Konstytucja sportu w Unii Europejskiej
W jaki sposób prawo Unii Europejskiej jest stosowane w odniesieniu do sportu i jak w
tym procesie jest uwzględniana specyfika sektora sportowego?
To podstawowe pytanie badawcze, które zostało postawione w monografii pt. Konstytucja
sportu według sędziów Trybunału Sprawiedliwości, autorstwa wybitnej specjalistki w
poruszanej tematyce dr Beaty Rischki-Słowik. Zagadnienie to jest niezwykle istotne
zarówno z punktu widzenia rozwoju integracji europejskiej, która swym zasięgiem
obejmuje również sport, jak i z punktu widzenia prawidłowego funkcjonowania ruchu
sportowego w jego różnych wymiarach.
Czytelnik w kolejnych rozdziałach pracy ma możliwość zapoznania się z
problematyką m.in.:
specyfiki sportu jako wielowymiarowego i złożonego zjawiska społecznego;
poszczególnych wymiarów sportu, w tym kulturowego, gospodarczego, organizacyjnego
i prawnego; jest to zagadnienie istotne, gdyż w każdym z nich przejawia się specyfika
sektora sportowego, która wywiera wpływ na sposób stosowania prawa Unii Europejskiej w
tej dziedzinie;
charakteru relacji pomiędzy Unią Europejską a sportem; relacja ta kształtuje
się w dwóch obszarach:
podejmowania działań na szczeblu unijnym w dziedzinie sportu, tzw. unijna polityka
sportowa,
stosowania prawa unijnego, w tym zwłaszcza prawa swobodnego przepływu i prawa
konkurencji, do działalności gospodarczej związanej ze sportem;
działań Unii Europejskiej w dziedzinie sportu, funkcjonowania sektora sportowego
na unijnym rynku wewnętrznym oraz roli Trybunału Sprawiedliwości w systemie
rozwiązywania sporów sportowych;
stosowania unijnego prawa swobodnego przepływu i prawa konkurencji do odniesieniu
do sportu.
Ponadto, w niniejszej pracy Autorka dokonała analizy wyroków Trybunału
Sprawiedliwości w sprawach sportowych, co pozwoliło na zbadanie, w jaki sposób
Trybunał oceniał konkretne praktyki sportowe w świetle unijnych swobód gospodarczych i
reguł konkurencji.
Takie ujęcie problematyki badawczej pozwoliło na wielopłaszczyznową analizę
tematyki funkcjonowania sportu w Unii Europejskiej, a także na wskazanie, w jaki sposób
specyfika sektora sportowego powinna być brana pod uwagę przez instytucje unijne, w tym
Trybunał Sprawiedliwości, które coraz częściej poruszają kwestie związane ze
sportem. Problematyka ta budzi żywe zainteresowanie w doktrynie prawa sportowego,
niemniej jednak w literaturze fachowej nie została jak do tej pory ujęta w sposób
kompleksowy.
Niniejsza pozycja jest pracą, która pozwala w szerszy sposób spojrzeć na
problematykę sportu, zapoznać się z przedstawieniem doktryny oraz orzecznictwa. Dzieło
to nie tylko poszerzy wiedzę praktyków prawa – adwokatów, radców prawnych, sędziów
lecz również teoretyków prawa oraz aplikantów zawodów prawniczych, studentów
pragnących pogłębić swoją wiedzę, a także osób zawodowo związanych z
działalnością sportową, w tym prawników specjalizujących się w prawie sportowym,
specjalistów z zakresu zarządzania sportem oraz działaczy sportowych.
