Europejskie prawo karne to pierwsza na polskim rynku pozycja opisująca
kompleksowo szczegółową, mieszaną dziedzinę prawa karnego i międzynarodowego.
W 11 obszernych rozdziałach autorzy, wybitni specjaliści z zakresu prawa karnego i
europejskiego opisali miedzy innymi:
- pojecie „europejskiego prawa karnego” i historię współpracy w
sprawach karnych na obszarze Europy,
- charakterystykę instrumentów prawnych współpracy w sprawach karnych w
Radzie Europy i UE,
- ochronę praw podstawowych z uwagi na proces europeizacji,
- współpracę sądową między Trybunałem Sprawiedliwości Unii
Europejskiej a sądami krajowymi państw członkowskich UE,
- współpracę w obszarze prawa karnego materialnego w ramach Rady
Europy i Unii Europejskiej,
- współpracę policyjną w Unii Europejskiej i Radzie Europy.
Publikacja ta adresowana jest do studentów, praktyktyków wymiaru sprawiedliwości
oraz urzędników.
Spis treści:
Przedmowa
Wykaz skrótów
Część 1. Zagadnienia ogólne
Rozdział I. Pojęcie "europejskiego prawa karnego"
1. Istota "europejskiego prawa karnego"
2. Normatywne ujęcie europejskiego prawa karnego
2.1. Komponenty pojęcia
2.2. Europejskie prawo karne jako postać transnarodowego prawa karnego
2.3. Charakter penalny europejskiego prawa karnego
2.4. Europejskie prawo karne jako podsystem prawa międzynarodowego
3. Cechy charakterystyczne europejskiego prawa karnego
4. Wtórność unijnego fragmentu europejskiego prawa karnego
5. Europeizacja prawa karnego
Rozdział II. Zarys historii współpracy w sprawach karnych na obszarze Europy
1. Uwagi ogólne
2. Historia współpracy w sprawach karnych w ramach Rady Europy
3. Historia współpracy w sprawach karnych w ramach Unii Europejskiej
4. Przykłady regionalnej współpracy prawnokarnej
5. Współpraca prawnokarna państw Beneluxu
6. Inne platformy współpracy w Europie (OBWE, WNP)
Rozdział III. Ewolucja zasad współpracy karnej na obszarze Europy
1. Pojęcie zasad współpracy karnej
2. Zasada wzajemności i zasada wzajemnej lojalności we współpracy
3. Zasada podwójnej przestępności (karalności)
4. Zasada ochrony porządku publicznego
5. Zasada wzajemnego uznawania
6. Zasada nieudzielania pomocy w sprawach o przestępstwa "wrażliwe"
7. Zasada specjalności
Rozdział IV. Zapobieganie sporom o jurysdykcję w Unii Europejskiej i ich
rozstrzyganie
1. Pojęcie jurysdykcji
2. Jurysdykcja cywilna a jurysdykcja karna
3. Zasady jurysdykcyjne
4. Powstawanie konfliktów jurysdykcyjnych
5. Zapobieganie sporom jurysdykcyjnym w UE
5.1. Pierwsze próby
5.2. Inicjatywa grecka
5.3. Wspomagające rozwiązania sektorowe
5.4. Implikacje mechanizmów wzajemnego uznawania
5.5. Płaszczyzna instytucjonalna
6. Decyzja ramowa Rady 2009/948/WSiSW - obowiązki informacyjne oraz konsultacyjne
7. Próba oceny decyzji ramowej Rady 2009/948/WSiSW
8. Ochrona praw jednostki
9. Postulat de legeferenda
10. Podsumowanie
Rozdział V. Charakterystyka instrumentów prawnych współpracy w sprawach
karnych w Radzie Europy i Unii Europejskiej
1. Uwagi wstępne
2. Instrumenty prawne Unii Europejskiej
2.1. Uwagi ogólne
2.2. Katalog instrumentów prawnych w ramach dawnego III filara UE
2.2.1. Decyzja ramowa
2.2.2. Decyzja
2.2.3. Konwencja
2.2.4. Umowa międzynarodowa z dawnego art. 38 TUE
2.2.5. Wspólne stanowisko
2.3. Obecny katalog źródeł prawa pochodnego UE
2.3.1. Rozporządzenie
2.3.2. Dyrektywa
