Sprawozdanie finansowe według polskich i międzynarodowych standardów
rachunkowości. Wydanie 2 rozszerzone
Prezentowana publikacja jest bardzo cenna z uwagi na możliwość jej praktycznego
zastosowania zarówno w spółkach stosujących polskie standardy rachunkowości, jak i
spółkach, które stosują lub zamierzają stosować Międzynarodowe Standardy
Rachunkowości.
Opracowanie oparte jest na oryginalnej koncepcji, dzięki której czytelnik ma
możliwość obserwowania procesu tworzenia sprawozdania finansowego, zamieszczonego w
ostatnim rozdziale, nieomal od pierwszych stron książki. Poszczególne rozdziały
poświęcone pozycjom sprawozdawczym podają wiele przykładów, których część
(wyraźnie zaznaczona przez wycieniowanie) tworzy właśnie odwzorowany w sprawozdaniu
finansowym obraz sytuacji omawianej spółki akcyjnej. Dzięki temu zabiegowi możliwe
jest nie tylko nauczenie czytelnika sposobu odczytywania danych sprawozdawczych, ale
także rozumienia jego treści ekonomicznej, rozpoznawania wykorzystanych narzędzi
polityki bilansowej i diagnozowania kondycji finansowej.
Książka odpowiada na pytanie, co naprawdę mówią, a czego nie mówią
sprawozdania finansowe, jaki wpływ ma zastosowanie Międzynarodowych Standardów
Sprawozdawczości Finansowej na zawartość informacyjną sprawozdań, omawia różnice
między MSSF/MSR a ustawą o rachunkowości. Jest opracowaniem obszernym i wyczerpującym,
może służyć zarówno mniej, jak i bardziej wtajemniczonym, nie pomija bowiem trudnych
i kontrowersyjnych kwestii. Stanowi bogate kompendium wiedzy na temat sporządzania i
interpretacji sprawozdania finansowego.
Książka została przygotowana przez zespół wybitnych komentatorów prawa bilansowego,
autorytetów naukowych i biegłych rewidentów. Jest wynikiem wielu lat pracy nad
dostosowaniem polskiego prawodawstwa w zakresie rachunkowości do rozwiązań
międzynarodowych, doświadczeń wyniesionych zbadania sprawozdań finansowych
przedsiębiorstw różnych branż, w tym spółek giełdowych (w ramach działalności MAC
Auditor Sp. z o.o.), oraz studiów i prac badawczych zespołu Katedry Rachunkowości
Menedżerskiej SGH.
Opracowanie uwzględnia stan prawny na 31 marca 2012 roku.
Spis treści:
Wstęp
Rozdział 1. Rola rachunkowości finansowej w przygotowaniu sprawozdań
finansowych
Wprowadzenie
1.1. Rachunkowość jako język biznesu
1.2. Wpływ globalizacji gospodarki światowej na harmonizację rachunkowości finansowej
1.3. Przedmiot i zakres podmiotowy rachunkowości finansowej w Polsce w świetle prawa
bilansowego
1.4. Zakres przedmiotowy rachunkowości finansowej w Polsce w świetle prawa bilansowego
1.4.1. Polityka rachunkowości
1.4.2. Księgi rachunkowe, inwentaryzacja oraz ochrona danych i ich zbiorów
1.5. Sporządzanie i rewizja sprawozdania finansowego
1.5.1. Tryb sporządzania sprawozdania finansowego
1.5.2. Znaczenie rewizji finansowej dla zapewnienia wiarygodności sprawozdań finansowych
Literatura
Rozdział 2. Sprawozdanie finansowe jako źródło informacji
Wprowadzenie
2.1. Użytkownicy sprawozdań finansowych i ich potrzeby informacyjne
2.2. Podstawowe założenia koncepcyjne i cechy jakościowe sprawozdań finansowych
2.2.1. Założenia podstawowe
2.2.1.1. Kontynuacja działalności [MSSF, 2007, s. 52]
2.2.1.2. Ujęcie memoriałowe w rachunkowości [MSSF, 2007, s. 52]
2.2.2. Cechy jakościowe sprawozdań finansowych
2.2.2.1. Istotność (przydatność)
2.2.2.2. Wierność odzwierciedlenia rzeczywistości
2.2.2.3. Wspomagające (dodatkowe) cechy jakościowe
2.3. Struktura i treść sprawozdania finansowego
2.4. Bilans
2.4.1. Aktywa
2.4.1.1. Kryteria warunkujące prezentację zasobów majątkowych w bilansie