Przedmowa
Wykaz skrótów
Wykaz wykorzystanych aktów prawnych
Wykaz wykorzystanych orzeczeń
Bibliografia
Słowo wstępne
Pomiędzy pięknem a zmysłami (Z. Brodecki)
Prawo europejskie jako prawo tekstów i działań aktorów, czyli o wyzwaniu prawniczej
wyobraźni i języka (T.T. Koncewicz)
Rozdział I. Sport jako zjawisko społeczne
§ 1. Perspektywa kultury
I. Sport mikrokosmosem społeczeństwa
II. Uniwersalny v. narodowy wymiar sportu
III. Specyfika sportu w sferze kultury
§ 2. Perspektywa rynku
I. Geneza i następstwa komercjalizacji sportu
II. Profesjonalizacja działalności sportowej
III. Specyfika sportu w sferze rynku
§ 3. Perspektywa organizacji i zarządzania
I. Sektor pozarządowy
1. Zarządzanie dyscyplinami sportowymi
2. Zarządzenie Ruchem Olimpijskim
II. Sektor rządowy
1. Poziom krajowy
2. Poziom ponadnarodowy
3. Poziom międzynarodowy
III. Specyfika sportu w sferze organizacji i zarządzania
§ 4. Perspektywa prawa
I. Geneza i pojęcie prawa sportowego
II. System prawa sportowego
1. Prawo sportowe wewnętrzne
2. Prawo sportowe powszechne
III. Specyfika sportu w sferze prawa
Rozdział II. Sport w Unii Europejskiej
§ 1. Polityka sportowa Unii Europejskiej
I. Charakter unijnej polityki sportowej
II. Rozwój unijnej polityki sportowej
1. Narodziny unijnej polityki sportowej
2. W poszukiwaniu nowego podejścia do sportu w UE
3. Unijna polityka sportowa w przeddzień wejścia w życie Traktatu Lizbońskiego
4. Ukonstytuowanie unijnej polityki sportowej
§ 2. Sport na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej
I. Zakres stosowania prawa Unii Europejskiej w odniesieniu do działalności związanej ze
sportem
II. Działalność związana ze sportem jako działalność gospodarcza
III. Uczestnicy ruchu sportowego jako podmioty prawa Unii Europejskiej
1. Status prawny sportowca na gruncie prawa unijnego
A. Sportowiec jako podmiot wykonujący działalność gospodarczą
B. Sportowiec jako obywatel Unii Europejskiej
2. Status prawny organizacji sportowych na gruncie prawa unijnego
A. Organizacje sportowe jako prawodawcy
B. Organizacje sportowe jako podmioty wykonujące działalność gospodarczą
3. Status prawny pozostałych uczestników ruchu sportowego na gruncie prawa unijnego
IV. Specyfika sportu a wymogi rynku wewnętrznego
§ 3. Rekonstrukcja konstytucji sportu przez Trybunał Sprawiedliwości
I. Geneza i formy rozwiązywania sporów sportowych
II. Prawo do sądu w sprawach sportowych
III. Rola Trybunału Sprawiedliwości w rozstrzyganiu sporów sportowych
1. Postępowanie prejudycjalne
2. Postępowanie odwoławcze
3. Postępowanie apelacyjne
IV. Sprawa sportowa jako sprawa unijna
V. Uczestnicy ruchu sportowego jako jednostki partycypatywne
VI. Sportowa chain novel
Rozdział III. Prawo swobodnego przepływu w sporcie
§ 1. Wolność gospodarcza w Unii Europejskiej
I. Istota unijnej wolności gospodarczej
II. Treść swobód unijnych
III. Granice swobód unijnych
§ 2. Swobody gospodarcze na rynku sportowym
I. Swoboda przepływu pracowników, swoboda świadczenia usług i swoboda
przedsiębiorczości w sporcie
II. Sportowiec: pracownik, usługodawca czy przedsiębiorca?
III. Zakres oddziaływania prawa swobodnego przepływu na sport
§ 3. Prawo swobodnego przepływu a praktyki sportowe
I. Praktyki wyłączone z zasięgu oddziaływania prawa swobodnego przepływu
1. Narodziny wyjątku sportowego: sprawa Walrave
2. Wyłączenie zakazu dyskryminacji ze względu na obywatelstwo w odniesieniu do składu
drużyn narodowych
3. Weryfikacja wyjątku sportowego: sprawa Dona
4. Ograniczenie wyjątku sportowego: sprawa Bosman
5. Utrzymanie status quo: sprawy Delicge, Lehtonen, Kolpak i Simutenkov
