Niedokończony spór o antropologię filozoficzną (Heidegger-Plessner)
[...] Rozprawa jest rozwinięciem oryginalnego projektu badawczego, doniosłego nie
tylko ze względów czysto teoretycznych, którego realizacja wypełnia pewną lukę w
piśmiennictwie filozoficznym. [...]
Autor nadał rozprawie przejrzystą strukturę, pozwalającą utrzymać główną
linię wywodów, mimo ogromnego materiału [...] tezy i wnioski, jakie formułuje, są
znakomicie udokumentowane. [...] przedstawienie poglądów Heideggera i Plessnera daleko
wybiega poza prostą rekonstrukcję i przeważnie jest także pogłębioną
interpretacją, świadczącą o oryginalnym wkładzie Autora w dziedzinę szeroko
rozumianej antropologii filozoficznej.
(z recenzji prof. Adama Węgrzeckiego)
Wprowadzenie
CZĘŚĆ PIERWSZA: STANOWISKO MARTINA HEIDEGGERA
ROZDZIAŁ I: OD FILOZOFII ŻYCIA DO FILOZOFII EGZYSTENCJI
1. Tajemnicza przemiana
1.1. W poszukiwaniu istoty filozofii
1.2. Właściwy przedmiot filozofii jako nauki pierwotnej
1.2.1. „Ja” a pytanie o sens „Ja jestem”
1.2.2. Przeciw teoretycznej wykładni życia
1.2.3. Przeżycie jako wydarzanie „bycia sobą”
1.2.4. „»Jak« zatroskanego samoprzyswojenia”
1.2.5. „Bycie sobą” jako wyłącznie moje bycie
2. Ontologiczne tło filozofii życia
2.1. Fenomenologia życia
2.1.2. Życie a Dasein
2.1.3. Pierwszy zarys krytyki tradycyjnego rozumienia człowieka
ROZDZIAŁ II: ANTROPOLOGIA FILOZOFICZNA JAKO PROBLEM W FILOZOFII MARTINA
HEIDEGGERA
1. Ontologia fundamentalna a tak zwane nieporozumienie antropologiczne
1.1. Dwuznaczne miejsce człowieka w ontologii fundamentalnej
1.2. Dystans wobec antropologii filozoficznej
1.3. „Ślady” antropologii filozoficznej w ontologii fundamentalnej
2. Konsekwencje nieporozumienia antropologicznego
2.1. Martin Buber – ontologia fundamentalna jako przykład zubożenia antropologii
filozoficznej
2.2. Edmund Husserl – zarzut skrajnego antropologizowania filozofii
2.3. Otto Friedrich Bollnow – analityka Dasein jako jednostronna antropologia
2.4. Józef Tischner – ontologia fundamentalna jako przykład redukcji ludzkiego dramatu
ROZDZIAŁ III: KRYTYKA ANTROPOLOGII FILOZOFICZNEJ
1. Uwagi wstępne
2. Krytyka idei „antropologii w ogóle”
3. Krytyka idei antropologii filozoficznej
4. Bezsilność antropologii filozoficznej wobec pytania antropologicznego
4.1. Problem: antropologia czy metafizyka Dasein?
4.2. „Skończoność” jako klucz do rozwiązania problemu
5. Antropologia filozoficzna jako przeszkoda w drodze do poznania istoty człowieka
6. Zarzut „antropologizmu” i „antropomorfizmu”
6.1. „Imperializm” filozofi i podmiotu – antropologizm
6.2. Problem „uczłowieczenia” bytu w całości – antropomorfizm
6.3. Od „hegemonii antropologii” do humanizmu
7. W poszukiwaniu mostów porozumienia
CZĘŚĆ DRUGA: STANOWISKO HELMUTHA PLESSNERA
ROZDZIAŁ IV: ANTROPOLOGIA FILOZOFICZNA A ONTOLOGIA FUNDAMENTALNA
1. Problematyka otwarcia na dzieło i myśl Martina Heideggera
1.1. Fragment z dziejów pięćdziesięcioletniej przyjaźni
1.2. Sprawa pewnego „zapewnienia”
2. Antropologia filozoficzna w kontekście problematyki życia
2.1. Dwuaspektowy charakter istnienia bytu
2.2. Pojęcie granicy
2.3. Pojęcie pozycjonalności
2.3.1. Roślina i zwierzę
2.3.2. Człowiek jako istota ekscentryczna
2.3.2.1. Wertykalny kierunek rozumienia człowieka
2.3.2.1.1. Oznaki myślenia idealistycznego
2.3.2.1.2. Ekscentryczność a fenomen „Körperleib”
2.3.2.2. Horyzontalny kierunek rozumienia człowieka
3.2.2.1. Świat zewnętrzny
3.2.2.2. Świat wewnętrzny
3.2.2.3. Współświat
3.3. Prawa antropologiczne
3.3.1. Prawo naturalnej sztuczności
3.3.2. Prawo zapośredniczonej bezpośredniości
3.3.3 Prawo miejsca utopijnego – nicość i transcendencja
ROZDZIAŁ V: KRYTYKA ANALITYKI EGZYSTENCJALNEJ DASEIN JAKO APOLOGIA
ANTROPOLOGII FILOZOFICZNEJ
1. Podstawowy horyzont sporu
1.1. Zarzut fundamentalny – zignorowanie powiązania sposobu bycia egzystencji z
biologicznym organizmem człowieka
1.1.2. Heidegger a kwestia cielesności
1.1.3. Uściślenie stanowiska
1.1.4. Stosunek życia do egzystencji
1.1.5. Ostateczne wyjaśnienie problematyki ufundowania egzystencji
2. Zarzut eurocentrycznego sposobu rozumienia bytu ludzkiego
2.1. Dzieje człowieka a sprawa relatywizmu kulturowego
2.2. Kwestia a priori w rozumieniu człowieka
2.3. Zasada pytania otwartego
2.3.1. Niezgłębialność i szansa
2.3.2. Niezgłębialność i zagrożenie
2.3.3. Błędne rozumienie dziejowości
ZAKOŃCZENIE
1. Główne wątki zaprezentowanych analiz
2. Krytyka krytyki
2.1. Uwagi dotyczące krytyki Heideggera
2.2. Uwagi pod adresem krytyki Plessnera
2.3. W poszukiwaniu dróg pojednania
3. Perspektywa badawcza Zusammenfassung
Wykaz prac cytowanych
Indeks nazwisk
436 stron, Format: 14.5x21.0cm, oprawa miękka
