Działania kryminalistyczne, medyczne i organizacyjne w sytuacjach zdarzeń
masowych ze szczególnym uwzględnieniem identyfikacji genetycznej zwłok i szczątków
ludzkich z pogorzeliska
Książka autorstwa nadkom. doktor Renaty Włodarczyk adiunkta Instytutu Badań nad
Przestępczością Zorganizowaną i Terroryzmem Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie,
biegłego sądowego Sądu Okręgowego w Szczecinie i byłego eksperta biologii LK KWP w
Szczecinie.
Obszerna monografia ma charakter naukowy i składa się z sześciu rozdziałów
omawiających kolejno:
Prawne aspekty zdarzeń masowych a pożarnictwo;
Koordynacja i kompleksowość działań na miejscy zdarzenia masowego;
Akcja ratownicza na miejscu zdarzenia masowego po oddziaływaniu wysokich
temperatur;
Kryminalistyczne badanie miejsca zdarzenia masowego związanego z
oddziaływaniem wysokiej temperatur;
Rola biegłych z zakresu medycyny sądowej zaangażowanych w działaniach po
zaistnieniu zdarzenia masowego oraz
Identyfikacja genetyczna spalonych zwłok, ich szczątków i tkanek po
zaistnieniu zdarzenia masowego.
W książce zaprezentowano ponadto bogaty materiał zdjęciowy pożaru domu socjalnego
w Kamieniu Pomorskim, w tym zdjęcia spalonych podsekcyjnych tkanek ludzkich a także
materiał fotograficzny z katastrofy prezydenckiego samolotu w Smoleńsku. Książka
zawiera liczną bibliografię polską i zagraniczną.
Ze wstępu do książki można przeczytać, że autorka: „żywi nadzieję, że
monografia przyczyni się do rozwoju wiedzy w dziedzinie kryminalistycznych, medycznych,
medyczno-sądowych i organizacyjnych działań na miejscach zdarzeń masowych oraz stanie
się źródłem naukowym wykorzystywanym na uczelniach wyższych. Z jednej strony praca
odzwierciedla więc zainteresowania badawcze autorki, z drugiej natomiast uzupełnia
odczuwalną lukę w zakresie referowanych zagadnień i stanowisk”.
Książka kierowana jest do organów ścigania karnego, wymiaru sprawiedliwości,
towarzystw ubezpieczeniowych, Państwowej Straży Pożarnej, biegłych sądowych oraz
ekspertów z dziedziny kryminalistyki.
Spis treści:
Wykaz skrótów
Wstęp
Rozdział I. Prawne aspekty zdarzeń masowych a pożarnictwo
Rozdział II. Koordynacja i kompleksowość działań na miejscu zdarzenia
masowego
1. Wprowadzenie
2. Przepisy prawne dotyczące organizacji i zadań sztabu kryzysowego
3. Samorząd terytorialny a zadania kierownika jednostki organizacyjnej Policji w sztabie
kryzysowym
4. Organizacja sztabu kryzysowego
4.1. Główne zadania
4.2. Zadania poszczególnych ogniw
4.3. Dokumenty sztabu kryzysowego
4.4. Poziom taktyczny
4.5. Poziom wyposażenia technicznego
4.6. Poziom strategiczny
5. Kompleksowość działań na miejscu zdarzenia masowego
5.1. Powołanie i zadania Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego
5.2. Znaczenie kompleksowych działań wszystkich podmiotów na miejscu zdarzenia
5.3. Działania funkcjonariuszy Policji i innych służb po wybuchu pożaru lub bomby
5.4. Pasywne zabezpieczenie miejsca pożaru
5.5. Aktywne zabezpieczenie miejsca pożaru
6. Ratownictwo techniczne, chemiczne, ekologiczne i medyczne
7. Podsumowanie
Rozdział III. Akcja ratownicza na miejscu zdarzenia masowego po oddziaływaniu
wysokich temperatur
1. Wprowadzenie
2. Podstawy prawne dotyczące ratownictwa medycznego
3. Organizacja i zadania zespołów ratownictwa medycznego
4. Wyposażenie zespołów ratownictwa medycznego i współpracujących z nimi służb
