Jednostki pomocy społecznej. Rachunkowość, gospodarka finansowa, sprawozdwaczość,
kontrola zarządcza
Książka „Jednostki pomocy społecznej”. Rachunkowość, gospodarka
finansowa, podatki, kontrola zarządcza, projekty systemowe” wyjaśnia całość
problemów, które pojawiają się w jednostkach pomocy społecznej.
Z pewnością najważniejsze jest omówienie problemów związanych ze
zmianami, które opisujemy poniżej. Książka nie skupia się jednak tylko na
zagadnieniach związanych ze zmianami, ale porusza problemy, które związane są z
bieżącą pracą księgowych, pracowników finansowo-księgowych jednostek pomocy
społecznej. Do takich problemów można zaliczyć:
- Fundusz alimentacyjny,
- Egzekucja,
- Sprawozdania budżetowe,
- Projekty systemowe.
Warto również wspomnieć o budżecie zadaniowym, który niedługo stanie się
obowiązkiem, również w pomocy społecznej.
Główną wartością książki jest omówienie zagadnień,
które uległy niedawno zmienie.
Od 1.1.2012 r. zaczęła obowiązywać ustawa z 9.6.2011 r. o
wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. Nr 149, poz. 887). Jest to nowy
akt prawny, w którym po raz pierwszy zebrano regulacje dotyczące opieki zastępczej nad
dzieckiem pozbawionym opieki rodziny biologicznej, znajdujące się dotychczas w kilku
odrębnych aktach prawnych. W związku z tym pojawiają się pytania:
- Jak finansować wspieranie rodziny i system pieczy zastępczej?
- Jakie są związane z tym zadania jednostek samorządu
terytorialnego?
- Jak ujmować pieczę zastępczą w wieloletniej prognozie
finansowej?
W dniu 16.2.2012 r. weszła w życie nowelizacja rozporządzenia
Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont (Dz.U. z
2012 r. poz. 121). Wprowadza ona 6-miesięczny okres przejściowy na dostosowanie zasad
prowadzonej przez jednostki ewidencji do nowych regulacji (czyli do 16 sierpnia).
Kierownicy jednostek muszą jednak wdrożyć nowe zasady ze skutkiem od 1.1.2012 r.
W książce podajemy gotowy wzór dokumentacji (polityki) rachunkowości na 2012 r.
dostosowany do specyfiki jednostek oświatowych.
Powyższa nowelizacja rozporządzenia zmienia również zasady
sporządzania sprawozdań finansowych za 2012 r. W związku z tym w książce pokazujemy
nowe wzory i zasady sporządzania sprawozdań, które trzeba przygotować do 31 marca 2013
r. Zatem książka będzie jeszcze długo aktualna.
W związku z wejściem w życie powyższej nowelizacji
zmianie uległy też zasady księgowań. W książce pokazujemy zatem aktualne
księgowania w zakresie m.in.:
- Funduszu alimentacyjnego,
- Środków trwałych,
- Wydzielonego rachunku dochodów,
- dochodów z tytułu realizacji zadań z zakresu administracji
rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami.
Problemem opieki społecznej jest też prawidłowe wdrożenie kontroli
zarządczej. W związku z tym pokazujemy przykłady rozwiązań wraz z dokumentacją w
zakresie kontroli zarządczej dostosowaną do specyfiki pomocy społecznej.