2.3.3. Decyzja
2.3.4. Zalecenia i opinie
2.3.5. Umowy UE z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi
2.4. Postanowienia przejściowe
3. Instrumenty Rady Europy
3.1. Uwagi ogólne
3.2. Konwencje
3.3. Zalecenia Komitetu Ministrów
4. Podsumowanie
Rozdział VI. Ochrona praw podstawowych z uwagi na proces europeizacji prawa
karnego
1. Pojęcie europejskiego systemu praw człowieka
2. Struktura normatywna praw człowieka, praw podstawowych, zasad ogólnych prawa oraz
skojarzonych obowiązków państw
3. Relacja między Europejską Konwencją o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych
Wolności a Kartą Praw Podstawowych
3.1. Charakter prawny aktów
3.2. Relacje między UE a systemem ochrony praw człowieka na podstawie EKPCz
4.Standardy prawa karnego wyznaczone przez europejski system ochrony praw człowieka
4.1. Podmiotowość człowieka (standard godności człowieka)
4.2. Prawo do życia i integralności
4.3. Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego
4.4. Poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego, mieszkania i korespondencji
4.5. Prawo do własności
4.6. Prawo do rzetelnego procesu
4.7. Zasada legalizmu w prawie karnym materialnym
5. Reguły maksymalizujące ochronę praw podstawowych w prawie karnym
Rozdział VII. Współpraca sądowa między Trybunałem Sprawiedliwości Unii
Europejskiej a sądami krajowymi państw członkowskich
Wprowadzenie
1.Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
1.1. Uwagi wstępne
1.2. Struktura Trybunału Sprawiedliwości UE
1.3. Jurysdykcja Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
2.Pytanie prejudycjalne
2.1. Uwagi wprowadzające
2.2. Podstawa normatywna
2.3. Zakres przedmiotowy procedury prejudycjalnej
2.4. Pojęcie "sądu" na gruncie art. 267 TfUE
2.5. Sądy orzekające w sprawach karnych zobowiązane do występowania z pytaniami
prejudycjalnymi
2.6. Przesłanki wystąpienia z wnioskiem prejudycjalnym i przesłanki dopuszczalności
rozpoznania wniosku prejudycjalnego
2.7. Podjęcie decyzji przez sąd krajowy o wystąpieniu z pytaniem prejudycjalnym i
współpraca obu sądów w czasie trwania procedury prejudycjalnej
2.8. Skutki naruszenia obowiązku skierowania pytania prejudycjalnego
2.9. Związanie sądu karnego orzeczeniem Trybunału
3. Zasady stosowania i wykładni prawa unijnego w sprawach karnych
3.1. Uwagi wprowadzające
3.2. Bezpośrednia skuteczność prawa unijnego i jej ograniczenia
w obszarze prawa karnego
3.3. Wykładnia prounijna i jej ograniczenia w obszarze prawa karnego
3.4. Obowiązek prounijnej wykładni prawa krajowego w dawnym III filarze UE
Część 2. Regulacje materialnoprawne
Rozdział VIII. Współpraca w obszarze prawa karnego materialnego w ramach
Rady Europy i Unii Europejskiej
1. Wprowadzenie
2. Rasizm i ksenofobia
2.1. Uzasadnienie istnienia europejskich regulacji dotyczących zwalczania rasizmu i
ksenofobii
2.2. Kształtowanie się europejskich regulacji dotyczących zwalczania rasizmu i
ksenofobii
2.3. Charakterystyka europejskich prawnokarnych regulacji dotyczących zwalczania rasizmu
i ksenofobii
2.4. Zastosowanie regulacji w krajowym porządku prawnym
3. Terroryzm
3.1. Uwagi wstępne
3.2. Kształtowanie się regulacji kryminalizujących działalność terrorystyczną oraz
finansowanie terroryzmu w skali międzynarodowej
3.2.1. Organizacja Narodów Zjednoczonych
3.2.2. Rada Europy
