PAŃSTWO I NARÓD W DZIEJACH EUROPY SCHULZE H. Księgarnia

Państwo i naród w dziejach Europy

Prezentowana książka przedstawia szkicowy obraz dziejów państwa i narodu w Europie od czasów średniowiecza, aż po czasy współczesne.

Czerpiąc przykłady z różnych europejskich państw lub organizmów państwowych (cesarstwo karolińskie, cesarstwo niemieckie, Hiszpania, Anglia, Francja, Włochy, Niderlandy, Polska, Prusy, Austria, Związek Radziecki), autor stara się odpowiedzieć m.in. na następujące pytania: dlaczego Europejczycy zorganizowani są w państwach?

Jak i dlaczego rozwinęło się europejskie pojęcie narodu? Dlaczego jest tak skuteczne?

Jak powstaje narodowa świadomość? J

ak połączyło się państwo z narodem, by potem w tej kłopotliwej jedności formować kształt Europy, a za jej pośrednictwem całego świata?

Czy narody i państwa narodowe są nieuniknionym złem, mającym uczynić przyszłość mroczną i udaremnić nadzieje ujrzenia zjednoczonej Europy pośród porządku wolnego świata?

Hagen Schulze jest niemieckim historykiem, profesorem Freie Universität w Berlinie. Zajmuje się dziejami Niemiec w epoce nowożytnej i XIX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem studiów porównawczych nad europejskimi nacjonalizmami.
Jest autorem takich książek, jak: Kleine deutsche Geschichte, 1996; States, Nations and Nationalism: From the Middle Ages to the Present (współaut. William E. Yuill, 1998); Germany: A New History (współaut. Deborah Lucas Schneider), 2001; The Course of German Nationalism: From Frederick the Great to Bismarck 1763-1867 (współaut. Sarah Hanbury-Tenison), 2003.

Przedmowa

Rozdział pierwszy PAŃSTWA

1.Nowoczesne państwo wkracza na scenę
1000 n.e. - co pozostało z Rzymu? Cesarstwo karolińskie i jego rozpad. Europa bez państw. Stosunki lenne. Związek osobowy i państwo terytorialne. Panujący i jego urząd. Prawo i jego urzeczywistnianie. Administracja. Cud i przeobraziciel świata: Fryderyk II i Sycylia. Wcześnie i trwale: Francja. Duchowny i świecki miecz. Książęta i stany. Anglia, Francja, Święte Cesarstwo Rzymskie.

2.Chrześcijaństwo i racja stanu
Czarny wiek XIV. Kryzys duchowego i świeckiego porządku. Machiavelli i państwo. Fortuna i virtit. Włochy. Idea racji stanu. Tomasz Morus. Wzmocnienie władzy książęcej. Rewolucja militarna. Hiszpania: powstaje nowoczesne państwo administracji. Państwo i Kościół: Hiszpania, Anglia, Francja - reforma cesarstwa. Reformacja i kontrreformacja. Europejska wojna domowa XVI i XVII wieku.

3.Lewiatan
Wojna domowa i silne państwo. Jean Bodin. Umowa o panowanie. Thomas Hobbes. Kwintesencja absolutyzmu: Francja. Dwór, rząd, administracja, gospodarka, wojsko. Granice absolutyzmu. Stany. Wirtembergia. Dania. Brandenburgia-Prusy. Polska. Niderlandy. Hegemonia i równowaga. Wielka Brytania i balance of power.

4.Państwo praworządne i konstytucyjne
Bolingbroke i patriotyczny król. Parlament. Monteskiusz. Rozumność praw. Anglia jako wzór. Glorious Revolution. Oświecony absolutyzm. Fryderyk Pruski. Przypadek młynarza Arnolda. Pierwszy sługa państwa. Świat nosi się z planami konstytucji. Dlaczego Józef II poniósł klęskę. Rewolucja w imię dawnego prawa. Rousseau. Nowe światy. Pruskie reformy. Ideologizacja polityki. Poszukiwanie nowej wspólnoty.