2.4.1.2. Struktura aktywów
2.4.2. Pasywa 6
2.5. Rachunek zysków i strat
2.5.1. Przychody i zyski
2.5.2. Koszty i straty
2.5.3. Wynik finansowy
2.6. Zestawienie zmian w kapitale własnym
2.7. Rachunek przepływów pieniężnych
2.8. Informacja dodatkowa
Literatura
Rozdział 3. Rzeczowe aktywa trwałe. Wartości niematerialne i prawne
Wprowadzenie
3.1. Podstawowe pojęcia
3.2. Ujmowanie rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych w
księgach rachunkowych
3.3. Wycena rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych
3.3.1. Wycena wartości początkowej środków trwałych w budowie - zagadnienia
podstawowe
3.3.2. Uwzględnienie w wycenie początkowej kosztów finansowania zewnętrznego -
zagadnienia szczegółowe
3.3.3. Wycena początkowa środków trwałych nabytych w wyniku wymiany
3.3.4. Wycena prawa wieczystego użytkowania gruntu
3.3.5. Wycena wartości firmy
3.3.6. Ulepszenie środków trwałych
3.3.7. Wycena następująca po początkowym ujęciu - aktualizacja wyceny (przeszacowanie)
środków trwałych
3.3.8. Amortyzacja składników aktywów trwałych
3.3.9. Utrata wartości
3.3.10. Ujęcie w rachunkowości transakcji sprzedaży środków trwałych i wartości
niematerialnych i prawnych
3.4. Prezentacja rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych w
sprawozdaniu finansowym
Literatura
Rozdział 4. Zapasy i czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów
Wprowadzenie
4.1. Podstawowe pojęcia
4.2. Ujmowanie zapasów i czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów w księgach
rachunkowych
4.2.1. Ujęcie materiałów w księgach rachunkowych
4.2.2. Ujęcie towarów w księgach rachunkowych
4.2.3. Ujęcie produktów gotowych, półproduktów i produkcji w toku
4.2.4. Ujęcie czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów
4.3. Wycena zapasów i czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów
4.3.1. Metody ustalania wartości rozchodu zapasów oraz wyceny ich stanu końcowego
4.3.2. Aktualizacja wyceny zapasów
4.4. Prezentacja i ujawnianie zapasów i czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów w
sprawozdaniu finansowym
4.4.1. Prezentacja i ujawnianie zapasów w bilansie i informacji dodatkowej
4.4.2. Prezentacja i ujawnianie czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów w bilansie
i informacji dodatkowej
Literatura
Rozdział 5. Należności
Wprowadzenie
5.1. Podstawowe pojęcia
5.2. Ujmowanie i wycena należności
5.3. Aktualizacja wartości należności
5.3.1. Należności podlegające aktualizacji
5.3.2. Szacowanie wielkości odpisu aktualizującego wartość należności
5.4. Spisanie należności
5.5. Odzyskanie spisanej należności
5.6. Rozwiązanie niewykorzystanej części odpisu aktualizującego wartość należności
5.7. Odpisy jako instrument polityki rachunkowości
5.8. Prezentacja należności w sprawozdaniu finansowym
Literatura
Rozdział 6. Inwestycje krótkoterminowe i długoterminowe
Wprowadzenie
6.1. Podstawowe pojęcia
6.1.1. Inwestycje
6.1.2. Instrumenty finansowe
6.2. Ujmowanie i wycena inwestycji w nieruchomości i wartości niematerialne i prawne
6.2.1. Ujmowanie inwestycji w nieruchomości i wartości niematerialne i prawne
6.2.2. Wycena inwestycji w nieruchomości i wartości niematerialne i prawne według
metody ceny nabycia
6.2.3. Wycena inwestycji w nieruchomości i wartości niematerialne i prawne według
metody wartości godziwej
6.3. Ogólne zasady ujmowania i wyceny aktywów finansowych (z wyjątkiem aktywów
finansowych stanowiących instrumenty zabezpieczające lub
zabezpieczane)
6.3.1. Ujmowanie aktywów finansowych
6.3.2. Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
