Kiedy różnorodne smaki przestają się sobie przeciwstawiać, tworzą jedność w
obrębie całości: to nieokreśloność pozwala nam na dotarcie do niezróżnicowanego
źródła wszystkich rzeczy; jej neutralność jest wyrazem właściwości przynależnych
centrum. Na takim etapie rzeczywistość nie jest już „zablokowana” w swoich
poszczególnych odrębnych przejawach. Materialna rzeczywistość staje się przejrzysta,
otwarta na transformacje.
Nieokreśloność rzeczy wzywa nas do wewnętrznego oderwania. Ale jest zarazem zaletą
moralną, zwłaszcza w naszych relacjach z innymi ludźmi, gdyż to ona jest gwarancją
naszej autentyczności, powinna również stanowić podstawę naszej osobowości, bo tylko
ona umożliwia współistnienie wszystkich naszych zdolności i pozwala na to, abyśmy
mogli wykorzystywać każdą z nich, stosowanie do okoliczności.
Nieokreśloność to punkt wspólny, w którym spotykają się zgodnie wszystkie nurty
myśli chińskiej: konfucjanizm, taoizm, buddyzm. Nie traktuje się w nich
nieokreśloności w sposób abstrakcyjny, jak przedmiotu badań teoretycznych, ale też
nie uważa się, że jest ona czymś niepoznawalnym, dostępnym jedynie mistyce Także to
ją właśnie ukazuje – poprzez surowość ujęcia i zarazem jego bogactwo – sztuka
chińska: malarstwo, muzyka, poezja.
Nieokreśloność prowadzi nas do granicy rzeczywistości dostępnej zmysłom, tam, gdzie
się ona zaczyna rozmywać, rozpływać: prowadzi nas „poza” ten świat. To
przekraczanie nie wiedzie nas jednak do innego świata, w jego metafizycznym wymiarze,
świata niedostępnego poznaniu zmysłowemu. Ukazuje nam ona ten tutaj świat (jedyny,
jaki istnieje), ale oczyszczony z jego nieprzejrzystości, na nowo pełen możliwości,
przeniknięty nieskończoną radością.
Francois Jullien (ur. 1951) – sinolog i filozof, profesor Universite de
Paris 7. Dyrektor Instytutu Marcela Graneta. Studia dotyczące języka i kultury
chińskiej odbywał na Uniwersytecie Pekińskim i w Szanghaju. Jullien stara się
przemyśleć na nowo chińskie i europejskie dziedzictwo intelektualne we wzajemnej
konfrontacji.
132 strony, B5, oprawa miękka
