Koniec Unii Europejskiej?
Dla polskiego czytelnika książka ta może być zaskoczeniem, czy wręcz szokiem.
Członkostwo w Unii Europejskiej było głównym celem Polski po upadku komunizmu w
1989 roku. Od czasu wejścia do Unii jej rozwój gospodarczy jest imponujący, pomimo
kryzysu, który objął większą część Europy po roku 2008. Wszystkie poważne siły
polityczne w Polsce widzą jej przyszłość w Unii i wiele z nich dowodzi, że
wzmocnienie tejże Unii jest najlepszą drogą do realizacji polskich interesów. Opinia
publiczna w Polsce jest podzielona w wielu kwestiach, ale nie w kwestii Europy. Wielu
Polaków popiera UE z pobudek czysto utylitarnych, jednak teza, że Unia jest niesprawna,
niesprawiedliwa i hamuje postęp społeczno-gospodarczy, brzmi pewnie dla nich jak
prowokacja. Zapowiedź upadku Unii, czy nawet jej postępującej marginalizacji, nie tylko
stawia pod znakiem zapytania podstawowe cele polityczne Polski, lecz także przeczy
doświadczeniom milionów Polaków w ostatniej dekadzie.
Jednakże książka ta napisana jest z perspektywy Aten, Rzymu, Berlina, Brukseli czy
Hagi, a nie z perspektywy Krakowa, Wrocławia czy Warszawy. Kryzys gospodarczy ostatnich
lat osłabił wielu członków Unii, ale w Polsce trudno było mówić o kryzysie.
Konflikty między wierzycielami i dłużnikami jej nie dotyczą. Opinia publiczna w Polsce
nie utożsamia UE z bolesnymi cięciami w świadczeniach społecznych; wręcz przeciwnie,
Unia daje Polsce mnóstwo pieniędzy. Od Polski – inaczej niż od Niemiec – nie
oczekuje się rozwiązania wszelkich problemów Europy. Nikt też nie oczekuje od
Polaków, że będą łożyli na utrzymanie krajów biednych, jak to jest w przypadku
Francuzów, Niemców, Włochów czy Holendrów. Unia Europejska ma dwudziestu ośmiu
członków i wielu z nich postrzega ją mniej pozytywnie niż Polska. W ostatnich wyborach
do Parlamentu Europejskiego antyeuropejskie partie odniosły spektakularne zwycięstwo w
tak ważnych krajach, jak Francja czy Wielka Brytania. Ci, którzy deklarują poparcie dla
UE, oczekują od niej całkiem innych działań. W instytucjach europejskich panuje chaos
i brak wiary w możliwość zasadniczych reform. Reszta świata nie patrzy już na Unię z
podziwem i zazdrością. Tych faktów nie można ukryć za fasadą unijnej propagandy
sukcesu.
Książka ta nie jest pisana z jednej narodowej perspektywy. Wychodzi ona poza spór
między euroentuzjastami i eurosceptykami. Argumentuje, że Europa potrzebuje integracji,
lecz nie tej, którą nam dzisiaj oferuje UE. Co gorsze, Unia nie jest w stanie sama się
zreformować, co oznacza, że trzeba pomyśleć o rozwiązaniach alternatywnych. Elity
polityczne niechętnie przyznają się do porażek. Europejskie elity nie są tu
wyjątkiem. Jednakże Europa musi szukać nowych form współpracy, jeśli chce zapewnić
sobie pokój i dobrobyt. Bruksela nie jest w stanie dać przywództwa Europie, a Berlin do
roli przywódcy się nie pali. Wizja europejskiego superpaństwa jest naiwna. Europę
trzeba zacząć budować od nowa, tym razem nie od góry, lecz od dołu. Książka ta
odkrywa wiele niewygodnych prawd, lecz proponuje pozytywny scenariusz naprawy Europy.
Jan Zielonka
Florencja, 10 sierpnia 2014 r.
* * *
Bardzo ważna książka w dyskusji o przyszłości Europy.
Mam nadzieję, że Jan Zielonka okaże się ostatecznie zbyt dużym pesymistą, ale
niestety jego diagnoza jest brutalnie logiczna i spójna. Lektura ponura, ale obowiązkowa
dla wszystkich, którzy wierzą w sens europejskiej integracji.
Bartosz Węglarczyk, „Rzeczpospolita” i TVN24 Biznes i Świat
Książka prof. Jana Zielonki zmieni polski sposób rozmowy o Unii Europejskiej. W
miejsce naiwnego euroentuzjazmu Autor proponuje zdecydowane postawienie sprawy:
konstrukcja europejska w dzisiejszym kształcie działa dezintegrująco, ale państwa
narodowe nie są wyborem alternatywnym na przyszłość. Czy nie czas na nowe scenariusze?
I na nowych politycznych aktorów integracji? Wobec obecnych zagrożeń Koniec Unii
Europejskiej? to dla polskiego czytelnika najważniejsza publikacja z dziedziny stosunków
międzynarodowych w tym roku.
Jarosław Kuisz, redaktor naczelny „Kultury Liberalnej”
Jan Zielonka napisał to, co politycy boją się powiedzieć na głos: że Unia w
obecnym kształcie nie przetrwa. Jednocześnie nie traci wiary w Europę i proponuje
zupełnie nową, zaskakującą ścieżkę integracji. Warto przeczytać.
Wawrzyniec Smoczyński, Polityka Insight
Wstęp do wydania polskiego
Prolog
Podziękowania
1. Kryzys
2. Dezintegracja
3. Reintegracja
4. Wizja
5. Polifonia w praktyce
Literatura uzupełniająca
150 stron, Format: 15.0x21.0cm, oprawa miękka