Rozdział drugi NARODY

1."Naród" nie jest narodem
Herman i Wercyngetoryks. Co to jest naród? Renan i trochę socjologii. Natio i patria. Co oznacza właściwie "niemiecki"? W średniowieczu nie ma niemieckiego cesarstwa. Frankowie i Francuzi. Narody szlacheckie. Narody soborowe. Narody uniwersyteckie. Odkrycie tożsamości narodowych: krucjaty. Niemcy i Czesi. Francuzi i Anglicy. Anglicy i Irlandczycy. Bitwy i wojny.

2.Narody państwowe i narody kulturowe
Wyłącznie szczególne drogi. Przypadki ekstremalne: Niemcy i Anglia. Czy cesarstwo ma stolicę? Anglia Szekspira. Kraj na wyspie. Powstaje angielski język. Język i wyznanie. Obrazy wroga. Naród wybrany. Od Artura do Elżbiety. Korona i parlament. Wczesny naród państwowy i naród kulturowy. Francja i Hiszpania. Czym jest niemiecki naród? Klęska reformy cesarstwa. Tacyt i następstwa. Niemiecki humanizm. Luter i język niemiecki. W Europie Środkowej brak państwa narodowego. Wykształceni mieszczanie i ich naród kulturowy. Regionalizacja Włoch. Podobieństwa i różnice. Europa Zachodnia, Europa Środkowa, Europa Wschodnia.

3.Epoka osiowa
Przewrót w dziejach świata. Eksplozja ludności. Wędrówki. Urbanizacja. Pauperyzm. Uprzemysłowienie. Europa uprzemysłowiona i agrarna. Rewolucja komunikacji. Przemiana czasu i przestrzeni. Rewolucja czytelnictwa. Wołanie o uczestnictwo we władzy. Nowe zadania państwa. Kryzys uprawomocnienia i wartości. Poszukiwanie nowej wspólnoty. Liberalizm, socjalizm, konserwatyzm. Europejska wojna domowa? Naród jako deska ratunku. Narody ludowe. Herder i Sieyes. Subiektywne i obiektywne narody. Państwo - nie z Bożej łaski, lecz narodu.

4.Wynalezienie narodów ludowych
Czy Francuzi mówią po francusku? Ujednolicenie języków dzięki Biblii. Manzoni i włoski. Wielcy twórcy języków europejskich. Poeci i lud. Naród i historia. Przypadek serbski. Historia w Niemczech. Naród jako utopijna projekcja z przeszłości. Grecja. Lud. "Niemieckie posłannictwo" Prus. Średniowiecze. Niemieckie państwo narodowe 1871 roku: zaklinanie zmarłych. Konstruowanie historii europejskich narodów. Dzieje ludów udzielają morderczych lekcji.

5.Rzeczywistość narodów ludowych
Idea ogarnia masy - ale jak? Wojna Napoleona. Na początku była Hiszpania. Catecismo civil. Sataniczny wróg. Hiszpania i Europa. Austria i mobilizacja ludu. Maszyna propagandy. 1813: hiszpański przykład oddziałuje z opóźnieniem. Patriotyzm w Anglii i Prusach. Mobilizacja mas? Stowarzyszenia. Śpiewacy, gimnastycy, strzelcy, studenci. Publicystyka. Carboneria. Mazzini i Młoda Europa. Kryzys reński 1840 roku - cezura.

Rozdział trzeci PAŃSTWA NARODOWE

1.Rewolucyjne państwo narodowe (1815-1871)
Co to jest państwo narodowe? Kongres wiedeński 1815 roku i lęk przed narodową rewolucją. Rozdrobnienie Europy Środkowej. Państwa narodowe Europy Zachodniej: Francja, Anglia. Hiszpania i Belgia. Włochy po kongresie wiedeńskim. Narody Europy Wschodniej. Pentarchia rozpada się. Rewolucja 1848 roku. Ludy Austrii. Risorgimento. Demokraci i moderati. Piemont. Cavour. Napoleon III. Zjednoczenie Włoch i Europa. Niemcy i kryzys włoski 1859 roku. Stowarzyszenie Narodowe. Czy Prusy są Piemontem? Bismarck. Żelazo i krew. Szlezwik-Holsztyn. Sadowa. "Plotkarze z partii ruchu". Związek Północnoniemiecki. Wojna 1870-1871. Tytuł cesarski. Włochy i Niemcy: podobieństwa i przeciwieństwa. Rewolucja systemu państw. "Rewolucja od góry"?