6. Zmierzch wyjątku sportowego: sprawy Meca-Medina i Bernard
7. Ustąpienie wyjątku sportowego na rzecz obiektywnego uzasadnienia
II. Praktyki nietworzące zakazanych ograniczeń w swobodnym przepływie
1. Koncepcja reguł nierozłącznie związanych z organizacją sportu
2. Ramy prawne i stan faktyczny w sprawie Delicge
3. Kryteria selekcji do udziału w zawodach sportowych a prawo swobodnego przepływu
4. Wkład rozstrzygnięcia w sprawie Delicge w kształtowanie relacji pomiędzy prawem
unijnym a sportem
III. Praktyki ograniczające swobodny przepływ
1. Udział zawodników w oficjalnych meczach międzyklubowych
A. Klauzule obywatelstwa w odniesieniu do zawodników z państw członkowskich Unii
Europejskiej
a. Przedmiot sporu w sprawie Bosman
b. Problematyka klauzul obywatelstwa w sprawie Bosman
c. Wyrok w sprawie Bosman
d. Następstwa i ocena rozstrzygnięcia w sprawie
Bosman w odniesieniu do klauzul obywatelstwa
B. Klauzule obywatelstwa w odniesieniu do zawodników z państw trzecich
a. Prawa obywateli państw trzecich wynikające z umów międzynarodowych zawieranych
przez Unię Europejską i jej państwa członkowskie
b. Zakres podmiotowy rozstrzygnięcia w sprawie
Bosman
c. Prawa zawodników pochodzących z państw stowarzyszonych z Unią Europejską: sprawa
Kolpak
d. Prawa zawodników pochodzących z państw, z którymi Unia Europejska zawarła umowę o
partnerstwie i współpracy: sprawa Simutenkov
e. Status prawny zawodników pochodzących z państw trzecich na gruncie prawa unijnego
2. Zmiana przynależności klubowej zawodników
A. Opłaty transferowe
a. Ramy prawne i stan faktyczny w sprawie Bosman
b. Wyrok w sprawie Bosman
c. Następstwa i ocena rozstrzygnięcia w sprawie
Bosman w odniesieniu do reguł transferowych
B. Okna transferowe
a. Ramy prawne i stan faktyczny w sprawie Lehtonen
b. Wyrok w sprawie Lehtonen
c. Ocena rozstrzygnięcia w sprawie Lehtonen
C. Zmiana przynależności klubowej przez tzw. obiecującego gracza
a. Ramy prawne i stan faktyczny w sprawie Bernard
b. Wyrok w sprawie Bernard
c. Ocena rozstrzygnięcia w sprawie Bernard
d. Wkład sprawy Bernard w proces uwzględniania specyfiki sportu na gruncie prawa
unijnego
Rozdział IV. Wspólne reguły konkurencji w sporcie
§ 1. Ochrona konkurencji w Unii Europejskiej
I. Aksjologia i cele unijnego prawa konkurencji
II. Acquis communautaire w dziedzinie konkurencji
III. Reguły stosowania art. 101 i 102 TFUE
§ 2. Konkurencja w sektorze sportowym
I. Zakres oddziaływania unijnego prawa konkurencji na sport
II. Organizacje sportowe i sportowcy jako przedsiębiorstwa
III. Wpływ praktyk sportowych na handel między państwami członkowskimi
IV. Eksterytorialność prawa konkurencji a sport
V. Praktyki sportowe jako praktyki naruszające konkurencję na rynku wewnętrznym
1. Porozumienia ograniczające konkurencję w sporcie
2. Nadużywanie pozycji dominującej w sporcie
VI. Unijna polityka konkurencji w sporcie
§ 3. Unijne reguły konkurencji a specyfika sportu
I. Specyfika sportu w świetle unijnego prawa konkurencji
II. Sprawa Meca-Medina - w poszukiwaniu kompromisu
1. Ramy prawne i stan faktyczny sprawy
2. Decyzja Komisji Europejskiej
3. Wyrok Sądu
4. Opinia Rzecznika Generalnego
5. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości
III. Test Wouters kluczem do poszanowania specyfiki sportu na gruncie unijnego prawa
konkurencji
IV. Wpływ wyroku TS w sprawie Meca-Medina na relację pomiędzy prawem Unii Europejskiej
a sportem
Zakończenie
Konstytucja sportu w Europie bez granic. Od konfrontacji do kompromisu
Indeks rzeczowy
438 stron, Format: 14.5x20.5cm, oprawa miękka
