Audyt wewnętrzny w polskim sektorze finansów publicznych, funkcjonuje
dopiero od 1 stycznia 2002 r. Wprowadzenie audytu wewnętrznego jest realizacją
zobowiązań Polski wobec Unii Europejskiej, zawartych w 28. rozdziale negocjacyjnym.
Trudno obecnie ocenić znaczenie, jakie audyt wewnętrzny będzie odgrywał w polskich
realiach. Fakt, że audyt wewnętrzny za granicą, głównie w krajach anglosaskich i w
Niemczech, odgrywa duże znaczenie, nie może automatycznie skłaniać do wniosku, że
również w Polsce będzie odgrywał duże znaczenie. Można natomiast już teraz
zanalizować problematykę audytu wewnętrznego pod kątem jego istoty, celów, zakresu
podmiotowego i przedmiotowego, potencjalnego wpływu na jednostkę, w której funkcjonuje
oraz zapotrzebowania na audyt wewnętrzny kadry zarządczej, gdyż od kierownictwa
konkretnych jednostek będzie zależało, w decydującej mierze, znaczenie i wykorzystanie
audytu wewnętrznego w Polsce. Znaczenie takiej analizy jest tym większe, że jest ona
oparta również na doświadczeniach praktycznych, a nie wyłącznie teoretycznych i
pokazuje stan faktyczny audytu wewnętrznego w wyższych szkołach środowiska
krakowskiego.
Układ książki opiera się na dedukcji - analiza zagadnienia rozpoczyna się od
pojęć o charakterze najbardziej ogólnym, a następnie, poprzez stopniowe
uszczegółowienie, kończy się na praktycznym modelu audytu wewnętrznego w systemie
zarządzania wyższą szkołą.
Rozdział pierwszy ukazuje tło badanego zagadnienia, jakim jest sektor
finansów publicznych, a także ustawowe cele, które realizuje jednostka, należąca do
tego sektora. Nacisk położono na jeden z podstawowych celów każdej jednostki
sektora finansów publicznych, którym jest maksymalizacja efektu, czyli osiągnięcie
maksymalnej korzyści gospodarczej przy użyciu określonych środków. W tym kontekście
przedstawiono znaczenie i cele audytu wewnętrznego oraz kontroli finansowej, jako
instrumentów służących do realizacji zasady maksymalizacji efektu.
Rozdział drugi poświęcony jest historii audytu wewnętrznego i jego
korelacjom z innymi elementami nadzoru: kontrolą funkcjonalną, instytucjonalną
kontrolą wewnętrzną i audytem zewnętrznym. W tej części pracy omówiono
również kwalifikacje, wymagane w pracy audytora wewnętrznego oraz zaprezentowano
portret psychologiczny idealnego audytora wewnętrznego, skonstruowany w oparciu o
doświadczenia niemieckie i amerykańskie (USA).
Rozdział trzeci przedstawia narzędzia, przy pomocy których jednostka osiąga
swoje cele. W tej części pracy zaprezentowano sprawnie funkcjonujący,
zintegrowany system informacyjny jednostki, który jest najlepszą gwarancją podjęcia
przez kierownictwo właściwych decyzji. Należy zaznaczyć, iż prezentacji dokonano z
punktu widzenia potrzeb kierownictwa jednostki.
Rozdział czwarty, prezentujący metodykę audytu wewnętrznego, przedstawia
praktyczne metody i techniki, wykorzystywane w pracy audytora wewnętrznego.
Metodykę audylu wewnętrznego zaprezentowano na tle metodyki kontroli zewnętrznych:
naczelnych organów kontroli państwowej i audytorów zewnętrznych.
Rozdział piąty prezentuje wyniki badań przeprowadzonych w wyższych
szkołach środowiska krakowskiego, dotyczące problematyki regulacji prawnych
obowiązujących w wyższych uczelniach, systemu zarządzania, systemu kontroli
wewnętrznej, sprawozdawczości, a przede wszystkim, systemu audytu wewnętrznego.
Rozdział ten zawiera również opracowanie dotyczące audytu środków unijnych, a także
próbuje dać odpowiedź na pytanie o przyszłość audytu wewnętrznego w Polsce.
SPIS TREŚCI
Wstęp
Rozdział 1. Specyfika sektora finansów publicznych
1.1. Uregulowania prawne dotyczące finansów publicznych
1.2. Kontrola finansowa operacji gospodarczych
1.3. Audyt wewnętrzny jako element systemu informacyjno -kontrolnego wspomagającego
zarządzanie jednostką sektora finansów publicznych
Rozdział 2. Audyt wewnętrzny i inne elementy nadzoru
2.1. Historia audytu wewnętrznego
2.2. Zakres pojęciowy audytu wewnętrznego i jego zadania
2.3. Kwalifikacje audytora wewnętrznego
2.4. Porównanie zadań audytu wewnętrznego z zadaniami kontroli wewnętrznej i audytu
zewnętrznego
2.5. Audyt wewnętrzny jako niezbędny element nadzoru
Rozdział 3. Miejsce audytu wewnętrznego w zintegrowanej strukturze informacyjnej
jednostki sektora finansów publicznych
3.1. Analiza finansowa jako integralna część rachunkowości
3.2. Integracja rachunkowości i audytu wewnętrznego
3.3. Porównanie zadań audylu wewnętrznego i controllingu
3.4. Usytuowanie audytu wewnętrznego w zintegrowanej strukturze informacyjnej jednostki
gospodarczej
Rozdział 4. Metodyka audytu wewnętrznego
4.1. Przygotowanie do audytu
4.2. Wybór metody audytu i weryfikacja
4.2.1. Ryzyko popełnienia błędu i poziom istotności
4.2.2. Metody przeprowadzania audytu
4.2.3. Weryfikacja
4.3. Krytyczna ocena badanego obszaru i wnioski (prognoza)
4.4. Raportowanie postępowania audytowego
Rozdział 5. Audyt wewnętrzny w praktyce
5.1. Audyt wewnętrzny w wyższej szkole
5.2. Audyt finansowy środków unijnych
5.3. Perspektywy audytu wewnętrznego w Polsce
Bibliografia
Spis schematów
Spis tabel
Spis wykresów
Spis rysunków
172 strony, B5, miękka oprawa