Ruchy społeczne i etniczne w Ameryce Łacińskiej
Praca zbiorowa w oparciu o materiały II Krakowskiej Konferencji
Latynoamerykańskiej zorganizowanej przez Instytut Amerykanistyki i Studiów Polonijnych
Uniwersytetu Jagiellońskiego 19-20 marca 2010 roku
Obszar Ameryki Łacińskiej to od wielu lat teren niespokojny zarówno z powodu
przemian społeczno-politycznych, jak i ruchów o charakterze etnicznym, zachodzących
wraz z rytmem rewolucji, konfliktów zbrojnych, powstawaniem i upadkiem reżimów,
trudnymi narodzinami demokracji i procesów etnicznego „budzenia się" kontynentu.
Jakie oczekiwania i jakie zagrożenia dla społeczeństw latynoamerykańskich
wiążą się z tymi zjawiskami?
Czy procesy zmian społecznych i rewolucje w stosunkach etnokulturowych
prowadzą jedynie do konfliktów zbrojnych, czy też dają nadzieję na istnienie
wielokulturowego, demokratycznego oblicza Ameryki?
Te i wiele innych pytań padło podczas drugiej ogólnopolskiej Krakowskiej Konferencji
Latynoamerykanistycznej, zorganizowanej przez Instytut Amerykanistyki i Studiów
Polonijnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zebrane w niniejszym tomie artykuły stanowią
pokłosie tej konferencji. Dotyczą szeroko rozumianej problematyki współczesnych
ruchów społecznych i etnicznych na terenie Ameryki Łacińskiej w ujęciu kulturowym i
politycznym. Autorzy poruszają tak istotne dla regionu zagadnienia, jak etnopolityka,
zjawiska wielokulturowości, proces poszukiwania i kształtowania tożsamości etnicznej,
indianizm i proces deindianizacji, a także omawiaj ą problematykę przemocy etnicznej,
łamania praw człowieka, dramat represji i krwawych prześladowań czy wyniszczających
konfliktów zbrojnych na terenie takich państw jak Meksyk, Kuba, Peru, Boliwia, Brazylia
czy Chile
Spis treści:
ADAM WALASZEK, Słowo wstępne 7
TADEUSZ PALECZNY, Nowe ruchy społeczne w warunkach globalizacji 9
I. RUCHY SPOŁECZNE AMERKI ŁACIŃSKIEJ W PERSPEKTYWIE ETNICZNO-KULTUROWEJ
ALEKSANDER POSERN-ZIELIŃSKI, Indianie a państwo w Ameryce Łacińskiej: tubylczy
aktywizm wobec etnopolitycznej dominacji władzy 29
MAGDALENA ŚNIADECKA-KOTARSKA, Od deindianizacji do reindianizacji Boliwii. O
etnopolityce, etniczności i polityzacji ruchów tubylczych 55
BOGUMIŁA LISOCKA-JAEGERMANN, Organizacje afroamerykańskie a konstruowanie tożsamości.
Afromeksykanie w XXI wieku 77
MAGDALENA KRYSIŃSKA-KAŁUŻNA, Przemoc w działaniach amazońskich Indian – wyraz siły
czy bezsilności? 91
MARTA KANIA, 1909–2009: ewolucja idei cusquenismo w stulecie ruchu Reformy
Uniwersyteckiej w Cusco 99
MARIA ELEONORA HEBISZ, Polityka i działania edukacyjne Świetlistego Szlaku w regionie
środkowej sierry w Peru 127
DOROTA KLEWER, Rewolta Pingwinów: nowy ruch uczniowski w Chile 137
II. RUCHY SPOŁECZNE AMERYKI ŁACIŃSKIEJ W PERSPEKTYWIE POLITYCZNEJ
RYSZARD STEMPLOWSKI, Ruch społeczny w analitycznej perspektywie kultury politycznej
151
STANISŁAW KOSMYNKA, Uwarunkowania i skutki transformacji politycznej w Urugwaju w 2004
roku w kontekście czynników kształtujących nastroje społeczne 161
ANNA SAMSON, Kim jest chavista? Charakterystyka organizacji społecznych wspierających
rozwój rewolucji boliwariańskiej we współczesnej Wenezueli 185
ZUZANNA KOWALCZYK, Walki społeczne w Kostaryce w ostatnim ćwierćwieczu 197
TOMASZ NOWAKOWSKI, Działalność Ruchu Chłopów bez Ziemi w Brazylii 215
ANNA BARTNIK, Czarna Wiosna i kubańskie „Damy w Bieli” 225
MICHAŁ STELMACH, Siły zbrojne wobec ruchów indiańskich w Gwatemali w okresie wojny
domowej i pokoju 233
URSZULA DRZEWIECKA, Ruchy partyzanckie w Meksyku w drugiej połowie XX wieku i na
początku XXI wieku 245
ALICJA GŁUSZEK, Meksykański ruch przeciwko handlowi ludźmi: pieniądze, ideologia i
prawa człowieka 263
ANEKS
Program II Krakowskiej Konferencji Latynoamerykanistycznej „Ruchy społeczne i
etniczne w Ameryce Łacińskiej”, Kraków, 19–20 marca 2010 281
284 strony, B5, oprawa miękka