WPROWADZENIE DO ZOOLOGII BEZKRĘGOWCÓW MOORE J. Księgarnia

Wprowadzenie do zoologii bezkręgowców

Podręcznik akademicki zoologii bezkręgowców dla studentów wydziałów biologii, geologii i ochrony środowiska na uniwersytetach oraz uczelniach rolniczych. Zwięzły, napisany prostym, precyzyjnym językiem pozwala na zaznajomienie się z podstawami różnorodności świata zwierząt bezkręgowych w ujęciu ewolucyjnym.

Rozpoczyna się nowoczesnym wyjaśnieniem mechanizmu ewolucji i podstawowych zasad wnioskowania o jej przebiegu. Przegląd anatomii i biologii poszczególnych typów świata zwierzęcego przedstawiono w kolejnych kilkunastu rozdziałach. Dwa ostatnie rozdziały poświęcono niedawnym przełomowym osiągnięciom dwu niezwykle szybko rozwijających się obecnie dziedzinom biologii: ewolucyjnej biologii rozwoju i filogenetyki molekularnej, szczególnie w odniesieniu do wiedzy o przebiegu różnicowania bezkręgowców. Podręcznik ten stanowi również znakomite źródło wiedzy dla licealistów z rozszerzonym programem biologii oraz nauczycieli przyrody i biologii szkół wszystkich szczebli.

Przedmowa XI
Podziękowania XIII
Źródła ilustracji XV

1. Procesy ewolucji: dobór naturalny 1
1.1. Czego dotyczy darwinowska teoria doboru naturalnego? 1
1.2. Czego dotyczy mendlowska teoria dziedziczenia? 2
1.3. Co stanowi komórkową podstawę dziedziczenia? 3
1.4. Jakie jest podłoże zmienności genetycznej? 5
1.5. Jaka jest natura genów? 6
1.6. Jaką rolę odgrywa w ewolucji przypadek? 6
1.7. Na jakim poziomie działa dobór naturalny? 7
1.8. Co powstaje w wyniku procesu ewolucji? 8

2. Drogi ewolucji: metody badań 13
2.1. Jak należy klasyfikować zwierzęta? 13
2.2. Jak można wykorzystać cechy morfologiczne do prześledzenia filogenezy? 13
2.3. Jak wykorzystuje się skamieniałości do badania filogenezy? 16
2.4. Czy skamieniałości mogą wskazywać moment pojawienia się pierwszych zwierząt? 19
2.5. W jaki sposób możemy wykorzystać wybrane makrocząsteczki do prześledzenia filogenezy? 20
2.6. Jakie makrocząsteczki są wykorzystywane? 21
2.7. Jak uzyskuje się informację molekularną? 22
2.8. Jak opracowywana jest informacja molekularna? 23
2.9. Na ile wiarygodna jest systematyka oparta na danych molekularnych? 23
2.10. Jaki jest obecny stan badań filogenetycznych? 24

3. Porifera (gąbki) 27
3.1. Jakie są charakterystyczne cechy gąbek? 27
3.2. Jakie znamy rodzaje gąbek? 29
3.3. W jaki sposób przebiegają procesy życiowe u gąbek? 30
3.4. Jakie zmiany u gabek zaszły w toku ewolucji gąbek? 33
3.5. Jakie są powiązania ewolucyjne gąbek z innymi typami zwierząt? 34
3.6. W jaki sposób gąbki osiągnęły tak wielki sukces ewolucyjny? 36

4. Cnidaria (parzydełkowce) 39
4.1. Dlaczego Cnidaria uważa się za proste organizmy? 40
4.2. Jakie znamy grupy Cnidaria? 41
4.3. Jak przebiegają procesy życiowe u Cnidaria? 43
4.4. Co umożliwiło tak wielkie zróżnicowanie Cnidaria? 48
4.5. Jakie jest znaczenie ekologiczne raf koralowych? 50
4.6. Jakie są powiązania ewolucyjne Cnidaria między sobą oraz z innymi typami zwierząt? 52

5. Być robakiem 55
5.1. Dlaczego jest tak wiele różnych rodzajów robaków? 55
5.2. W jaki sposób mięśnie umożliwiają ruch robaków? 56
5.3. Jakie znamy typy robaków? 62
5.4. Czy Ctenophora (żebropławy) można zaliczyć do robaków? 71

6. Platyhelminthes i Acoelomorpha (płazińce i wirki bezjelitowe) 75
6.1. Jaki jest plan budowy Platyhelminthes? 75
6.2. Jakie grupy robaków tworzą Platyhelminthes? 75
6.3. Co to są Acoelomorpha? 77
6.4. W czym wyspecjalizowały się współczesne Platyhelminthes? 79
6.5. Jakie są powiązania ewolucyjne między różnymi grupami Platyhelminthes? 81
6.6. Jakie są powiązania ewolucyjne Platyhelminthes z innymi typami zwierząt? 84