6.3.3. Aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności
6.3.4. Aktywa finansowe stanowiące udzielone pożyczki oraz należności własne,
nieprzeznaczone do sprzedaży
6.3.5. Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży
6.4. Udziały i akcje stanowiące aktywa finansowe - ujęcie i wycena w rachunkowości
6.4.1. Wycena akcji przeznaczonych do obrotu
6.4.2. Wycena akcji dostępnych do sprzedaży
6.4.3. Wycena udziałów (akcji), których wartości godziwej nie można oszacować w
sposób wiarygodny
6.4.4. Wycena udziałów (akcji) w jednostkach podporządkowanych
6.4.5. Przekwalifikowania
6.5. Dłużne papiery wartościowe stanowiące aktywa finansowe - ujęcie i wycena w
rachunkowości
6.5.1. Wycena dłużnych papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu
6.5.2. Wycena dłużnych papierów wartościowych dostępnych do sprzedaży
6.5.3. Wycena dłużnych papierów wartościowych utrzymywanych do terminu wymagalności
oraz dłużnych papierów wartościowych, stanowiących wierzytelności własne,
nieprzeznaczone do sprzedaży
6.6. Wierzytelności z tytułu pożyczek stanowiących aktywa finansowe - ujęcie i wycena
w rachunkowości
6.7. Prezentacja inwestycji długoterminowych i krótkoterminowych w sprawozdaniu
finansowym
6.7.1. Ujawnianie i prezentacja informacji na temat inwestycji w nieruchomości i
wartości niematerialne i prawne
6.7.2. Ujawnianie i prezentacja informacji na temat aktywów finansowych
Literatura
Rozdział 7. Instrumenty pochodne i działania zabezpieczające
Wprowadzenie
7.1. Podstawowe pojęcia
7.2. Zasady ujmowania i wyceny instrumentów pochodnych niestanowiących instrumentów
zabezpieczających
7.3. Kontrakty forward na waluty obce
7.4. Kontrakty futures
7.4.1. Kontrakt futures na USD
7.5. Zasady ujmowania i wyceny wbudowanych instrumentów pochodnych
7.6. Działania zabezpieczające i ich odzwierciedlenie w rachunkowości
7.6.1. Instrument zabezpieczający
7.6.2. Pozycja zabezpieczana
7.6.3. Rodzaje zabezpieczeń
7.7. Prezentacja informacji na temat instrumentów finansowych i działań
zabezpieczających w sprawozdaniu finansowym
Literatura
Rozdział 8. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania
Wprowadzenie
8.1. Podstawowe pojęcia
8.2. Kryteria warunkujące ujęcie zobowiązań i rezerw w sprawozdaniu finansowym
8.3. Ujmowanie określonych co do kwoty i terminu wymagalności zobowiązań
długoterminowych i krótkoterminowych
8.3.1. Ujmowanie i wyłączanie ujmowania zobowiązań finansowych
8.3.2. Złożone instrumenty finansowe
8.3.3. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług
8.3.4. Zobowiązania wekslowe
8.3.5. Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń
8.3.6. Zobowiązania z tytułu ubezpieczeń społecznych, zdrowotnego, Funduszu Pracy i
FGŚP
8.3.7. Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych
8.3.8. Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych
8.3.9. Zobowiązania z tytułu podatku VAT
8.3.10. Fundusze specjalne
8.4. Ujmowanie rezerw
8.4.1. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne
8.4.2. Pozostałe rezerwy
8.5. Ujmowanie rozliczeń międzyokresowych
8.5.1. Ujemna wartość firmy
8.5.2. Rozliczenia międzyokresowe przychodów
8.5.3. Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów (RMB)
8.5.4. Międzynarodowe standardy rachunkowości a ujęcie rezerw i biernych rozliczeń
międzyokresowych kosztów
8.6. Wycena zobowiązań i rezerw
8.6.1. Wycena zobowiązań
8.6.2. Wycena rezerw
8.6.3. Wycena zobowiązań w walutach obcych
8.7. Prezentacja zobowiązań i rezerw w sprawozdaniu finansowym
Literatura
Rozdział 9. Kapitał (fundusz) własny. Zestawienie zmian w kapitale (funduszu)
