TEORIE PIENIĄDZA I ICH WYKORZYSTANIE OD PIENIĄDZA
KRUSZCOWEGO DO FIDUCJARNEGO
Teorie pieniądza były i są podłożem systemów pieniężnych
określających zasady organizacyjne oraz normy obowiązujące w dziedzinie kreacji
pieniądza, regulacji obiegu pieniężnego i kredytu. Ewolucja tych teorii była ściśle
związana ze zmieniającymi się warunkami gospodarczymi, a przy tym w nowych koncepcjach
zawsze tkwił pierwiastek starego. Poznanie teorii pieniądza jest więc niezbędne, by
zrozumieć funkcjonowanie systemów pieniężnych oraz ewolucję ich podstaw
instytucjonalnych.
Monografia stanowi swoisty przewodnik po najważniejszych teoriach pieniądza,
począwszy od poglądów metalistów, poprzez koncepcje ekonomistów klasycznych, J.M.
Keynesa i keynesistów, monetarystów, nowej szkoły klasycznej, a skończywszy na nowej
syntezie neoklasycznej.
Poszczególne teorie pieniądza przedstawiono w powiązaniu z przemianami
gospodarczymi zachodzącymi w poszczególnych krajach. Wskazano również, jaki wpływ ma
przyjęcie danej teorii na formułowanie i realizację polityki gospodarczej.
Książka jest przeznaczona dla wykładowców i studentów wszystkich kierunków wyższych
uczelni ekonomicznych. Może stanowić cenne uzupełnienie wykładów dotyczących teorii
pieniądza, historii myśli ekonomicznej, polityki gospodarczej, historii gospodarczej i
międzynarodowych stosunków finansowych. Może także być pomocna dla osób zajmujących
się w praktyce zagadnieniami pieniądza i kursów walutowych, menedżerów, finansistów
oraz pracowników instytucji finansowych.
Spis treści:
WSTĘP
1. FORMOWANIE SIĘ PODWALIN PIERWOTNEJ ILOŚCIOWEJ TEORII PIENIĄDZA (Michał
Jurek)
1.1. Wprowadzenie 17
1.2. Sposób rozpatrywania zagadnień pieniężnych w starożytności i wiekach średnich
18
1.3. Znaczenie pieniądza w doktrynie merkantylistycznej 25
1.4. Próby rozstrzygnięcia dylematu merkantylistycznego i ich odzwierciedlenie w
pierwotnych postaciach ilościowej teorii pieniądza 29
1.5. Koncepcje monetarne Adama Smitha 43
1.6. Uwagi końcowe 48
Bibliografia 52
2. ILOŚCIOWA TEORIA PIENIĄDZA I DROGI JEJ ROZWOJU (Michał Jurek) 55
2.1. Wprowadzenie 55
2.2. Pierwotne ujęcie ilościowej teorii pieniądza przez Davida Ricarda 58
2.3. Ocena pierwotnego ujęcia ilościowej teorii pieniądza Davida Ricarda 62
2.4. Modyfikacje ilościowej teorii pieniądza Davida Ricarda po 1810 roku 66
2.5. Spór między szkołą kruszcową i szkołą bankową oraz jego następstwa 74
2.6. Ilościowa teoria pieniądza Johna Stuarta Milla i jego stanowisko wobec sporu
szkoły bankowej i kruszcowej 79
2.7. Uwagi końcowe 86
Bibliografia 92
3. ILOŚCIOWA TEORIA PIENIĄDZA IRVINGA FISHERAI MILTONA FRIEDMANA
(Michał Jurek) 96
3.1. Wprowadzenie 96
3.2. Równanie wymienne Irvinga Fishera 98
3.3. Podobieństwa i różnice teorii pieniądza Davida Ricarda i Irvinga Fishera . 103
3.4. Uwagi w sprawie równania wymiennego Irvinga Fishera 105
3.5. Postulaty Irvinga Fishera dotyczące organizacji systemu walutowego 108