1. Gospodarka finansowa jednostek pomocy społecznej
2. 1.1. Jednostki organizacyjne pomocy społecznej
1.2. Wzajemne rozliczenia między jednostkami pomocy społecznej
1.2.1. Dokumentacja w obrocie między jednostkami – zasada ograniczonego zaufania
1.2.2. Zadania jst w ramach systemu pieczy zastępczej
1.2.3. Zasady finansowania wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej
1.2.4.. Zasady dokumentowania operacji między jednostkami
1.3. Budżetowanie zadaniowe w sferze polityki społecznej
1.3.1. Zarządzanie przez cele a budżetowanie zadaniowe
1.3.2. Budżet zadaniowy jako narzędzie realizacji celów
1.3.3. Zadania w obszarze polityki społecznej
1.3.4. Zagadnienia związane z planowaniem zadań budżetowych
1.3.5. Wskaźniki oceny wykonania zadań budżetowych
2. Rachunkowość jednostek pomocy społecznej
2.1. Dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości w Domach Pomocy Społecznej
2.1.1. Rodzaje domów pomocy społecznej w zależności od tego dla kogo są
przeznaczone
2.1.2. Określenie przez JST zasad w zakresie gospodarki finansowej w DPS
2.1.3. Sprawozdania wypełniane przez DPS funkcjonujące w formie jednostki budżetowej
2.1.4. Zasady rachunkowości domu pomocy społecznej 2.1.5. Załącvzniki do Polityki
Rachunkowości DPS
2.2. Dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości Ośrodka Pomocy Społecznej
2.2.1. Wpływ zmian w rozporządzeniu w sprawie planów kont na kształt polityki
rachunkowości
2.2.2. Wzory
2.3. Fundusz alimentacyjny
2.3.1. Wypłata świadczeń z funduszu alimentacyjnego
2.3.2. Wypłacanie świadczeń i koszty związane z funduszem alimentacyjnym
2.3.3. Dochody własne gminy związane z funduszem alimentacyjnym
2.3.4. Różne sytuacje przy wypłacie świadczeń 2.3.5. Działania organów
egzekucyjnych
2.3.6 Odpis aktualizacyjny należności i kwestia umorzeń należności
publicznoprawnych
2.3.7. Wyjaśnienia Ministra Finansów dotyczące ewidencji operacji związanych z
funduszem alimentacyjnym.
2.3.8. Schematy księgowań z wyjaśnieniami
2.4. Ewidencja dochodów z tytułu realizacji zadań z zakresu administracji rządowej
oraz innych zadań zleconych ustawami
2.4.1. Komentarz do zgadnień
2.4.2. Schematy księgowań
2.5. Środki trwałe, wartości niematerialne i prawne oraz wydatki na inwestycje
2.5.1. Środki trwałe – definicje i klasyfikacja 2.5.2. Wstępna i bilansowa wycena
środków trwałych
2.5.3. Ulepszenia środków trwałych 2.5.4. Wartości niematerialne i prawne
2.4.5. Ulepszanie programu komputerowego
2.4.6. Ewidencja wydatków inwestycyjnych
2.6. Schematy księgowań w OPS 3. Wydatki strukturalne w jednostkach pomocy
społecznej
3.1. Przepisy prawne oraz ewidencja wydatków strukturalnych
3.2. Przykłady wydatków strukturalnych w jednostkach pomocy społecznej według
kodów klasyfikacji wydatków strukturalnych z komentarzem
3.3. Odpowiedzi na pytania
4. Sprawozdania
4.1. Sprawozdanie finansowe za 2011 r.
4.1.1. Podstawy prawne sporządzania sprawozdań finansowych za rok 2012
4.1.2. Nadrzędne zasady rachunkowości
4.1.3. Ogólne zasady sporządzania sprawozdań finansowych przez jednostki pomocy
społecznej
4.1.4. Zamknięcie ksiąg rachunkowych za 2012 r. w jednostkach pomocy społecznej
4.1.4.1. Zapewnienie kompletności ksiąg rachunkowych
4.1.5. Inwentaryzacja w związku z zamknięciem roku obrotowego
4.1.6. Bilans w jednostkach pomocy społecznej
4.1.7. Odpisy aktualizujące należności w jednostkach pomocy społecznej
4.1.8. Rachunek zysków jednostkach strat (wariant porównawczy) w jednostkach pomocy
społecznej
4.1.9. Zestawienie zmian w funduszu
4.1.10. Wzory dokumentów dotyczące sprawozdania finansowego
Wzór nr 1. - druk do potwierdzenia sald
Wzór nr 2 –protokół z weryfikacji należności
