W skrypcie „Prawo spadkowe” omówione zostały m.in. zagadnienia:
- pojęcia spadku,
- otwarcia i nabycia spadku,
- dziedziczenia testamentowego i ustawowego,
- odpowiedzialności za długi spadkowe,
- działu spadku,
- zachowku.
Kazusy umieszczone w skrypcie będą pomocne w nabyciu praktycznych
umiejętności w rozwiązywaniu problemów z zakresu prawa spadkowego.
W czwartym wydaniu skryptu omówione zostały zmiany wprowadzone ustawa z
18.3.2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr
85, poz. 458), w tym nowa instytucja zapisu windykacyjnego. Zmiany weszły w życie
23.10.2011 r. Uwzględnione zostało nowe orzecznictwo i literatura. Rozszerzono również
kazusy.
Spis treści:
Wykaz skrótów
Wykaz literatury
Przedmowa
Rozdział I. Pojęcie i skład spadku
§ 1.Pojęcie spadku. Pozytywne i negatywne kryteria określenia składu spadku
(art. 922 KC)
I.Prawa i obowiązki o charakterze cywilnoprawnym
II.Prawa i obowiązki o charakterze majątkowym
III.Prawa i obowiązki ściśle związane z osobą spadkodawcy
IV.Prawa przechodzące na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami
§ 2.Prawa wchodzące w skład spadku
§ 3.Dziedziczenie ekspektatywy
§ 4.Dziedziczenie posiadania
§ 5.Obowiązki wchodzące w skład spadku
I.Obowiązki powstałe za życia spadkodawcy
II.Obowiązki związane z otwarciem spadku
1.Koszty pogrzebu i koszty związane z chorobą spadkodawcy
2.Koszty postępowania spadkowego
3.Inne długi spadkowe
Rozdział II. Otwarcie spadku. Nabycie spadku przez spadkobierców
§ 6.Pojęcie otwarcia spadku. Chwila otwarcia spadku
I.Śmierć spadkodawcy
II.Uznanie za zmarłego
III.Sądowe stwierdzenie zgonu
§ 7.Nabycie spadku przez spadkobierców
I.Nabycie spadku z mocy prawa
II.Dziedziczenie jako sukcesja uniwersalna
III.Przesłanki nabycia spadku
§ 8.Zdolność do dziedziczenia
I.Pojęcie zdolności do dziedziczenia
II.Zdolność do dziedziczenia osób fizycznych. Status prawny nasciturusa
III.Zdolność do dziedziczenia osób prawnych
IV.Warunkowa zdolność do dziedziczenia fundacji
§ 9.Bezwzględna i względna niezdolność do dziedziczenia
§ 10.Niegodność dziedziczenia
I.Pojęcie i funkcja niegodności dziedziczenia
II.Przyczyny niegodności dziedziczenia
1.Ciężkie, umyślne przestępstwo przeciwko spadkodawcy
2.Nakłonienie spadkodawcy podstępem lub groźbą do sporządzenia lub odwołania
testamentu albo w taki sam sposób przeszkodzenie mu w dokonaniu jednej z tych czynności
3.Ukrycie lub zniszczenie testamentu spadkodawcy, jego podrobienie, przerobienie, bądź
świadome skorzystanie z testamentu podrobionego lub przerobionego przez inną osobę
III.Tryb orzekania o niegodności dziedziczenia
1.Termin do wniesienia powództwa
2.Legitymacja czynna i bierna w procesie o niegodność dziedziczenia.
