Perspektywa jako forma symboliczna
Książka legenda z dziedziny kultury wizualnej. Analiza uwarunkowanych
psychologicznie i kulturowo sposobów postrzegania obiektów w przestrzeni.
Erwin Panofsky (1892-1968) - niemiecki historyk i teoretyk sztuki,
współtwórca ikonologicznej metody badawczej; profesor uniwersytetów w Hamburgu i
Princeton.
Opublikował m.in.: Studies in Iconology (1939), The Life and Art of Albrecht Dürer
(1943), Gothic Architecture and Scholasticism (1951), Early Netherlandish Painting (1953),
Meaning in the Visual Arts (1955), Renaissance and Renascences in Western Art (1962), Tomb
Sculpture (1964).
Perspektywa jako "forma symboliczna" powstała
jeszcze w okresie współpracy Panofskyego z Abym Warburgiem i Ernstem Cassirerem, od
którego przejął pojęcie formy symbolicznej. Panofsky przeprowadził w swej książce
analizę fenomenu perspektywy jako strategii przedstawiania trójwymiarowej
rzeczywistości w dwóch wymiarach, zajmując się aspektem technicznym tej strategii, jej
związkiem z psychologią percepcji i wreszcie rekonstruując historyczny proces jej
kształtowania się: od antyku - przez sztukę bizantyjską, romańską, gotycką - aż do
renesansowej, w której to ukonstytuowały się ostateczne zasady konstruowania
przedstawień w perspektywie (obrazy malarskie jako okna).
U podstaw perspektywy ukształtowanej w dziełach sztuki renesansowej - Panofsky dowodzi
tego przekonująco, odwołując się do psychologii percepcji - legł porządek wizualnego
zjawiania się rzeczy ludzkiemu oku, a więc właśnie czynnik ludzkiego spojrzenia; ale i
w drugą stronę: obrazy powstałe według zasad perspektywy wpłynęły na ludzką
percepcję rzeczywistego świata.
z recenzji Leszka Kolankiewicza
Wypracowany przez niego system i metoda badawcza, nazwana ikonologiczną,
stworzyły podstawę nowoczesnego podejścia do kultury wizualnej drugiej połowy XX
wieku. Prace Panofskyego należą do obowiązkowego kanonu lektur historyków sztuki,
antropologów, kulturoznawców, socjologów, filozofów, filmoznawców i reprezentantów
wielu innych dziedzin współczesnej humanistyki. [...]
Jednym z głównych wątków myśli Panofsky`ego były zagadnienia związane z
postrzeganiem i określonymi "sposobami widzenia". Uznawał, że widzenie jako
fizjologiczny proces odbierania wrażeń wizualnych nie podlega historycznym zmianom, ale
zmienny jest proces interpretacji tego, co zobaczone. Tak więc charakterystyczne dla
różnych epok "sposoby przedstawiania" są wynikiem aktywnej interpretacji, nie
są czymś "danym".
z recenzji Waldemara Baraniewskiego
208 stron, Format: 13.5x20.5cm, oprawa miękka