Oralność i piśmienność
Słowo poddane technologii
"Dzieło Onga jest jednym z kamieni węgielnych w zakresie problematyki
oralności i piśmienności, ujętej w wymiarze antropologicznym i teoretycznoliterackim.
Przedstawia podstawową charakterystykę literackiej oralności, rozpatruje znaczenie
pisma dla przekształceń świadomości, rolę druku, zmianę kulturowej orientacji ze
słyszenia na widzenie.
Uwzględnia problematykę narracji, budowy fabuły i postaci w literaturze ustnej i
pisanej. Odnosi się do głównych kierunków metodologicznych w literaturoznawstwie
dwudziestowiecznym, od strukturalizmu i amerykańskiej Nowej Krytyki, poprzez teorię
aktów mowy i jej teoretycznoliterackie konsekwencje po dekonstrukcjonizm. Słowem -
prezentuje komplet zagadnień z dziedziny oralności i piśmienności, ta jak zostały one
ujęte u początków badań nad tą problematyką".
z recenzji Małgorzaty Czermińskiej
Walter Jackson Ong (1912-2003) amerykański jezuita, profesor Saint Louis
University, przywiązany do duchowości swego zakonu i katolicyzmu (Hopkins, the Self, and
God, 1986), a równocześnie pasjonat wielu dziedzin wiedzy i niezwykły erudyta, wydawca
(Knowledge and the Future of Man, 1968; Fighting for Life, 1981). Jego
publikacje książkowe i liczne artykuły są wpisywane w nurt ramistyczny (Ramus,
Method, and the Decay of Dialogue, 1958), religijny (Frontiers in American
Catholicism, 1957; The Presence of the Word, 1967), kulturoznawczy (In the
Human Grain, 1967; Rhetoric, Romance, and Technology, 1971) i komunikacyjny (Interfaces
of the Word, 1977). Ale Ong nie daje się kwalifikować, o czym świadczą tomy Faith
and Contexts (1992-1999), An Ong Reader (2002). Chociaż mocno zapracowany,
bywał turystą górskim, wędkarzem, niekiedy organistą i... ogrodnikiem odpowiedzialnym
(z własnej woli) za los wszystkich przepięknych roślin zgromadzonych na rozległym
patio na XIII piętrze klasztoru jezuitów w Saint Louis w stanie Missouri.
Nowe wydanie – uwagi tłumacza
Od tłumacza
Podziękowania
Wprowadzenie
1. Oralność języka
Myślenie człowieka piśmiennego a przeszłość oralna
Powiedzieliście „literatura oralna”?
2. Odkrycie pierwotnych kultur oralnych
Początki poznawania tradycji oralnej
Kwestia homerycka
Odkrycie Milmana Parry’ego
Kontynuacja badań
3. Nieco o psychodynamice oralności
Siła i działanie słowa dźwiękowego
Wiem to, co mogę przywołać: mnemonika i formuły
Kolejne cechy charakteryzujące myśl i wyrażenie oralne
(a) Addytywność zamiast upodrzędnienia
(b) Nagromadzenie zamiast analizy
(c) Redundancja lub obfitość
(d) Zachowawczość czy tradycjonalizm
(e) Blisko ludzkiego świata
(f) Zabarwienie agonistyczne
(g) Empatia i zaangażowanie zamiast dystansu obiektywizującego
(h) Homeostaza
(i) Sytuacja zamiast abstrakcji
Zapamiętywanie oralne
Werbomotoryczny sposób bycia
Role noetyczne „ciężkiej” postaci heroicznej oraz dziwności
Wnętrze dźwięku
Oralność, społeczność a sacrum
Słowo nie jest znakiem
4. Pismo przekształca świadomość
Nowy świat dyskursu autonomicznego
Platon, pismo i komputery
Pismo jest technologią
Czym jest „pismo” lub „zapis”?
Wiele zapisów i tylko jeden alfabet
Narodziny piśmienności
Od pamięci do pisanych dokumentów
Nad dynamiką tekstowości
Dystans, precyzja, grafolekt i wielki słownik
Retoryka i miejsca – zależności
Języki wyuczone – zależności
Trwałość oralności
5. Druk, przestrzeń i zamknięcie
Dominacja słyszenia ustępuje dominacji widzenia
Przestrzeń i znaczenie
(a) Skorowidze
(b) Książki, spisy treści, nagłówki
(c) Powierzchnia znacząca
(d) Przestrzeń typografi czna
Skutki rozproszone
Druk i zamknięcie: intertekstowość
Posttypografi a: elektronika
6. Pamięć oralna, przebieg opowieści, tworzenie postaci
Prymat przebiegu opowieści
Opowieść a kultury oralne
Pamięć oralna a linia fabuły
Zamknięcie fabuły: od dziennika podróży do kryminału
Postać „pełna”, pismo i druk
7. Kilka tez
Historia literatury
Nowa Krytyka i formalizm
Strukturalizm
Tekstowcy i dekonstrukcjoniści
Teoria aktów mowy oraz – reakcji czytelnika
Nauki społeczne, filozofia, studia biblijne
Oralność, pismo a człowieczeństwo
„Media” a komunikowanie się ludzi
Ku wnętrzu: świadomość a tekst
Bibliografia
Indeks osobowo-rzeczowy
292 strony, Format: 13.5x20.5cm, oprawa miękka