Właściwość sądu
3.Charakter prawny i skutki orzeczenia o niegodności dziedziczenia
IV.Przebaczenie
§ 11.Zrzeczenie się dziedziczenia
I.Pojęcie zrzeczenia się dziedziczenia
II.Strony, treść i forma umowy o zrzeczenie się dziedziczenia
III.Skutki zrzeczenia się dziedziczenia
Rozdział III. Dziedziczenie testamentowe
§ 12.Testament jako tytuł powołania do dziedziczenia
I.Testament jako czynność prawna
1.Charakter prawny testamentu
2.Testament bezwzględnie nieważny
2.1.Brak zdolności testowania
2.2.Wady oświadczenia woli
2.2.1.Brak świadomości lub swobody w podjęciu decyzji i wyrażeniu woli
2.2.2.Błąd
2.2.3.Groźba
2.2.4.Powołanie się na nieważność testamentu spowodowaną wadą oświadczenia woli
2.3.Niedochowanie zastrzeżonej formy
2.4.Stwierdzenie nieważności testamentu
3.Testament bezskuteczny
II.Testament jako dokument
§ 13.Sporządzenie i odwołanie testamentu
I.Zdolność testowania
II.Swoboda testowania
III.Wykładnia testamentu
IV.Odwołanie testamentu
Rozdział IV. Treść testamentu
§ 14.Uwagi ogólne
§ 15.Powołanie spadkobiercy
I.Indywidualizacja spadkobiercy
II.Zakaz powołania spadkobiercy pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu
III.Powołanie kilku spadkobierców. Zasady ustalania wielkości udziałów
1.Podstawienie
1.1.Podstawienie zwykłe
1.2.Podstawienie powiernicze
2.Przyrost
IV.Testament negatywny
§ 16.Inne rozrządzenia testamentowe
I.Zapis
1.Zapis zwykły
1.1.Pojęcie i przedmiot zapisu zwykłego
1.2.Zapis bezskuteczny
1.3.Roszczenie o wykonanie zapisu
2.Zapis windykacyjny
2.1.Pojęcie i przedmiot zapisu windykacyjnego
2.2.Bezskuteczność zapisu windykacyjnego
2.3.Sytuacja prawna zapisobiercy windykacyjnego
II.Polecenie
1.Pojęcie polecenia
2.Wykonanie polecenia
III.Wykonawca testamentu
1.Powołanie wykonawcy lub wykonawców testamentu
2.Prawa i obowiązki wykonawcy testamentu
Rozdział V. Forma testamentu
§ 17.Uwagi ogólne
§ 18.Testamenty zwykłe
I.Testament holograficzny (własnoręczny)
1.Własnoręczność pisma testatora
2.Podpis testatora
3.Datowanie testamentu
II.Testament notarialny
1.Testament jako akt notarialny
2.Obowiązki notariusza
III.Testament allograficzny (administracyjny)
1.Oświadczenie woli testatora
2.Organy uprawnione do odebrania oświadczenia woli testatora
3.Świadkowie testamentu allograficznego
4.Protokół ze sporządzenia testamentu allograficznego
§ 19.Testamenty szczególne
I.Testament ustny
1.Przesłanki ważności testamentu ustnego
1.1.Okoliczności uzasadniające sporządzenie testamentu ustnego
1.1.1.Obawa rychłej śmierci spadkodawcy
1.1.2.Niemożność lub znaczna trudność w zachowaniu zwykłej formy testamentu
spowodowana szczególnymi okolicznościami
1.2.Oświadczenie woli testatora
1.3.Świadkowie testamentu ustnego
2.Przesłanki skuteczności testamentu ustnego
2.1.Stwierdzenie treści testamentu ustnego przez spisanie treści oświadczenia testatora
2.2.Stwierdzenie treści testamentu ustnego przed sądem
II.Testament podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym
1.Dopuszczalność sporządzenia testamentu podróżnego
2.Podmioty uprawnione do odebrania oświadczenia woli testatora
3.Spisanie woli testatora
III.Testament wojskowy
1.Dopuszczalność sporządzenia testamentu wojskowego
2.Formy testamentu wojskowego
Rozdział VI. Dziedziczenie ustawowe
§ 20.Spadkobiercy uprawnieni do dziedziczenia z ustawy
I.Uwagi ogólne
II.Spadkobiercy ustawowi I grupy
1.Dzieci i dalsi zstępni spadkodawcy. Dzieci przysposobione
2.Małżonek
III.Spadkobiercy ustawowi II grupy
1.Małżonek
2.Rodzice
IV.Spadkobiercy ustawowi III grupy. Dziedziczenie przez rodzeństwo i zstępnych
rodzeństwa spadkodawcy
V.Spadkobiercy ustawowi IV grupy. Dziadkowie spadkodawcy i ich zstępni
VI.Spadkobiercy ustawowi V grupy. Pasierbowie spadkodawcy
VII.Spadkobiercy ustawowi VI grupy
1.Gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy
2.Skarb Państwa
§ 21.Ustawowy zapis naddziałowy
I.Treść roszczenia o ustawowy zapis naddziałowy
II.Przesłanki roszczenia o ustawowy zapis naddziałowy
§ 22.Wyłączenie małżonka spadkodawcy od dziedziczenia
I.Przesłanki wyłączenia małżonka spadkodawcy od dziedziczenia
II.Legitymacja czynna w procesie o wyłączenie małżonka spadkodawcy od dziedziczenia.