3.2.3. Unia Europejska
3.3. Wpływ regulacji prawa europejskiego na kształtowanie się prawa polskiego
4. Handel ludźmi i wykorzystywanie dzieci jako element prowadzenia polityki migracyjnej
4.1. Handel ludźmi - podstawowe regulacje
4.2. Penalizacja handlu ludźmi w prawie polskim
4.3. Zwalczanie wykorzystywania dzieci
4.4. Penalizacja wykorzystywania seksualnego dzieci w prawie polskim
5. Nielegalny handel narkotykami
5.1. Uwagi wstępne
5.2. Walka z nielegalnym handlem narkotykami w prawie międzynarodowym
5.3. Walka z nielegalnym handlem narkotykami w prawie Unii Europejskiej
5.4. Zastosowanie regulacji w krajowym porządku prawnym
6. Pranie pieniędzy
6.1. Uwagi wstępne
6.2. Kształtowanie się regulacji kryminalizujących pranie pieniędzy w skali
międzynarodowej
6.2.1. Początkowe inicjatywy
6.2.2. Organizacja Narodów Zjednoczonych
6.2.3. Rada Europy
6.2.4. Unia Europejska
6.3. Wpływ regulacji prawa europejskiego na kształtowanie się prawa polskiego
7. Korupcja
7.1. Uzasadnienie istnienia europejskich regulacji antykorupcyjnych i ich znaczenie dla
europejskiego prawa karnego
7.2. Kształtowanie się europejskich regulacji antykorupcyjnych
7.3. Charakterystyka europejskich regulacji antykorupcyjnych
7.4. Zastosowanie regulacji w krajowym porządku prawnym
8. Zwalczanie fałszowania euro
8.1. Uzasadnienie istnienia i cele europejskich regulacji dotyczących prawnokarnego
zwalczania fałszowania euro
8.2. Kształtowanie się europejskich regulacji dotyczących prawnokarnego zwalczania
fałszowania euro
8.3. Charakterystyka europejskich regulacji dotyczących prawnokarnego zwalczania
fałszowania euro
8.4. Zastosowanie regulacji w krajowym porządku prawnym
9. Przestępczość komputerowa
9.1. Uwagi wstępne
9.2. Walka z cyberprzestępczością w prawie Rady Europy
9.3. Walka z cyberprzestępczością w prawie Unii Europejskiej
9.4. Zastosowanie regulacji w krajowym porządku prawnym
10. Przestępczość zorganizowana
10.1. Uwagi wstępne
10.2. Kształtowanie się regulacji w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej
w skali międzynarodowej
10.2.1. Organizacja Narodów Zjednoczonych
10.2.2. Unia Europejska
10.3. Wpływ regulacji prawa europejskiego na kształtowanie się prawa polskiego
11. Nielegalna imigracja
11.1. Pojęcie nielegalnej imigracji
11.2. Walka z nielegalną imigracją w prawie Unii Europejskiej
11.3. Realizacja zobowiązań w prawie polskim
12. Prawnokarna ochrona środowiska
12.1.Uzasadnienie istnienia europejskich regulacji dotyczących prawnokarnej ochrony
środowiska
12.2. Kształtowanie się europejskich regulacji dotyczących prawnokarnej ochrony
środowiska
12.3. Charakterystyka europejskich regulacji dotyczących prawnokarnej ochrony środowiska
12.4. Zastosowanie regulacji w krajowym porządku prawnym
13. Ochrona interesów finansowych Unii Europejskiej
13.1. Zakres zagadnienia
13.2. Kształtowanie się i charakterystyka ochrony interesów finansowych Unii
Europejskiej
13.3. Zastosowanie regulacji w krajowym porządku prawnym
14. Ochrona danych osobowych w ramach współpracy policyjnej i sądowej
14.1. Ochrona danych osobowych w ramach współpracy policyjnej i sądowej w prawie Rady
Europy
14.2. Ochrona danych osobowych w ramach współpracy policyjnej i sądowej w prawie Unii
Europejskiej
15. Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych w prawie europejskim .
