tak „elegancko”: precyzyjnie, ładną
polszczyzną i wszechstronnie osadzonej w światowym dorobku teoretycznym.
Jerzy
Wilkin,
Wydział
Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego
Książka jest
kierowana zarówno do pracowników naukowo-dydaktycznych, jak i studentów nie tylko na
kierunkach ekonomicznych, ale także na socjologii, politologii i europeistyce, a nawet
prawie. Będzie też inspirującą lekturą dla praktyków – ekonomistów, polityków
czy dziennikarzy zainteresowanych zjawiskami zachodzącymi we współczesnej gospodarce.
Spis treści:
Wstęp
Rozdział 1. Główny nurt ekonomii XX wieku: spór o metodę czy wartości?
1.1. Historia i idea integracji nauk społecznych w ujęciu Fernanda Braudela
1.2. Dominacja formalizmu w ekonomii drugiej połowy XX wieku
1.2.1. Główny nurt i ekonomia neoklasyczna
1.2.2. Rewolucja formalistyczna
1.2.3. Teoria gier. Czy John Nash podważył ideę niewidzialnej ręki rynku?
1.3. Odwrót od idei regulacji gospodarczej
1.3.1. Hipoteza racjonalnych oczekiwań i nowa makroekonomia klasyczna
1.3.2. Od pieniężnej do realnej teorii cyklu koniunkturalnego
1.3.3. Krytyka polityki dyskrecjonalnej. Teoria niespójności optymalnej polityki w
czasie
1.4. Ku nowemu paradygmatowi?
Problemy do dyskusji
Literatura dodatkowa
Rozdział 2. Ekonomia kosztów transakcji Ronalda Coase\'a
2.1. Krytyka ekonomii neoklasycznej
2.2. Problem koordynacji a koszty transakcji
2.3. Teoremat Coase\'a - różne sformułowania
2.4. Świat zerowych kosztów transakcji
2.5. Znaczenie teorematu Coase\'a
2.5.1. Natura problemu negatywnych efektów zewnętrznych i znaczenie prawa
2.5.2. Planowanie a system rynkowy
2.5.3. Rozwój teorii ekonomicznej
Problemy do dyskusji
Literatura dodatkowa
Rozdział 3. Kognitywno-instytucjonalna teoria rozwoju gospodarczego Douglassa
Northa
3.1. O pojęciu instytucji
3.2. Instytucje a koncepcja racjonalności
3.3. Instytucje i efektywność adaptacyjna
3.4. Mentalność jednostki i proces poznania jako źródła instytucji i instytucjonalnej
zmiany
3.5. Kultura czy polityka?
3.6. Koncepcja Northa na tle historiozoficznych idei Hayeka i Marksa
3.7. Nowa teoria czy nowa terminologia?
Problemy do dyskusji
Literatura dodatkowa
Rozdział 4. Teoria ewolucji techno-fizjologicznej i koncepcja kapitału
fizjologicznego Roberta Fogla
4.1. Teoria ewolucji techno-fizjologicznej
4.2. Kapitał fizjologiczny jako czynnik wzrostu ekonomicznego
4.3. Kapitał fizjologiczny a produkt krajowy brutto jako miara dobrobytu i wzrostu
gospodarczego
4.4. Wnioski w dziedzinie podziału
4.5. System opieki zdrowotnej w procesie przemian strukturalnych gospodarki
4.6. Od kapitału fizjologicznego do kapitału duchowego
Problemy do dyskusji
Literatura dodatkowa
Rozdział 5. Strukturalistyczna teoria zatrudnienia Edmunda Phelpsa
5.1. Związek między inflacją a bezrobociem z perspektywy Keynesa i oryginalnej
krzywej Phillipsa
5.2. Krzywa Phillipsa wsparta oczekiwaniami i naturalna stopa bezrobocia
5.3. Endogenizacja naturalnej stopy bezrobocia
5.4. Strukturalistyczna teoria Phelpsa a idee Keynesa i Hayeka
5.5. Wizja kapitalizmu i nowoczesna polityka na rynku pracy
5.6. Konkluzja
Problemy do dyskusji
Literatura dodatkowa
Rozdział 6. O niektórych zastosowaniach podejścia instytucjonalnego i idei
kosztów transakcji
6.1. Dwa podejścia do transformacji ustrojowej od planu do rynku
6.2. Indeksy Freedom House jako miara stopnia zaawansowania transformacji
6.3. Transformacja gospodarcza Chińskiej Republiki Ludowej
6.4. Indeks konkurencyjności z perspektywy kosztów transakcji
6.5. Mierzenie kosztów transakcji
Problemy do dyskusji
Literatura dodatkowa
Zakończenie
Bibliografia
Aneks
Słowniczek
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy
200 stron, oprawa miękka
