OD IUS VENDENDI DO EMANCIPATIO W PRAWIE RZYMSKIM KRZYNÓWEK J. - PRAWNE I SPOŁECZNE ASPEKTY EMANCIPATIO DZIECI Księgarnia

Od ius vendendi do emancipatio

Prawne i społeczne aspekty emancipatio dzieci w prawie rzymskim w okresie republiki i pryncypatu

W książce omówiono powstanie emancipatio – podstawowego sposobu zgaśnięcia władzy rzymskiego pater familias nad dziećmi, w szczególności nad synami. Była ona dziełem jurysprudencji pontyfikalnej, interpretującej normę ustawy XII tablic (4.2), która przewidywała zgaśnięcie władzy ojcowskiej w przypadku trzykrotnej "sprzedaży" syna.

Autor poddaje krytyce dotychczas dominujące w literaturze przedmiotu teorie, zwłaszcza tezę, że celem ustawy było zapobieganie "nadużyciu" władzy ojcowskiej. Rozwija i uzasadnia hipotezę, że zasadniczym powodem powstania normy ustawowej było uniknięcie drastycznych konsekwencji zgaśnięcia władzy ojcowskiej na skutek dokonanej "sprzedaży".

Podbój etruskiego miasta Wejów otworzył nowe możliwości gospodarcze usamodzielniania synów na rozdzielanej osadnikom ziemi. W tym kontekście pontyfikowie dokonali interpretacji przeciwnej do pierwotnej funkcji normy 4.2 i przez serię powtarzających się "sprzedaży" oraz uwolnień skonstruowali złożoną czynność uwalniania spod władzy ojcowskiej.

Powstanie emancipatio miało ogromny wpływ na kształtowanie się takich pojęć, jak kognacja, przysposobienie czy dziedziczenie pretorskie. Sprawiło też, że relacje prawne w rzymskiej rodzinie okresu klasycznego stały się bardziej złożone, czego świadectwem jest ogromna liczba tekstów zawartych w Digestach, w których wzmiankuje się o emancipatio jako elemencie rozpatrywanego stanu faktycznego.

Jerzy Krzynówek – adiunkt na Wydziale Prawa i Administracji UW, gdzie w 1997 r. uzyskał doktorat nauk prawnych na podstawie rozprawy Praepositio jako podstawa odpowiedzialności in solidum w rzymskim prawie prywatnym (actio exercitoria, actio institoria). Członek zespołu, który pod kierownictwem prof. dr. hab. Witolda Wołodkiewicza dokonał wyboru łacińskich paremii i regulae prawniczych, zamieszczonych na kolumnach budynku Sądu Najwyższego, współautor Regulae iuris. Łacińskie inskrypcje na kolumnach Sądu Najwyższego Rzeczpospolitej Polskiej (wyd. 3, Warszawa 2011). W pracy naukowej koncentruje się na rzymskim prawie prywatnym okresu republiki, w szczególności na zagadnieniach relacji opartych na władzy ojcowskiej i odpowiedzialności zwierzchnika rzymskiej familia.

Wykaz skrótów
Wprowadzenie

Rozdział I. Rzymska familia w okresie archaicznym

Rozdział II. Patria potestas w okresie archaicznym .
Rola i kompetencje pater familias
Ius vendendi u Dionizjusza z Halikarnasu

Rozdział III. Poglądy na funkcje normy zawartej w tab. 4.2 ustawy XII tablic
Nadużycie władzy ojcowskiej jako przyczyna jej ograniczenia
Podsumowanie
Wydanie noksalne a początki emancipatio
Podsumowanie

Rozdział IV. Problem kontynuacji rzymskiej familia. Rola patria potestas
Znaczenie patria potestas
Continuatio dominii – rola fi lius w rzymskiej rodzinie agnacyjnej
Rozdział V. Syn oddany in mancipio wśród dziedziców domowych
Sui heredes, którzy w chwili śmierci spadkodawcy nie znajdowali się pod patria potestas
Ruptura testamenti na skutek powrotu syna pod władzę ojca

Rozdział VI. Emancipatio – forma i skutki w okresie klasycznym
Terminologia i sposoby zgaśnięcia patria potestas w Instytucjach Gaiusa
Causa mancipii a trwanie patria potestas
Remancipatio patri a manumissio

Rozdział VII. Interpretacja tab. 4.2 ustawy XII tablic
Rekonstrukcja tekstu i stan jego zachowania
Si pater fi lium
Ter venum duit
Filius a patre liber esto
Wnioski

Rozdział VIII. Społeczne przyczyny powstania emancipatio

Zakończenie
Wykaz literatury
Indeks źródeł
Summary

236 stron, Format: 14.8x21.0cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.