Właściwość sądu
III.Charakter prawny i skutki orzeczenia o wyłączeniu małżonka spadkodawcy od
dziedziczenia
§ 23.Uprawnienia dziadków spadkodawcy w dziedziczeniu ustawowym
Rozdział VII. Status prawny spadkobiercy
§ 24.Sytuacja prawna spadkobiercy do chwili przyjęcia spadku
§ 25.Przyjęcie lub odrzucenie spadku
I.Termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku
II.Transmisja
III.Treść i forma oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku
IV.Skutki oświadczenia o odrzuceniu spadku. Odrzucenie spadku z pokrzywdzeniem
wierzycieli
V.Wady oświadczenia woli przy przyjęciu lub odrzuceniu spadku
VI.Częściowe przyjęcie lub odrzucenie spadku
§ 26.Sposoby dokumentowania praw do spadku
I.Stwierdzenie nabycia spadku
1.Właściwość sądu w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku
2.Legitymacja czynna w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku
3.Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku
4.Charakter prawny i skutki postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku
5.Uchylenie lub zmiana postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku
II.Akt poświadczenia dziedziczenia
§ 27.Ochrona dziedziczenia
Rozdział VIII. Odpowiedzialność za długi spadkowe
§ 28.Uwagi ogólne
§ 29.Odpowiedzialność za długi spadkowe do chwili przyjęcia spadku
§ 30.Treść oświadczenia o przyjęciu spadku a zakres odpowiedzialności spadkobiercy
za długi spadkowe
I.Oświadczenie o przyjęciu spadku wprost
II.Oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza
1.Skutki oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza
2.Spis inwentarza
3.Zasady spłacania długów spadkowych przez spadkobiercę, który przyjął spadek z
dobrodziejstwem inwentarza
4.Bezskuteczność oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza
§ 31.Odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkowe przed i po dziale spadku
§ 32.Odpowiedzialność zapisobierców windykacyjnych za długi spadkowe
Rozdział IX. Zachowek
§ 33.Funkcja i pojęcie zachowku
I.Funkcja zachowku
II.Uprawnienie do zachowku. Powstanie roszczenia z tytułu zachowku
§ 34.Podmioty uprawnione do zachowku
§ 35.Wysokość zachowku
I.Udział stanowiący podstawę do obliczania zachowku
II.Substrat zachowku
1.Pojęcie substratu zachowku
2.Czysta wartość spadku
3.Zasady doliczania darowizn oraz zapisów windykacyjnych do czystej wartości spadku
§ 36.Podmioty zobowiązane z tytułu zachowku
I.Odpowiedzialność spadkobierców za zachowek
II.Odpowiedzialność zapisobierców windykacyjnych za zachowek
III.Odpowiedzialność obdarowanych za zachowek
§ 37.Realizacja roszczenia o zachowek
I.Treść roszczenia o zachowek. Zaliczanie darowizn, zapisów windykacyjnych i innych
przysporzeń na poczet należnego zachowku
II.Postępowanie sądowe w sprawach o zachowek
III.Przedawnienie roszczenia o zachowek
IV.Dziedziczenie roszczenia o zachowek
§ 38.Wydziedziczenie
I.Pojęcie wydziedziczenia
II.Przyczyny wydziedziczenia
1.Uporczywe postępowanie wbrew woli spadkodawcy w sposób sprzeczny z zasadami
współżycia społecznego
2.Umyślne przestępstwo przeciwko zdrowiu, życiu, wolności lub rażącej obrazy czci
względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób
3.Uporczywe niedopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych
III.Tryb wydziedziczenia
IV.Przebaczenie
Rozdział X. Sytuacja prawna współspadkobierców. Dział spadku
§ 39.Wspólność majątku spadkowego
I.Uwagi ogólne
II.Rozporządzanie udziałem w spadku
III.Rozporządzanie udziałem w przedmiocie należącym do spadku
§ 40.Dział spadku
I.Pojęcie i przedmiot działu spadku
II.Sposoby działu spadku
1.Podział fizyczny
2.Przyznanie przedmiotów spadkowych jednemu spadkobiercy z obowiązkiem spłaty
pozostałych
3.Podział cywilny
III.Tryby działu spadku
1.Umowny dział spadku
1.1.Strony umowy o dział spadku
1.2.Treść i forma umowy o dział spadku
1.3.Wady oświadczenia woli przy umowie o dział spadku
2.Sądowy dział spadku
2.1.Postępowanie sądowe o dział spadku
2.2.Uczestnicy postępowania o dział spadku
2.3.Charakter prawny i skutki orzeczenia o dziale spadku
IV.Zaliczanie darowizn oraz zapisów windykacyjnych na schedy spadkowe
1.Uwagi ogólne
2.Podmioty zobowiązane do zaliczenia darowizn i zapisów windykacyjnych na schedę
spadkową
3.Darowizny podlegające zaliczeniu na schedę spadkową
4.Zasady obliczania wartości przedmiotu darowizny i przedmiotu zapisu windykacyjnego
Rozdział XI. Umowy dotyczące spadku
§ 41.Zakaz zawierania umów o spadek po osobie żyjącej
§ 42.Umowa o zbycie spadku lub udziału w spadku
I.Strony, treść i forma umowy o zbycie spadku lub udziału w spadku
II.Charakter prawny umowy o zbycie spadku lub udziału w spadku
III.Skutki umowy o zbycie spadku lub udziału w spadku
Rozdział XII. Dziedziczenie gospodarstw rolnych
§ 43.Uwagi ogólne
§ 44.Znaczenie wyroku TK z 31.1.2001 r. dla porządku dziedziczenia gospodarstw rolnych
§ 45.Dziedziczenie gospodarstw rolnych wchodzących w skład spadków otwartych przed
14.2.2001 r.
Indeks rzeczowy
210 stron, B5, oprawa miękka