15.1. Uzasadnienie istnienia europejskich regulacji dotyczących odpowiedzialności
penalnej podmiotów zbiorowych
15.2. Kształtowanie się europejskich regulacji dotyczących odpowiedzialności penalnej
podmiotów zbiorowych
15.3. Charakterystyka europejskich regulacji dotyczących odpowiedzialności penalnej
podmiotów zbiorowych
15.4. Zastosowanie regulacji w krajowym porządku prawnym
Część 3. Regulacje procesowe i warunki instytucjonalne
Rozdział IX. Współpraca w obszarze prawa karnego procesowego w ramach Rady
Europy i Unii Europejskiej
1. Ekstradycja i Europejski Nakaz Aresztowania
1.1. Uwagi wstępne
1.2. Uwarunkowania ekstradycyjne
1.3. Europejski system ekstradycyjny
1.4. Unijny system współpracy w zakresie przekazywania osób dla celów wymiaru
sprawiedliwości karnej
1.4.1. Przewartościowanie zasad współpracy
1.4.2. Istota Europejskiego Nakazu Aresztowania
1.4.3. Zastrzeżenia wywodzone z praw podstawowych
1.4.4. Funkcjonowanie i perspektywy Europejskiego Nakazu Aresztowania
2. Zespoły dochodzeniowo-śledcze
2.1. Uwagi wprowadzające
2.2. Rada Europy
2.3. Prawo Unii Europejskiej
2.3.1 Konwencja z 2000 r. o wzajemnej pomocy w sprawach karnych
2.3.2 Decyzja ramowa 2002/465/WSiSW
2.4.Zastosowanie regulacji w polskim porządku prawnym
3. Wykonywanie postanowień o zabezpieczeniu mienia i środków dowodowych
3.1. Uwagi wstępne
3.2. Zabezpieczenie dowodów i mienia w konwencjach Narodów Zjednoczonych
3.3. Regulacje prawne w zakresie zabezpieczenia dowodów i mienia wypracowane na forum
Rady Europy
3.4. Rozwiązania prawne UE w zakresie zabezpieczenia dowodów i mienia
4. Wzajemne uznawanie nakazów konfiskaty
4.1. Uwaga wstępna
4.2. Zakres decyzji ramowej Rady 2006/783/WSiSW
4.3. Konfiskata rozszerzona
4.4. Postępowanie w państwie wydania
4.5. Postępowanie w państwie wykonania
4.6. Podwójna karalność
4.7. Implementacja decyzji ramowej do prawa polskiego
4.8. Rozdział 66c KPK - wystąpienie przez sąd polski do państwa członkowskiego UE o
wykonanie orzeczenia przepadku
4.8.1. Ogólne zasady wystąpienia
4.8.2. Właściwość
4.8.3. Zaświadczenie
4.8.4. Postępowanie
4.9. Rozdział 66d KPK - wystąpienie państwa członkowskiego UE do sądu polskiego o
wykonanie orzeczenia przepadku
4.9.1. Właściwość
4.9.2. Podstawy odmowy
4.9.3. Postępowanie
5.Wzajemne uznawanie kar o charakterze pieniężnym
5.1. Wykonywanie orzeczeń nakładających kary o charakterze pieniężnym
5.2. Organy współpracy
5.3. Pojęcie kary o charakterze pieniężnym
5.4. Procedura przekazywania orzeczeń
5.5. Zasady wykonywania orzeczeń
5.6. Zasady wymiaru kary
5.7. Podstawy odmowy uznania i wykonania orzeczenia
5.8. Implementacja do prawa polskiego
5.9. Podsumowanie
6.Europejski nakaz dowodowy
6.1. Uwagi wstępne
6.2. Istota i przedmiot europejskiego nakazu dowodowego
6.3. Forma i procedura przekazania europejskiego nakazu dowodowego oraz jego wykonania
6.3.1. Forma europejskiego nakazu dowodowego
6.3.2. Procedura przekazania nakazu dowodowego
6.3.3. Procedura wykonania europejskiego nakazu dowodowego
6.4. Podsumowanie
7.Europejski nakaz wykonawczy
7.1. Uwagi wstępne
7.1.1. Uznawanie i wykonywanie wyroków w sprawach karnych
7.1.2. Konwencja strasburska
7.1.3. Instrumenty prawne utworzone w ramach Unii Europejskiej
10.5. Skutki przekazania do wykonania decyzji w sprawie środków nadzoru
10.6. Podstawy odmowy wykonania decyzji w sprawie środków nadzoru
10.7. Podsumowanie
11. Wzajemne uznawanie orzeczeń kończących postępowanie karne w kontekście zasady ne
bis in idem
11.1. Uwagi wstępne
11.2. Zasada ne bis in idem w porządku prawnym Rady Europy ....
11.2.1. Konwencja europejska o międzynarodowej mocy wyroków karnych z 28.5.1970 r.
11.2.2. Europejska konwencja w sprawie karania przestępstw drogowych z 1964 r.
11.2.3. Inne rozwiązania konwencyjne nawiązujące do zasady ne bis in idem
11.3. Obowiązywanie zasady ne bis in idem na terytorium Unii Europejskiej
11.3.1. Konwencja o podwójnym karaniu z 25.5.1987 r
11.3.2. Konwencja w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich z
26.7.1995 r.
11.3.3. Konwencja w sprawie zwalczania korupcji urzędników Wspólnot Europejskich i
urzędników państw członkowskich Unii Europejskiej z 26.5.1997 r.