7. Nemertea (wstężnice) 87
7.1. Jakie są główne grupy Nemertea? 88
7.2. Jakie są podobieństwa między Nemertea i Platyhelminthes? 88
7.3. Czym Nemertea różnią się od Platyhelmithes? 90
7.4. Jakie zróżnicowanie występuje wśród Nemertea? 95
7.5. Jak przebiega rozwój u Nemertea? 97
7.6. Jakie są powiązania ewolucyjne Nemertea z innymi typami zwierząt? 97

8. Nematoda (nicienie) 103
8.1. Jakie cechy charakteryzują Nematoda? 105
8.2. Jaki jest związek między tymi cechami a oskórkiem i ciśnieniem wewnętrznym płynu? 105
8.3. Jak dzielimy typ Nematoda? 107
8.4. Dlaczego Nematoda są przydatne w badaniach nad rozwojem? 107
8.5. Dlaczego badania nad Caenorhabditis elegans są tak ważne? 108
8.6. Jakie są powiązania ewolucyjne Nematoda z innymi typami zwierząt? 111
8.7. Podsumowanie 112

9. Annelida (pierścienice) 115
9.1. Co to jest pierścienica? 118
9.2. Jak dzieli się pierścienice? 118
9.3. Jakie korzyści wynikają z obecności wtórnej jamy ciała i segmentacji? 120
9.4. W jaki sposób wtórna jama ciała umożliwia złożoność budowy? 124
9.5. Jak rozmnażają się i odżywiają pierścienice? 128
9.6. Jakie są powiązania ewolucyjne między różnymi grupami pierścienic? 130
9.7. Jakie są powiązania ewolucyjne pierścienic z innymi typami zwierząt? 132

10. Mollusca (mięczaki): charakterystyka ogólna i Gastropoda (ślimaki) 135
10.1. Jaki jest podstawowy plan budowy mięczaków? 135
10.2. W jaki sposób wpływa on na funkcje zwierzęcia? 137
10.3. Co to jest muszla i jak jest wykorzystywana? 138
10.4. Jakie są główne grupy mięczaków? 140
10.5. Co to są Aculifera? 141
10.6. Co jest wyjątkowego u Monoplacophora? 141
Gastropoda (ślimaki)
10.7. Do jakiego stopnia zmodyfikowany plan budowy Mollusca występuje u Gastropoda? 142
10.8. Jak odżywiają się Gastropoda? 146
10.9. Dlaczego wśród wielu przedstawicieli Gastropoda występuje hermafrodytyzm? 148
10.10. Podsumowanie 149

11. Mollusca (mięczaki): Bivalvia i Cephalopoda (małże i głowonogi) 151
Bivalvia (małże)
11.1. Jakie są modyfikacje planu budowy u małży? 151
11.2. Jakie są możliwości małży? 151
11.3. Jak odżywiają się małże? 153
11.4. Jakiego typu mięśnie występują u małży? 155
Scaphopoda (łódkonogi)
11.5. Jak zmodyfikowany jest plan budowy mięczaków u łódkonogów? 155
Cephalopoda (głowonogi)
11.6. Jak zmodyfikowany jest plan budowy mięczaków u głowonogów? 156
11.7. Jakie znamy grupy głowonogów? 158
11.8. Co umożliwiło łodzikowi (Nautilus) przeżycie? 158
11.9. Co pozwala głowonogom na znaczną aktywność? 159
11.10. Co ograniczało ewolucję głowonogów? 166
11.11. Jakie są powiązania ewolucyjne mięczaków między sobą oraz z innymi typami zwierząt? 167

12. Arthropoda (stawonogi): uwagi ogólne 171
12.1. Co definiuje stawonogi? 172
12.2. Jakie są podstawowe cechy kutykuli stawonogów? 172
12.3. Jak zorganizowane są jamy ciała u stawonogów? 176
12.4. Co umożliwia stawonogom ogromną aktywność? 179
12.5. Jakie grupy są najbliżej powiązane ewolucyjnie ze stawonogami? 183

13. Crustacea (skorupiaki) 187
13.1. Co wyróżnia skorupiaki? 188
13.2. Jakie są główne grupy skorupiaków? 189
13.3. W jaki sposób skorupiaki skolonizowały wody słodkie oraz ląd? 193
13.4. Co może ograniczać wielkość ciała skorupiaków? 196
13.5. Jakie szczególne cechy mają skorupiaki pasożytnicze? 197
13.6. Jaka jest rola larwy u skorupiaków? 198
13.7. Jakie są powiązania ewolucyjne między różnymi grupami skorupiaków? 199