4.1. Wyposażenie w środki transportu i specjalistyczny sprzęt
4.2. Wymogi dotyczące dekontaminacji i jej znaczenie
5. Przebieg akcji ratowniczej z uwzględnieniem postępowania z poparzonymi ofiarami
6. Triage jako segregacja rannych
7. Akcja ratownicza wobec zmian termicznych i innych zmian na ciele ludzkim powstałych
wskutek doznanych obrażeń
8. Akcja ratownicza wobec zagrożenia paniką i niekontrolowanymi zachowaniami
9. Podsumowanie
Rozdział IV. Kryminalistyczne badanie miejsca zdarzenia masowego związanego z
oddziaływaniem wysokiej temperatury
1. Wprowadzenie
2. Przepisy prawne dotyczące miejsca zdarzenia, ze szczególnym uwzględnieniem miejsca
oddziaływania wysokich temperatur
3. Organizacja, wstępne zadania i wyposażenie zespołów oględzinowych oraz
współpracujących z nimi służb na miejscu zdarzenia masowego
4. Zabezpieczenie miejsca zdarzenia masowego do chwili oględzin przed niekorzystnym
wpływem różnych czynników
4.1. Wstępne działania
4.2. Specyfika czynności
5. Kryminalistyczne badanie miejsca zdarzenia masowego z uwzględnieniem oddziaływania
wysokich temperatur
6. Organizacja i zadania grupy oględzinowej na miejscu zdarzenia masowego
6.1. Współdziałanie służb i czynniki wpływające na jakość ich pracy
6.2. Koordynator zespołów oględzinowych
6.3. Podstawowy skład zespołów oględzinowych
6.4. Role i zadania poszczególnych uczestników oględzin
6.4.1. Kierujący zespołem oględzinowym
6.4.2. Specjalista ds. oględzin miejsca
6.4.3. Biegli i eksperci laboratoriów kryminalistycznych
6.4.4. Funkcjonariusz odpowiedzialny za dowody rzeczowe
7. Czynności oględzinowe na miejscu zdarzenia masowego
7.1. Podział na sektory i jego znaczenie
7.2. Oględziny wstępne
7.3. Oględziny szczegółowe i etap końcowy oględzin
7.4. Proponowany podział sposobu prowadzenia oględzin po wystąpieniu zdarzenia masowego
7.5. Znaczenie oględzin i innych czynności dowodowych związanych z miejscem zdarzenia
dla dalszych etapów postępowania procesowego
8. Oględziny miejsca zdarzenia masowego związanego z wybuchem pożaru, bomby i z
oddziaływaniem wysokiej temperatury
8.1. Czynności wstępne
8.2. Specyfika oględzin miejsca po pożarze
8.3. Specyfika oględzin miejsca po wybuchu
9. Zabezpieczenie procesowe miejsca oględzin oraz związanych z nim śladów i dowodów
rzeczowych
9.1. Pojęcie zabezpieczenia procesowego i jego znaczenie
9.2. Protokół oględzin
9.3. Dokumentacja uzupełniająca
10. Zabezpieczenie techniczne śladów i dowodów rzeczowych ujawnionych podczas oględzin
miejsca zdarzenia
11. Podsumowanie
Rozdział V. Rola biegłych z zakresu medycyny sądowej zaangażowanych w
działania po zaistnieniu zdarzenia masowego
1. Wprowadzenie
2. Przepisy dotyczące czynności prowadzonych z udziałem biegłych z zakresu medycyny
sądowej oraz innych organów
3. Organizacja, wstępne zadania i wyposażenie zespołów zabezpieczających zwłoki oraz
szczątki ludzkie na miejscu zdarzenia masowego
4. Podstawowe działania i sprzęt wykorzystywany przez zespoły zabezpieczające zwłoki
i szczątki ludzkie na miejscu zdarzenia masowego
5. Zadania biegłych z zakresu medycyny sądowej współpracujących z zespołami
oględzinowymi na miejscu zdarzenia masowego
5.1. Zabezpieczenie terenu, segregacja, oględziny zwłok i ich szczątków oraz inne
czynności
5.2. Rola konsultacyjna biegłego medyka sądowego
5.3. Protokół oględzin zwłok w miejscu ich znalezienia