własnym
Wprowadzenie
9.1. Podstawowe pojęcia
9.2. Kapitały (fundusze) podstawowe w różnych jednostkach
9.2.1. Spółka akcyjna
9.2.2. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
9.2.3. Spółki osobowe
9.2.4. Spółdzielnia
9.2.5. Przedsiębiorstwo państwowe
9.3. Ujmowanie kapitałów (funduszy) własnych w sprawozdaniu finansowym
9.4. Wycena kapitałów (funduszy) własnych
9.5. Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym
9.5.1. Kapitał podstawowy
9.5.2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy
9.5.3. Udziały (akcje) własne
9.5.4. Kapitał zapasowy
9.5.5. Kapitał z aktualizacji wyceny
9.5.6. Pozostałe kapitały rezerwowe
9.5.7. Zysk (strata) z lat ubiegłych
9.5.8. Wynik netto
9.5.9. Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej a zestawienie zmian w
kapitale własnym
9.6. Prezentacja kapitałów (funduszy) własnych w sprawozdaniu finansowym
Literatura
Rozdział 10. Rachunek zysków i strat
Wprowadzenie
10.1. Podstawowe pojęcia
10.2. Uznawanie przychodów i kosztów w sprawozdaniu finansowym
10.2.1. Kryteria i moment uznania przychodów
10.2.2. Kryteria uznawania kosztów współmiernych do przychodów
10.3. Uznawanie przychodów i kosztów z kontraktów długoterminowych
10.3.1. Przychody z wykonania kontraktu długoterminowego
10.3.2. Koszty kontraktu długoterminowego
10.3.3. Ustalanie stopnia zaawansowania umowy
10.3.4. Ustalenie przychodów metodą inną niż kosztową
10.3.5. Koszty poniesione przed zawarciem umowy
10.3.6. Ewidencja kontraktów długoterminowych
10.3.7. Prezentacja kontraktów długoterminowych w sprawozdaniu finansowym wykonawcy
10.3.8. Strata na kontrakcie
10.3.9. Brak wiarygodnych szacunków stopnia zaawansowania kontraktu
10.4. Przychody z produktów przeznaczonych do wielokrotnej sprzedaży
10.5. Prezentacja przychodów i kosztów w przypadku działalności zaniechanej
10.6. Ujęcie i prezentacja pozycji rachunku zysków i strat
10.6.1. Wynik ze sprzedaży w wariancie kalkulacyjnym i porównawczym
10.6.2. Metody ewidencji kosztów podstawowej działalności operacyjnej
10.6.3. Pozostałe przychody i koszty operacyjne
10.6.4. Przychody i koszty finansowe
10.6.5. Zyski i straty nadzwyczajne
10.6.6. Rachunek zysków i strat jako część całościowego dochodu (MSR/MSSF)
10.6.7. Rachunek zysków i strat jako część sprawozdania finansowego
Literatura
Rozdział 11. Rachunek przepływów pieniężnych
Wprowadzenie
11.1. Podstawowe pojęcia
11.2. Metody sporządzania rachunku przepływów pieniężnych
11.3. Sporządzanie rachunku przepływów pieniężnych
11.4. Rachunek przepływów pieniężnych jako część sprawozdania finansowego
11.5. Kierunki zmian w rachunku przepływów pieniężnych w świetle zmienionego
standardu MSR 1
Literatura
Rozdział 12. Leasing
Wprowadzenie
12.1. Ujmowanie umów leasingowych z punktu widzenia sprawowania kontroli nad przedmiotem
leasingu
12.2. Wycena umów leasingowych - wprowadzenie
12.3. Wycena i ewidencja umów leasingu finansowego
12.3.1. Leasing finansowy u leasingodawcy
12.3.2. Leasing finansowy u leasingobiorcy
12.3.3. Leasing finansowy - wartość końcowa
12.3.4. Ujęcie dodatkowych kosztów związanych z leasingiem finansowym
12.4. Wycena i ewidencja umów leasingu operacyjnego
12.4.1. Leasing operacyjny u leasingodawcy
12.4.2. Leasing operacyjny u leasingobiorcy
12.4.3. Oferty promocyjne w leasingu operacyjnym
12.5. Leasing zwrotny
12.6. Prezentacja leasingu w sprawozdaniu finansowym
12.7. Kierunki zmian w rachunkowości leasingu w świetle projektu nowego standardu
rachunkowości - Leasing
Literatura
Rozdział 13. Zdarzenia warunkowe, zdarzenia po dniu bilansowym, błędy, zmiany
