Książka Jacąuesa Bourrineta i Philippe'a Vignerona Paradoksy strefy
euro ma na celu przedstawienie poglądów kwestionujących różne elementy konstrukcji
istniejącej od ponad dziesięciu lat strefy euro i służy wskazaniu racjonalnych
rozwiązań sprzyjających dalszej integracji europejskiej.
Zasadniczym punktem odniesienia dla jej treści są dokumenty Europejskiego Banku
Centralnego i Komisji Europejskiej przygotowane z okazji dziesiątej rocznicy istnienia
unii gospodarczej i walutowej (UGW). Zostały one poddane krytycznej weryfikacji w
kontekście wydarzeń i procesów związanych z międzynarodowym kryzysem finansowym i
gospodarczym, który rozpoczął się wiosną 2008 roku i przyczynił się do coraz
powszechniejszego przekraczania wartości referencyjnych kryteriów konwergencji
nominalnej przez większość krajów członkowskich strefy euro.
Autorzy koncentrują się na paradoksach UGW występujących w sferach ekonomicznej i
monetarnej. Odwołują się do fundamentalnych prac i poglądów znawców problematyki
integracji europejskiej i konfrontują je z procesami społeczno--gospodarczymi
zachodzącymi w strefie euro. Większość ze sformułowanych przez nich wniosków jest
bardzo użyteczna dla zrozumienia i oceny dynamicznej sytuacji społeczno-gospodarczej w
UGW w 2011 roku, w którym przypada polska prezydencja Unii Europejskiej.
Rzetelność, kreatywność i aktualność treści książki powodują, że warto ją
polecić zarówno zwolennikom, jak i przeciwnikom UGW, nade wszystko jednak studentom
ekonomii, zarządzania, prawa, socjologii i nauk politycznych, jako bardzo cenną pozycję
literaturową, która pozwala lepiej zrozumieć zagrożenia, wyzwania i perspektywy
rozwoju unii gospodarczej i walutowej oraz Unii Europejskiej w przyszłości.
Spis treści:
Przedmowa
Wykaz skrótów
Wprowadzenie
Część pierwsza SZCZEGÓLNA ARCHITEKTURA
Rozdział I. Całkowicie niezależny Europejski Bank Centralny w sercu strefy euro
1.Dokument BCE
1.1.Ramy instytucjonalne i funkcjonowanie strefy euro
1.1.1.Ramy instytucjonalne
1.2.Poziom wspólnoty Niezależność, odpowiedzialność i przejrzystość banku
centralnego
1.3.Polityka monetarna
1.4.Poziom narodowy
1.4.1.Polityka budżetowa
1.4.2.Polityka strukturalna
1.5.Interakcje między BCE oraz innymi instytucjami i organizacjami wspólnotowymi
1.5.1.Relacje z Parlamentem Europejskim
1.5.2.Relacje z Radą Ecofin i swoimi komitetami przygotowującymi
1.5.3.Relacje z Eurogrupą
1.5.4.Relacje z Komisją Europejską
2.Komentarz
Rozdział II. Niekompletna konstrukcja strefy euro
1.Trwała asymetria pomiędzy dwiema częściami tej konstrukcji
1.1.Część monetarna
1.2.Część gospodarcza
2.Pojęcie zarządzania gospodarczego
2.1.Narzędzia instytucjonalne
2.2.Narzędzia instrumentalne
2.3.Narzędzia metodologiczne
3.Wymiar międzynarodowy
4.Zachowania niekooperacyjne
5.Rozwiązywalność strefy euro
6.Od kryzysu greckiego do ryzyka zarażenia się
7.Ponownie przemyślana architektura
Rozdział III. Ewolucja strefy euro poprzez plastyczność jej
granic
1.Zasięg strefy ograniczony przez ścisłe warunki przynależności
1.1.Strefa euro zakotwiczona w kulturze stabilności
1.2.Warunkowość oparta na respektowaniu kryteriów konwergencji
2.Zasięg strefy euro rozszerzony pod presją czynników instytucjonalnych i politycznych
2.1.Gra nacisków instytucjonalnych i politycznych w czasie tworzenia grupy inicjującej
strefę euro
2.2.Naciski ze strony krajów członkowskich z Europy Środkowej i Wschodniej na
przyspieszone przystąpienie do strefy euro
Część druga FUNKCJONOWANIE OPARTE NA KONTRASTACH
Rozdział IV. Optymistyczne oceny na temat funkcjonowania strefy euro formułowane
przez instytucje europejskie
1.Dokument Komisji Europejskiej
2.Komentarz
2.1.Jak zidentyfikować bezpośredni i specyficzny wpływ euro na makroekonomiczną
ewolucję Europy?