5.4. Podstawowa dokumentacja uzupełniająca dotycząca oględzin zwłok i czynności z
nią związane
6. Zadania biegłych z zakresu medycyny sądowej na miejscu zdarzenia masowego - z
uwzględnieniem oddziaływania wysokich temperatur
7. Oględziny zewnętrzne i wewnętrzne zwłok oraz szczątków ludzkich podczas autopsji
8. Zmiany pod wpływem wysokiej temperatury i inne zmiany związane z pożarem a
diagnostyka sekcyjna zwłok ludzkich
9. Oględziny osób żywych w sprawach związanych ze zdarzeniem masowym i oddziaływaniem
wysokich temperatur
10. Oględziny odzieży
11. Współczesne metody identyfikacji N.N. zwłok
Rozdział VI. Identyfikacja genetyczna spalonych zwłok, ich szczątków i
tkanek po zaistnieniu zdarzenia masowego
1. Wprowadzenie
2. Podstawy prawne i regulacje dotyczące identyfikacji metodami biologii molekularnej
3. Czynniki wpływające na degradację tkanek ludzkich
4. Kontaminacja i jej znaczenie w procesie genetycznej identyfikacji poszkodowanych
związanych z miejscem zdarzenia masowego
5. Znaczenie ujawniania śladów biologicznych w procesie genetycznej identyfikacji
poszkodowanych związanych z miejscem zdarzenia masowego
6. Wytyczne dotyczące procedur zabezpieczania i antykontaminacyjnych w procesie
zmierzającym do genetycznej identyfikacji poszkodowanych
w zdarzeniu masowym
6.1. Wytyczne do materiału dowodowego
6.2. Wytyczne do materiału porównawczego
7. Zasady przechowywania i transportu materiału biologicznego przed jego dotarciem do
laboratorium
8. Współczesne wymogi pracy laboratoryjnej a system zarządzania jakością
8.1. Zapewnienie jakości badań zgodnie z obowiązującymi standardami
8.2. Audyt jako forma oceny pracy laboratorium zgodnie z systemem zarządzania jakością
8.3. System zarządzania jakością w pracowniach biologicznych wykonujących analizy
genetyczne
9. Podstawy teoretyczne i pojęcia dotyczące genetycznej identyfikacji osobniczej
9.1. Metody identyfikacji genetycznej a polimorfizm DNA
9.2. Kwas deoksyrybonukleinowy (DNA)
9.3. Polimorfizm długości fragmentów DNA
9.4. Polimorfizm sekwencji DNA
9.5. Technika PCR jako podstawowe narzędzie używane do identyfikacji DNA
9.5.1. Izolacja DNA
9.5.2. Pomiar stężenia DNA
9.5.3. Reakcja PCR
9.5.4. Kontrola jakości reakcji PCR
9.5.5. Identyfikacja produktów PCR
9.5.6. Interpretacja porównawcza wyników profilowania
9.6. Cząsteczka mitochondrialnego DNA
10. Etapy całego procesu identyfikacji genetycznej w pracowniach biologicznych z
uwzględnieniem ofiar związanych ze zdarzeniem masowym
11. Genetyczna identyfikacja ofiar związanych ze zdarzeniem masowym
11.1. Cele i założenia w ramach realizowanych badań eksperymentalnych
11.2. Pobieranie i przygotowanie materiału biologicznego do poddaniadziałaniu wysokiej
temperatury od osób żywych i ze zwłok przeznaczonego do identyfikacji genetycznej
11.2.1. Materiały i metody
11.3. Genetyczna identyfikacja na podstawie szczątków spalonych zwłok
11.3.1. Izolacja DNA
11.3.2. Oznaczanie jakości i ilości DNA (pomiar stężenia DNA)
11.3.3. Badanie polimorfizmu DNA metodą PCR
11.3.4. Oczyszczanie produktów reakcji PCR
11.3.5. Interpretacja wyników profilowania DNA
12. Wyniki
13. Dyskusja
14. Podsumowanie
Aneks
Bibliografia
Wykaz obowiązujących aktów prawnych i przepisów międzynarodowych
Wykaz tabel
Wykaz rycin
Streszczenia
Streszczenia obcojęzyczne
456 stron, B5, oprawa twarda