zasad (polityki) rachunkowości, zmiany szacunków
Wprowadzenie
13.1. Aktywa warunkowe
13.2. Zobowiązania warunkowe
13.3. Zobowiązania warunkowe a zobowiązania wykazywane w bilansie
13.4. Zdarzenia po dniu bilansowym
13.4.1. Ujęcie zdarzeń po dniu bilansowym w sprawozdaniu finansowym
13.4.2. Ramy czasowe zdarzeń po dniu bilansowym
13.5. Błędy
13.6. Zmiana zasad (polityki) rachunkowości
13.7. Zmiany szacunków
13.8. Prezentacja informacji o zdarzeniach warunkowych, zdarzeniach po dniu
bilansowym oraz błędach w sprawozdaniu finansowym
Literatura
Rozdział 14. Podatek dochodowy w rachunkowości
Wprowadzenie
14.1. Opodatkowanie podatkiem dochodowym osób prawnych
14.2. Bieżący a odroczony podatek dochodowy. Różnice przejściowe
14.2.1. Wartość podatkowa aktywów, z których korzyści będą opodatkowane
14.2.2. Wartość podatkowa aktywów, z których korzyści nie będą opodatkowane
14.2.3. Wartość podatkowa aktywów o charakterze mieszanym
14.2.4. Wartość podatkowa pasywów
14.2.5. Wartość podatkowa pozycji nieujętych w aktywach i zobowiązaniach
14.3. Ujmowanie rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego
14.4. Wycena aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego
14.4.1. Wpływ stawek podatkowych na wysokość aktywów i rezerw z tytułu odroczonego
podatku dochodowego
14.4.2. Wpływ sposobu wykorzystania aktywów lub rozliczenia zobowiązań na wysokość
aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego
14.4.3. Utrata wartości aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego
14.5. Ujmowanie kosztu lub przychodu z tytułu podatku dochodowego
14.6. Pozycje bezpośrednio zwiększające lub zmniejszające kapitał własny
14.7. Prezentacja informacji na temat aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku
dochodowego w sprawozdaniu finansowym
14.8. Podatek dochodowy - różnice pomiędzy regulacjami krajowymi a MSSF
14.9. Aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego w sprawozdaniu finansowym
MIKMAR SA
Literatura
Rozdział 15. Połączenia spółek. Wycena udziałów i akcji metodą praw
własności
Wprowadzenie
15.1. Połączenia prawne spółek kapitałowych i ich rozliczenie w rachunkowości
15.1.1. Prawne aspekty połączeń spółek kapitałowych
15.1.2. Metody rozliczenia połączeń spółek kapitałowych
15.1.3. Jak zidentyfikować przejmującego?
15.1.4. Ustalenie wartości godziwej aktywów i zobowiązań jednostki przejętej
15.1.5. Kiedy do rozliczenia połączenia można stosować metodę łączenia udziałów?
15.1.6. Połączenie wewnątrz grupy kapitałowej
15.2. Wycena udziałów (akcji) w jednostkach podporządkowanych przy użyciu metody praw
własności
15.2.1. Jednostki podporządkowane - definicja
15.2.2. Metoda praw własności
15.3. Ujawnianie informacji na temat połączeń i udziałów (akcji) w jednostkach
powiązanych
Literatura
Rozdział 16. Sprawozdanie finansowe i jego analiza
16.1. Sprawozdanie zarządu z działalności MIKMAR spółki akcyjnej w 2012 roku
16.2. Sprawozdanie finansowe spółki MIKMAR SA za rok 20X2
16.2.1. Wprowadzenie do sprawozdania finansowego
16.2.2. Bilans (tys. zł)
16.2.3. Rachunek zysków i strat (tys. zł)
16.2.4. Zestawienie zmian w kapitale własnym (tys. zł)
16.2.5. Rachunek przepływów pieniężnych (tys. zł)
16.2.6. Dodatkowe informacje i objaśnienia
16.3. Analiza sprawozdania finansowego
16.3.1. Wstępna analiza sprawozdania finansowego
16.3.2. Analiza struktury finansowania
16.3.3. Płynność finansowa
16.3.4. Analiza działalności operacyjnej jednostki
16.3.5. Analiza rentowności przedsiębiorstwa
16.3.6. Analiza przepływów pieniężnych
Literatura
Podstawowe terminy
Indeks
808 stron, B5, oprawa miękka