2.2.Jak oszacować stopień autonomii strefy euro w stosunku do międzynarodowego
otoczenia?
2.3.Jak w strefie euro mierzyć rzeczywiste oddziaływanie instytucjonalnych mechanizmów
zarządzania?
Rozdział V. Szczegółowe oceny funkcjonowania strefy euro na
podstawie obserwacji zewnętrznych
1.Sukcesy, które nie eliminują sprzeczności związanych z euro
1.1.Wpływ euro na dynamikę integracji europejskiej
1.2.Euro staje się nietypowym pieniądzem
2.Ciągle niedokończone struktury strefy euro
2.1.Niedostępna policy mix
2.2.Trwale nieoptymalna strefa euro?
Rozdział VI. Strefa euro wobec międzynarodowego kryzysu
finansowego i gospodarczego w 2008 roku
1.Ograniczone środki oddziaływania przez struktury nieoptymalnej strefy euro
1.1.Ograniczenie środków interwencji budżetowej strefy euro
1.2.Ograniczenia dostosowawcze związane z mobilnością czynników
2.Zarządzanie kryzysowe ograniczone brakiem scentralizowanej polityki gospodarczej i
finansowej
2.1.Wielość inicjatyw wobec systemowego kryzysu
2.2.Poszukiwanie ram narodowych planów na poziomie Eurogrupy
3.Czy Eurogrupa posiada zdolność do ustanowienia zarządzania gospodarczego strefy
3.1.Niedostateczne podstawy instytucjonalne?
3.2.Kontrowersje wokół zarządzania gospodarczego strefą euro i Unią Europejską
Część trzecia NIEPEWNA PRZYSZŁOŚĆ?
Rozdział VII. Wyzwania przyszłości według analizy Komisji Europejskiej
1.Dokument Komisji Europejskiej
2.Komentarz
Rozdział VIII. Scenariusz katastrofy: krach strefy euro
1.Wątpliwości dawnych ekonomistów wobec podstaw strefy
1.1.Niewiarygodność strefy euro według Miltona Friedmana
1.2.Nieoptymalność strefy euro według Martina Feldsteina
2.Współczesne obawy o przetrwanie strefy euro wobec kryzysu
3.Komentarz
Rozdział IX. Wady i zalety: dialektyczny proces cementujący
przyszłość strefy euro
1.Arsenał mający zagwarantować trwałość zalet
1.1.Poszukiwanie trwałości zalet na poziomie zasad założycielskich: zakaz moralnej
niepewności
1.2.Organizacja multilateralnej kontroli zalet
1.2.1.Kontrola ukierunkowania narodowej polityki gospodarczej poprzez zobowiązanie do
koordynacji
1.2.2.Ścisłe ramy dla polityki budżetowej i długu publicznego w krajach członkowskich
strefy euro
1.3.Zaangażowanie się instytucji europejskich w obronie zalet
1.3.1.Zaangażowanie się Komisji Europejskiej oparte na czujności
1.3.2.Zaangażowanie się Rady Europejskiej związane z jej uprawnienieniami do oceny
2.Nieuchronność odradzania się wad w ramach strefy euro
2.1.Wkraplanie wad w mechanizmy zarządzania strefą euro
2.1.1.Niedostateczność kontroli statystycznych
2.1.2.Zbyt mało odstraszający charakter multilateralnych procedur kontroli
2.1.3.Niekorzystanie z istniejących poważnych sankcji
2.2.Wielość odstępstw w różnych fazach cyklu
2.3.Ryzyko destabilizacji finansowej strefy euro
Bibliografia
172 strony, B5, oprawa miękka