3.6. Monetaryzm jako nowe sformułowanie ilościowej teorii pieniądza 112
3.7. Ilościowa teoria pieniądza w ujęciu Miltona Friedmana 115
3.8. Postulaty Miltona Friedmana dotyczące polityki pieniężnej 126
3.9. Krytyka teorii Miltona Friedmana i jej porównanie z teorią Irvinga Fishera 132
3.10. Uwagi końcowe 139
Bibliografia 140
4. DOCHODOWA POSTAĆ ILOŚCIOWEJ TEORII PIENIĄDZA NEOKLASYCZNEJ SZKOŁY Z
CAMBRIDGE (Michał Jurek) 145
4.1. Wprowadzenie 145
4.2. Koncepcje monetarne Alfreda Marshalla 146
4.3. Teoria pieniądza Arthura Cecila Pigou 153
4.4. Teoria pieniądza Dennisa Holme Robertsona 164
4.5. Próba oceny powiązania problematyki oszczędności i inwestycji w ujęciu Dennisa
Holme Robertsona z dochodową teoria pieniądza 170
4.6. Podstawy analizy zjawisk pieniężnych przez Johna Maynarda Keynesa .... 173
4.7. Teoria pieniądza Johna Maynarda Keynesa w Treatise on Money 178
4.8. Uwagi końcowe 186
Bibliografia 192
5. NOMINALISTYCZNE TEORIE PIENIĄDZA (Zenobia Knakiewicz) 195
5.1. Wprowadzenie 195
5.2. Koncepcje pieniądza Johna Lawa 197
5.3. Praktyczne wykorzystanie koncepcji Johna Lawa i ich ocena 203
5.4. Pojęcie i właściwości pieniądza w ujęciu Georga Friedricha Knappa 209
5.5. Pantopoliczna teoria kursu Georga Friedricha Knappa 213
5.6. Główne różnice między poglądami metalistów i nominalistów w ujęciu Georga
Friedricha Knappa 217
5.7. Model kredytowego pieniądza Knuta Wicksella i mechanizm jego tworzenia 221
5.8. Płynność jako charakterystyczna cecha teorii pieniądza Johna Maynarda Keynesa 227
5.9. Podstawowe cechy teorii pieniądza Johna Richarda Hicksa 240
5.10. Wykorzystanie w praktyce teorii Knuta Wicksella, Johna Maynarda Keynesa i Johna
Richarda Hicksa 246
5.11. Uwagi końcowe 253
Bibliografia 255
6. PIENIĄDZ I POLITYKA PIENIĘŻNA W KONCEPCJACH NOWEJ EKONOMII KLASYCZNEJ
(PawełMarszałek) 258
6.1. Wprowadzenie 258
6.2. Główne założenia nowej klasycznej ekonomii 259
6.3. Neutralność pieniądza w ujęciu nowej szkoły klasycznej 262
6.4. Teza o nieefektywności polityki pieniężnej 265
6.5. Dynamiczna niespójność polityki pieniężnej 270
6.6. Nieprzyjemna arytmetyka monetarystyczna jako teoria inflacji 274
6.7. Nowoklasyczna interpretacja real bills theory 279
6.8. Uwagi końcowe 282
Bibliografia 285
7. GŁÓWNE OBSZARY BADAŃ W ZAKRESIE PIENIĄDZA I POLITYKI PIENIĘŻNEJ W NOWEJ
SZKOLE KEYNESOWSKIEJ (PawełMarszałek) ... 289
7.1. Wprowadzenie 289
7.2. Problem neutralności pieniądza w ujęciu nowej szkoły keynesowskiej 292
7.3. Wpływ globalizacji i dezintermediacji na skuteczność i sposoby działania
współczesnych banków centralnych 296
7.4. Konsekwencje zmian w formach pieniądza i sposobach jego wykorzystania 303
7.5. Nowa synteza neoklasyczna i jej implikacje dla polityki pieniężnej 307
7.6. Uwagi w sprawie neowickselliańskiej teorii pieniądza i polityki pieniężnej 312
7.7. Uwagi końcowe 315
Bibliografia 317
ZAKOŃCZENIE (Zenobia Knakiewicz) 321
332 strony, B5, oprawa miękka