11.3.4. Konwencja Wykonawcza do Układu z Schengen z 19.6.1990 r
11.3.4.1. Zakres przedmiotowy "prawomocnego wyroku"
11.3.4.2. Pojęcie "prawomocności" wyroku
11.3.4.3. Pojęciem tożsamości czynu (idem)
11.3.4.4. Zakres temporalny zakaz ne bis in idem
11.3.4.5. Wyjątki od zasady ne bis in idem
12. Przekazanie - przejęcie ścigania
12.1. Podstawy prawne współpracy w dziedzinie przekazywania i przejmowania ścigania w
sprawach karnych
12.2. Europejska konwencja o przekazywaniu ścigania w sprawach karnych
12.2.1. Procedura przekazania postępowania
12.2.2. Subsydiarna kompetencja do ścigania
12.2.3. Konsekwencje przekazania ścigania
12.2.4. Podstawy odmowy wykonania wniosku
12.3. Projekt decyzji ramowej dotyczącej przekazywania postępowań w sprawach karnych
12.3.1. Kompetencja państwa członkowskiego do prowadzenia postępowania
12.3.2. Procedura przekazania postępowania
12.3.3. Skutki przekazania postępowania
12.3.4. Możliwość odmówienia przyjęcia postępowania
12.4. Podsumowanie
13. Pomoc prawna i stosowanie dobrej praktyki we wzajemnej pomocy prawnej w sprawach
karnych
13.1.Wstęp
13.2. Definicja pomocy prawnej
13.3. Zasady pomocy prawnej
13.4. Instrumenty prawne określające formy pomocy prawnej
13.5. Europejska Konwencja o pomocy prawnej w sprawach karnych
13.5.1. Doręczenia
13.5.2. Przesłuchanie świadków i biegłych
13.5.3. Informacje z rejestru skazanych
13.5.4. Wniosek o pomoc prawną
13.5.5. Organy zaangażowane w pomoc prawną
13.6. Instrumenty pomocy prawnej w Unii Europejskiej
13.6.1. Wspólne działania w sprawie stosowania dobrej praktyki w sprawach karnych
13.6.2. Pomoc prawna w Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen
13.6.3. Konwencja o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy państwami
członkowskimi Unii Europejskiej
13.6.4. Protokół do Konwencji z 2000 r.
13.7. Pomoc prawna w stosunkach z Islandią, Norwegią, Japonią i USA
13.8. Zabezpieczenie mienia i dowodów
13.9. Regulacje polskie dotyczące pomocy prawnej
13.10.Uwagi końcowe
14. Wymiana informacji pochodzących z rejestru karnego pomiędzy państwami
członkowskimi oraz treści tych informacji
14.1. Wprowadzenie
14.2. Źródła
14.3. Decyzja Rady 2005/876/WSiSW w sprawie wymiany informacji pochodzących z rejestru
karnego
14.4. Decyzja ramowa Rady 2009/315/WSiSW z 26.2.2009 r. w sprawie organizacji wymiany
informacji pochodzących z rejestru karnego pomiędzy państwami członkowskimi oraz
treści tych informacji
14.4.1. Obowiązki państwa skazującego i państwa, którego obywatelem jest dana osoba
14.4.2. Wniosek o udzielenie informacji i odpowiedź na wniosek
14.4.3. Terminy udzielenia odpowiedzi
14.4.4. Warunki wykorzystania danych osobowych i sposób ich ochrony
14.4.5. Relacje z innymi aktami prawnymi
14.5. Europejski system przekazywania informacji z rejestru skazanych (ECRIS)