14. Chelicerata i Myriapoda (szczękoczułkowce i wije) 203
Chelicerata (szczękoczułkowce)
14.1. Co to są szczękoczułkowce? 203
14.2. Dlaczego Limulus wzbudza szczególne zainteresowanie? 205
14.3. Co to są Pycnogonida (kikutnice)? 207
14.4. Co to są pajęczaki? 207
14.5. W jaki sposób pajęczaki skolonizowały ląd? 208
Myriapoda (wije)
14.6. Co to są wije i jak się poruszają? 212
14.7. Jak dobrze wije są przystosowane do życia na lądzie? 214

15. Insecta (owady) 217
15.1. Co to jest owad? 217
15.2. Dlaczego owady odniosły taki sukces jako organizmy lądowe? 218
15.3. W jaki sposób owady latają? 221
15.4. Co wyróżnia cykl życiowy owadów? 226
15.5. Jakie są główne rzędy owadów? 227
15.6. Jak powstały zachowania społeczne u owadów? 236
15.7. Dlaczego badania nad muszką owocową (Drosophila) są tak ważne? 236

16. Zwierzęta mające lofofor 241
16.1. Co to jest lofofor? 241
16.2. Które zwierzęta mają lofofor? 241
16.3. Czy zwierzęta z lofoforem należy zaliczyć do Protostomia czy do Deuterostomia? 244
16.4. Jak są powiązane ewolucyjne z kielichowatymi (Entoprocta)? 246
16.5. Czy należy utworzyć grupę o nazwie „Lophophorata”? 247

17. Echinodermata (szkarłupnie) 251
17.1. Co jest wyjątkowego u szkarłupni? 251
17.2. Co jest niezwykłe, ale nie wyjątkowe u szkarłupni? 251
17.3. Jak różne szkarłupnie odżywiają się i poruszają? 254
17.4. Czy larwy szkarłupni odzwierciedlają ich ewolucję? 262

18. Chordata i Hemichordata (strunowce i półstrunowce) 267
Chordata (strunowce)
18.1. Jakie są charakterystyczne cechy Chordata? 267
18.2. Które z bezkręgowców należą do strunowców? 269
18.3. Jakie są powiązania ewolucyjne wśród bezkręgowych strunowców? 272
Hemichordata (półstrunowce)
18.4. Co to są Hemichordata? 273
18.5. Jakie wspólne cechy mają Enteropneusta i Pterobranchia? 275
18.6. Jakie jest miejsce Hemichordata wśród Deuterostomia? 276

19. Rozwój zwierząt 281
19.1. Jakie są główne etapy rozwoju zwierząt? 281
19.2. Jakie są przyczyny zróżnicowania rozwoju zwierząt? 282
19.3. Jaki jest wzór bruzdkowania u bezkręgowców? 282
19.4. Jak przebiega gastrulacja u bezkręgowców? 287
19.5. Jak powstaje polaryzacja ciała? 289
19.6. Jak komórki otrzymują informację o swoim położeniu? 290
19.7. Co się dzieje w późniejszych stadiach rozwojowych? 291
19.8. Co badania nad regeneracją mogą nam powiedzieć o rozwoju? 291
19.9. W jaki sposób geny regulują proces rozwoju? 292
19.10. Co to są geny Hox i jak działają? 294
19.11. Co to jest „evo-devo”? 295
19.12. Podsumowanie 296

20. Historia ewolucyjna bezkręgowców 299
20.1. Jak możemy śledzić przebieg ewolucji? 299
20.2. W jaki sposób geny dostarczyły dostatecznie dużo surowca dla ewolucji? 300
20.3. Jak geny ułatwiają śledzenie procesu ewolucji? 301
20.4. Co geny mówią nam o powiązaniach ewolucyjnych między najstarszymi typami? 301
20.5. Co mówią geny o typach zwierząt należących do Protostomia? 304
20.6. Do jakich grup należy zaliczyć mniejsze typy zwierząt pierwoustych? 308
20.7. Co mówią geny o typach zwierząt należących do Deuterostomia? 309
20.8. Co dane molekularne mówią o powiązaniach ewolucyjnych w obrębie poszczególnych typów zwierząt? 312
20.9. Czy potrafimy obecnie sformułować definicję homologii? 316
20.10. Podsumowanie 318
Lektury uzupełniające 319
Słowniczek 329

Ramki
5.1. Mięśnie 57
5.2. Protostomia i Deuterostomia 68
6.1. Pasożytnictwo 82
7.1. Morza, wody słodkie i ląd 98
9.1. Wydalanie 116
9.2. Oddychanie 122
9.3. Układy transportu (krążenia) 125
11.1. Pływalność 159
11.2. Nerwy i mózg 163
16.1. Jak odżywiają się zwierzęta? 247
17.1. Larwy 264
18.1. Bezkręgowce głębin morskich 277

360 stron, Format: 19.5x24.5cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.