Wzór nr 3- zarządzenie o inwentaryzacji
Wzór nr 4 – zestawienie różnic inwentaryzacyjnych
Wzór nr 5 - protokół weryfikacji różnic inwentaryzacyjnych
Wzór nr 6 – zarządzenie do odpisu aktualizującego należności w Ośrodku Pomocy
Społecznej
Wzór nr 7 – Przykładowy sposób kwalifikowania wydatków do grup kosztów
4.2. Sprawozdania jednostek pomocy społecznej w zakresie operacji finansowych
4.2.1. Rodzaje sprawozdań z operacji finansowych
4.2.2.Terminy sporządzania i przekazywania sprawozdań
4.2.3. Formy sporządzania sprawozdań
4.2.4. Korekty sprawozdań
4.2.5. Podstawowe zasady sporządzania sprawozdań w zakresie operacji finansowych
4.2.6. Charakterystyka sprawozdań
.4.2.6.1. Rb-Z kwartalne sprawozdanie o stanie zobowiązań według tytułów
dłużnych oraz gwarancji i poręczeń szczegółowe zasady sporządzania sprawozdania
4.2.6.2. Rb-N – kwartalne sprawozdanie o stanie należności oraz wybranych aktywów
finansowych szczegółowe zasady sporządzania sprawozdania
4.2.6.3. Rb-ZN kwartalne sprawozdanie o stanie zobowiązań oraz należności Skarbu
Państwa z tytułu wykonywania przez jednostki samorządu terytorialnego zadań zleconych
4.2.6.4. Informacje dodatkowe dotyczące sprawozdań z operacji finansowych
4.3. Sprawozdania budżetowe
4.3.1. . Rodzaje sprawozdań budżetowych
4.3.2. Ogólne zasady sporządzania sprawozdań budżetowych
4.3.3. Formy sporządzania sprawozdań
4.3.4. Terminy sporządzania sprawozdań
4.3.5. Dyscyplina finansów publicznych
4.3.6 . Charakterystyka sprawozdań budżetowych
4.3.6.1. Rb-27S miesięczne/roczne sprawozdanie z wykonania planu dochodów
budżetowych jednostki samorządu terytorialnego
4.3.6.2. Sprawozdanie Rb-28S miesięczne/roczne z wykonania planu wydatków
budżetowych jednostki samorządu terytorialnego
4.3.6.3. Sprawozdanie Rb-27ZZ kwartalne z wykonania planu dochodów związanych z
realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych
jednostkom samorządu terytorialnego ustawami
4.3.6.4.. Rb-50 kwartalne o wydatkach związanych z wykonywaniem zadań z zakresu
administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego
ustawami
4.3.6.5. Sporządzenie sprawozdania Rb-WSa
4.3.7. Odpowiedzi na pytania
5. Zarządzanie i kontrola zarządcza
5.1. Kontrola zarządcza w jednostkach pomocy społecznej
5.1.1. Pojęcie i istota kontroli zarządczej
5.1.2. Adresat obowiązków i zakres kontroli zarządczej
5.1.3. Forma organizacyjno-prawna jednostek pomocy społecznej
5.1.4. Podstawowe ryzyko i odpowiedzialność kierownika jednostki
5.1.5. Standardy kontroli zarządczej w jednostkach pomocy społecznej
5.1.6. Przykładowe ankiety do samooceny zaproponowane w Komunikacie Nr 3
5.1.7. Wzór zarządzenia dyrektora w sprawie systemu i zasad wykonywania kontroli
zarządczej
5.2. Podstawy prawne zarządzania dokumentacją w jednostkach pomocy społecznej
5.2.1. Przepisy regulujące postepowanie z dokumentacją w jednostkach organizacyjnych
pomocy społecznej
5.2.2. Przepisy wewnętrzne: instrukcja kancelaryjna, jednolity rzeczowy wykaz akt,
instrukcja archiwalna
5.2.3. Archiwizacja dokumentacji
5.2.4. Elektroniczne zarządzanie dokumentami
5.3. Nieprawidłowości w funkcjonowaniu jednostek organizacyjnych pomocy społecznej
5.3.1. Kwestia aktualnego stanu prawnego w dokumentacji wewnętrznej jps
5.3.2. Nieprawidłowości w ewidencji księgowej jednostek pomocy społecznej
5.3.3. Nieprawidłowości w sprawozdawczości budżetowej i finansowej
5.3.4. Nieprawidłowości w inwentaryzacji jednostek pomocy społecznej 5.3.5.
Nieprawidłowości w systemie kontroli wewnętrznej i kontroli zarządczej
5.3.6. Pozostałe błędy w funkcjonowaniu jednostki wynikające ze specyfiki
prowadzonej działalności
5.4. . Nieprawidłowości w inwentaryzacji w OPS i DPS.