14.6. Instrumenty wymiany informacji z rejestrów karnych a prawo polskie
15. Pomoc ofiarom przestępstw
16. Prawo do tłumacza w ramach postępowania karnego
16.1. Uwagi wstępne
16.2. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności
16.3. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej
16.4. Prawo Unii Europejskiej
17. Prawo dostępu do obrońcy oraz do powiadomienia osoby trzeciej o zatrzymaniu
17.1. Uwagi wstępne
17.2. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności
17.3. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej
17.4. Prawo Unii Europejskiej
18.Europejski nakaz dochodzeniowy
18.1. Uwagi wstępne
18.2. Założenia europejskiego nakazu dochodzeniowego
18.3. Procedury i gwarancje obowiązujące w państwie wydającym i państwie wykonującym
Rozdział X. Organy wspierające współpracę w sprawach karnych
1. Wprowadzenie
2. Europejski Komitet ds. Problemów z Przestępczością (CDPC)
3. Eurojust
3.1. Uwagi wstępne
3.2. Geneza Eurojustu
3.3. Podstawa prawna Eurojustu w prawie pierwotnym i prawie pochodnym
3.4. Skład Eurojustu
3.5. Kompetencje przedstawicieli krajowych
3.6. Cele, zadania oraz uprawnienia Eurojustu
3.7. Krajowy system koordynacyjny Eurojustu
3.8. Ochrona danych osobowych w działalności Eurojustu
3.9. Kontrola legalności decyzji podejmowanych przez Eurojust.. ..
3.10. Współpraca Eurojustu z innymi organami i instytucjami Unii Europejskiej
3.11. Współpraca Eurojustu z państwami trzecimi
4. Europejska Sieć Sądowa (EJN)
5. Prokuratura Europejska
5.1. Geneza koncepcji Prokuratury Europejskiej
5.1.1. Postanowienia Traktatu z Lizbony
5.1.2. Prace nad powołaniem Prokuratora Europejskiego
6. Europejski rejestr skazanych
6.1. Wprowadzenie
6.2. Rozwój wymiany informacji z rejestrów karnych w Europie
6.3. Decyzja ramowa Rady 2009/315/WSiSW
6.4. Decyzja Rady 2009/316/WSiSW
Część 4. Współpraca policyjna
Rozdział XI. Współpraca policyjna w Unii Europejskiej i w Radzie Europy
1. Uwagi wstępne
2. Kwestie terminologiczne i formalnoprawne problematyki
3. Geneza współpracy policyjnej w Unii Europejskiej i Radzie Europy
4. Współpraca policyjna w UE
4.1. Transgraniczna wymiana informacji
4.2. Wykorzystywanie systemów informacyjnych w Unii Europejskiej
4.3. Działania operacyjne w wymiarze transgranicznym
4.3.1. Obserwacja transgraniczna
4.3.2. Pościg transgraniczny
4.3.3. Dostawy niejawnie nadzorowane
4.3.4. Operacje pod przykryciem
4.3.5. Zespoły dochodzeniowo-śledcze
4.3.6. Inne przykłady współpracy operacyjnej
4.4. Wykorzystywanie oficerów łącznikowych
4.5. Ochrona osób publicznych
4.6. Wymiar instytucjonalno-organizacyjny współpracy policyjnej w Unii Europejskiej
5. Współpraca policyjna a Rada Europy
6. Podsumowanie
Indeks rzeczowy
780 stron, Format: 13.5x22.0cm, oprawa twarda
