Cudzoziemiec niepożądany w polskim prawie o cudzoziemcach
Niniejsza praca poświęcona jest jednemu z najbardziej ważkich zagadnień w obszarze
prawa o cudzoziemcach - cudzoziemcom niepożądanym, czyli takich, do których władze
państwowe mają negatywny stosunek, dążąc do ich niewpuszczenia na terytorium lub do
położenia kresu ich pobytowi.
Znaczenie problemu rośnie wraz ze skalą imigracji do Polski - w PRL (jako kraju
homogenicznym narodowościowo) był to problem marginalny, w latach 90. egzotyczny, a
współcześnie jest już nabrzmiały. Choć oczywiście - i na szczęście - nie jest to
ten rozmiar problemu, który od lat 70. obserwuje się na Zachodzie Europy.
Prawo o cudzoziemcach jest obszarem obfitującym w liczne dylematy, warte podjęcia i
naukowej refleksji, tym bardziej, że współczesne państwo szuka różnych sposobów
minimalizacji zagrożeń i maksymalizacji korzyści, jakie niosą ze sobą migracje
międzynarodowe. Różne aspekty problematyki cudzoziemskiej są przedmiotem
zainteresowania (jakkolwiek w różnym stopniu natężenia) doktryny prawa
administracyjnego, praw człowieka, w coraz większym stopniu także prawa Unii
Europejskiej. Na polskim rynku wydawniczym można spotkać publikacje prezentujące te
zagadnienia głównie w optyce ponadnarodowej, związanej z prawami cudzoziemca albo
procesami integracji europejskiej. Nie deprecjonując w żadnym razie tego dorobku,
koniecznym jest odnotowanie coraz bardziej widocznego niedostatku wypowiedzi z zakresu
nauk administracyjnych, które z rzadka tylko podejmują tematykę cudzoziemską. Dlatego
właśnie, obrane w pracy ujęcie z perspektywy prawa administracyjnego jawi się jako
najbardziej wzbogacające stan doktrynalnego dyskursu. Obrana perspektywa nie oznacza
jednak bynajmniej pominięcia, czy marginalizacji zagadnień przynależnych innym
gałęziom prawa (zwłaszcza z zakresu międzynarodowego prawa praw człowieka oraz prawa
UE), co w dzisiejszym układzie zależności systemów prawnych byłoby niezasadne, wręcz
niemożliwe. Zostały one jednak przedstawione z zamysłem ukazania ich wpływu na
tworzenie i stosowanie polskiego prawa o cudzoziemcach, a nie jako samodzielne przedmioty
opisu.
Wykaz skrótów i oznaczeń
Wstęp
1. Terminy podstawowe
1.1. Pojęcie cudzoziemca
1.2. Pojęcie prawa o cudzoziemcach
2. Kształtowanie się kategorii cudzoziemca niepożądanego
2.1. Kształtowanie się kategorii cudzoziemca niepożądanego w Europie
2.2. Kształtowanie się kategorii cudzoziemca niepożądanego w prawie polskim. Od woli
monarchy do polskiego prawa o cudzoziemcach
2.2.1. Lata do pierwszej wojny światowej
2.2.2. Lata 1918–1939
2.2.3. Lata po drugiej wojnie światowej
2.2.4. Lata po 1989 roku
2.3. Podsumowanie
3. Cudzoziemiec niepożądany jako kategoria prawna
3.1. Celowość użycia pojęcia „cudzoziemiec niepożądany” i jego charakter prawny
3.2. Doktrynalna rekonstrukcja kategorii cudzoziemca niepożądanego w polskim prawie o
cudzoziemcach
3.3. Cudzoziemiec niepożądany a cudzoziemiec przebywający nielegalnie
3.4. Podsumowanie
4. Charakter i skutki wpisu do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany
4.1. Geneza i charakterystyka wykazu cudzoziemców, których pobyt jest niepożądany na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
4.2. Podstawy dokonania wpisu
4.2.1. Wydanie nakazu opuszczenia terytorium RP
4.2.2. Ochrona interesu ekonomicznego państwa
4.2.3. Ochrona interesu RP i zobowiązań międzynarodowych państwa
4.2.4. Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz obronności
4.2.5. Przesłanki negatywne wpisu
4.3. Charakter prawny wpisu do wykazu – czynność faktyczna czy prawna
4.4. Środki weryfikacji wpisu
4.5. Podsumowanie
5. Regulacja odmowy wjazdu cudzoziemca na terytorium państwa
5.1. Pojęcie odmowy wjazdu
5.2. Pojęcie wizy i odmowa jej udzielenia
5.2.1. Ochrona efektywności prawa o cudzoziemcach
5.2.2. Ochrona interesu ekonomicznego państwa
5.2.3. Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz obronności i interesu RP
5.3. Odmowa wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, unieważnienie i cofnięcie
wizy
5.3.1. Ochrona efektywności prawa o cudzoziemcach
5.3.2. Ochrona interesu RP
5.3.3. Ochrona interesu ekonomicznego państwa
5.3.4. Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego obronności oraz zdrowia
publicznego
5.3.5. Przesłanki negatywne odmowy wjazdu
5.4. Cofnięcie i unieważnienie wizy
5.5. Odmowa wydania i unieważnienie przepustki dla cudzoziemca będącego członkiem
załogi statku morskiego
5.6. Odmowa i cofnięcie zezwolenia na przekroczenie granicy w ramach małego ruchu
granicznego
5.7. Podsumowanie
6. Regulacja odmowy pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
6.1. Nakazy opuszczenia terytorium RP – charakterystyka ogólna
6.2. Ogólna charakterystyka decyzji o wydaleniu cudzoziemca z terytorium RP
6.3. Podstawy wydalenia cudzoziemca
6.3.1. Ochrona efektywności prawa o cudzoziemcach
6.3.2. Ochrona interesu ekonomicznego państwa
6.3.3. Ochrona obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i
porządku publicznego
6.3.4. Ochrona interesu Rzeczypospolitej Polskiej
6.4. Przeszkody prawne wydalenia cudzoziemca z terytorium RP
6.5. Wykonanie decyzji o wydaleniu cudzoziemca wydanej przez organ innego państwa
członkowskiego
6.6. Zobowiązanie cudzoziemca do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
6.7. Akcesoryjne nakazy opuszczenia terytorium RP
6.8. Konieczność zmian w związku z dyrektywą 2008/115/ WE
6.9. Podsumowanie
7. Cudzoziemiec niepożądany w perspektywie swobody przepływu osób
7.1. Zakres podmiotowy swobody przemieszczania się
7.2. Odmowa wizy
7.3. Odmowa wjazdu
7.4. Wydalenie cudzoziemca
7.5. Podsumowanie
8. Cudzoziemiec niepożądany w świetle międzynarodowych norm praw człowieka
8.1. Cudzoziemiec w międzynarodowym systemie ochrony praw człowieka – ujęcie
ewolucyjne
8.2. Prawo do imigracji – koncepcja tylko filozoficzna czy także prawna
8.3. Niedopuszczalność odmowy wjazdu na terytorium państwa
8.4. Niedopuszczalność odmowy pobytu na terytorium państwa
8.4.1. Charakterystyka ogólna
8.4.2. Niedopuszczalność odmowy pobytu w ujęciu ewolucyjnym
8.4.3. Ochrona subsydiarna
8.4.4. Bezpośrednie stosowanie norm międzynarodowych
8.5. Podsumowanie
Zakończenie
Bibliografia
Wykaz aktów prawnych
306 stron, Format: 14.8x21.0cm, oprawa miękka