5.4.1. Specyficzne rodzaje majątku, który może być ewidencjonowany i powinien być
inwentaryzowany w jednostkach pomocy społecznej.
5.4.2. Nieprawidłowości w przygotowaniu inwentaryzacji asortymentu szczególnego
placówek pomocy społecznej.
5.4.3. Nieprawidłowości w przygotowaniu, przeprowadzaniu i rozliczaniu inwentaryzacji
w jednostkach pomocy społecznej
6. Projekty systemowe
6.1. Realizacja i rozliczanie projektu systemowego w jednostkach pomocy społecznej
6.1.1. Tryby realizacji projektu systemowego
6.1.2. Ogólne zasady konstrukcji budżetu zadaniowego projektu
6.1.3. Wzór zarządzenia w sprawie: przyjętych zasad (polityki) rachunkowości w
ramach realizowanego projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego.
6.2. Proces kontroli projektów systemowych w jednostkach opieki społecznej
6.2.1. Priorytet VII programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
6.2.2. Podstawy prawne
6.2.3. Integracja społeczna w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
6.2.4. Procedura pozyskania projektu systemowego w ramach działania PO KL
6.2.5. Rozliczanie projektów 6.2.6. Zasady sprawozdawczości w ramach projektów
6.2.7. Kontrola realizacji projektów
6.2.8. Najczęściej spotykane nieprawidłowości i uchybienia w ramach projektów
systemowych w działaniu
7.1 PO KL 6.2.9. Stwierdzenie nieprawidłowości i ich konsekwencje
6.2.10. Wymogi i problemy związane z pozyskiwaniem środków z PO KL
7. Współpraca jednostek pomocy społecznej z organizacjami pozarządowymi
7.1. Ustawowy obowiązek współpracy i realizacja zadań publicznych
7.2. Zakres pomocy udzielanej przez organizacje pozarządowe
7.3. Wybrane możliwości pozyskiwania finansowania przez organizacje pozarządowe
7.3.1. Programy dotacyjne
7.3.1.1. Program Operacyjny Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2009-2013 (PO FIO)
7.3.1.2. Program Wspierający Powrót Osób Bezdomnych do Społeczności
7.3.2. Sponsorzy indywidualni
7.3.2.1. Zbiórki publiczne
7.3.2.2. Sponsorzy firmowi
7.3.3. Projekty partnerskie
7.3.1. Czynniki kluczowe przy wyborze partnera
7.3.2. Przykłady projektów partnerskich
7.3.2.1. Projekt: „Wybierz przyszłość - Innowacyjne narzędzia wspomagające
interwencję socjalną”
7.3.2.2. Projekt: praca dla zadłużonych – przedsiębiorczość społeczna szansą
na lepsze jutro
7.4. Korzyści dla jednostek pomocy społecznej wynikające ze współpracy z trzecim
sektorem
8. Egzekucja
8.1. Egzekucja w pomocy społecznej
8.1.1. Świadczenia w zakresie pomocy społecznej
8.1.2. Upomnienia
8.1.3. Administracyjny tytuł wykonawczy
8.2. Procedury przyznawania świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz egzekwowania od
dłużnika alimentacyjnego wypłaconych świadczeń
9. Kasy fiskalne, podatek
9.1. Usługi pomocy społecznej a kasy rejestrujące
9.2. Zwrot nienależnie pobranych świadczeń w pomocy społecznej a opodatkowanie
9.3 Umorzenie długu ze względu na złą sytuacje dłużnika (czy należy wystawić
PIT-8C)
10. Rozliczanie wynagrodzeń w jednostkach pomocy społecznej
11. Asystent rodziny
11.1. Prawne i merytoryczne aspekty asystenta rodziny
11.2. Organizowanie i finansowanie systemu wsparcia rodziny w gminie
542 strony, B5, oprawa miękka