2.Imperialne państwo narodowe (1871-1914)
1871: straszliwy rok. Francja: republika i naród. Szkoły. Lewicowy i prawicowy nacjonalizm. "Błękitna linia Wogezów". Liga Patriotów. Boulanger. Drumont, Barres, Maurras. Afera Dreyfusa. Action Francaise. Lęk przed nowoczesnością. Anglia i kolonie. Disraeli. Imperium światowe i kwestia społeczna. Imperium i Indie. Konstruktywny imperializm. Narodowy konsensus. "Brzemię białego człowieka". Niemcy: "stworzenie wewnętrznego cesarstwa". Spóźnione państwo narodowe. Armia i "militaryzm zasad". Partie i związki. Ojciec państwo.
Kolonializm i "polityka światowa". Strach i zazdrość. Wilhelm II. Irredenta włoska. Adua. Heroiczny nacjonalizm. "Nacjonalizm integralny". Koniec systemu państw. Europejskie obawy. Świadomość posłannictwa. Panslawizm. Socjalizm. Kozioł ofiarny: Żydzi. Wewnętrzni i zewnętrzni wrogowie. Darwinizm społeczny. Polityka równa się wojnie. Narodowy fanatyzm masowy.

3.Totalne państwo narodowe (1914-1945)
Totalna wojna. "Duch 1914 roku". Godzina państwa: Niemcy, Anglia, Francja, Włochy. Biurokratyzacja wszystkich dziedzin życia. "Socjalizm państwowy". Ludendorff i totalne państwo. "Ty jesteś niczym, twój lud jest wszystkim". Czasy międzywojenne: europejskie państwo dobrobytu. Silne i słabe państwo. Państwo wtórnego podziału dusi się samo. Demokracja w kryzysie uprawomocnienia. "Prawo ludów do samostanowienia". Państwa narodowe Europy Wschodniej. Wojna światowa jeszcze się nie skończyła. Dyktatury stają się europejskim przypadkiem normalnym. Związek Radziecki. Rozczarowanie zwycięzcy: Włochy. "Marsz na Rzym". Kto wybiera faszystów? Uświęcenie narodu. Hitler i Mussolini jako mówcy. Usposobienie mas. Żołnierze frontowi. Partie i ruchy. Narodowy socjalizm, faszyzm, reżimy autorytarne. Dyktatury na Łotwie, w Estonii, Polsce, Rumunii i Portugalii. Hiszpania i faszyzm. Partia, naród i państwo w faszystowskich Włoszech. Totalne państwo narodowego socjalizmu. Militaryzacja ludu. Różnica między narodowym socjalizmem i faszyzmem. Wojna Mussoliniego. Wojna Hitlera. "Barbarossa" i mordowanie Żydów. Totalny naród, totalny wróg, totalna wojna.

Rozdział czwarty NARODY, PAŃSTWA I EUROPA

1945: powrót państw narodowych? Hegemonia i równowaga. Europa w kontekstach globalnych. Jałta i polityka sfer wpływów. Suwerenność i epoka nuklearna. Dwubiegunowa polityka światowa. Związek Radziecki i Europa Wschodnia. "Własna droga do socjalizmu". Tito i "narodowy komunizm". Proletariacki internacjonalizm i doktryna Breżniewa. Stany Zjednoczone i Europa Zachodnia. Bycie demokratą oznacza bycie zwycięzcą. Hitler i Stalin jako akuszerzy zjednoczonej Europy. Europejskie instytucje. Koniec państwa narodowego? Droga do europejskiego społeczeństwa. Upadek Związku Radzieckiego i systemu jałtańskiego. Przebudzenie nacjonalizmu w Europie Wschodniej i na Zachodzie? Otchłań dziejów. Maastricht. Czy potrzebujemy narodów i państw narodowych?
Zjednoczenie Europy niemożliwe bez państw narodowych.

Przypisy

Bibliografia

Indeks osób

332 strony, Format: 13.5x20.5cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.