Wiek XIX nazywany bywa często wiekiem pary, wiek XX – wiekiem elektryczności i
energii atomowej. Nie sposób dziś stwierdzić, jaki przydomek otrzyma od naszych
następców wiek XXI – nie byłoby jednak zaskoczeniem, gdyby został on – choćby po
części – nazwany mianem wieku wiedzy. Żyjąc u jego zarania, żyjemy bowiem
jednocześnie w czasach rewolucji, której znaczenie społeczne będzie zapewne znacznie
większe niż znaczenie rewolucji przemysłowej. Wynikiem tej rewolucji będzie
udostępnienie każdemu człowiekowi tego, co obecnie już jest traktowane jako zasób
najcenniejszy – ogółu zgromadzonej przez ludzkość wiedzy. Będzie to zaś rewolucja
cicha i niewidoczna, która „wydarza się” obecnie. Co ciekawe, nad osiągnięciem
owego celu, określonego przez Brewstera Kahle’a jako „universal access to all
knowledge”, pracują jednocześnie wielkie organizacje – takie jak Wikimedia, jak i
nieformalne grupy ludzi prowadzących działalność nie zawsze nawet uznawaną za
legalną – jak choćby szwedzka The Pirate Bay. Widocznym znakiem tego, iż ma ona
rzeczywiście miejsce, jest coraz bardziej zmieniające się podejście do tego, czym są
informacja i wiedza. Przestają być one bowiem traktowane jako towar, który może mieć
cenę i który może być przedmiotem obrotu handlowego. Zamiast tego coraz powszechniej
uznawane są za dobro wspólne, którego tworzenie, kopiowanie i darmowe rozpowszechnianie
zyskuje już nie tylko przyzwolenie społeczne, ale staje się wręcz obowiązkiem
każdego człowieka. Potrzeba opisania tejże rewolucji stała się zaś bezpośrednią
motywacją do powstania niniejszej książki.
To, co umożliwia ową rewolucję, to oczywiście technologie informatyczne,
pozwalające kopiować i przesyłać wiedzę z łatwością (i „taniością”)
niewyobrażalną dla ludzi wychowanych w kulturze, w której informacja była
nierozerwalnie związana z nośnikiem ją zawierającym (takim jak papier czy taśma
filmowa). Informatyka jest jednak technologią szczególną. Dynamika jej rozwoju
powoduje, iż wciąż traktowana jest przez wielu jako dyscyplina niemalże tajemna.
Komputer jest w dużej mierze urządzeniem, które w społeczeństwie (a dotyczy to
szczególnie społeczeństw krajów Europy Środkowej i Wschodniej) pojawiło się niejako
znikąd – a przynajmniej jest za takie uważane.
Tymczasem informatyka jest dziedziną nauki, która posiada zadziwiająco
długą historię – choć dla większości osób pozostaje ona historią
nieznaną. Chcąc zatem pisać o rewolucji informacyjnej, należy najpierw przedstawić
historię technologii przetwarzania informacji i to ona właśnie jest przedmiotem
pierwszej części książki. Okazuje się zresztą opowieścią fascynującą, zaś jej
prześledzenie pokazuje wyraźnie, iż urządzenie takie jak „komputer” wymyślono
już dawno temu – nie umiano go jedynie (aż?) wyprodukować. Historia sprzętu
komputerowego jest zaś nierozerwalnie związana z historią oprogramowania, ta z kolei
– z historią sposobów przetwarzania treści cyfrowych, a tym samym wiedzy. Opisując
je wszystkie w książce, zaprezentowano jednocześnie wszystkie najważniejsze składniki
wspomnianej na wstępie cichej rewolucji.
Niniejsza publikacja może być wykorzystywana jako podstawowy podręcznik w nauczaniu
historii informatyki na poziomie akademickim. Stanowi także cenny materiał
uzupełniający do wykładów wprowadzających na kierunkach informatycznych oraz
wykładów poświęconych problematyce rozwoju społeczeństwa informacyjnego, informacji
naukowej i bibliologii. Pomimo iż książka nie jest pomyślana jako publikacja
popularnonaukowa, może także znaleźć czytelników poza środowiskiem akademickim,
wśród osób zainteresowanych historią i rozwojem nowoczesnych technologii ICT i ich
wpływem na rozwój społeczny.
392 strony, oprawa miękka