SLI i inne zaburzenia językowe
Od badań mózgu do praktyki psychologicznej
W najnowszej książce profesor Grażyny Krasowicz-Kupis na pierwszy plan
wysuwają się zagadnienia związane z pojęciami stosowanymi dość często na świecie,
lecz wciąż względnie nowymi w Polsce, mianowicie: „zaburzenia rozwoju językowego”
i „specyficzne zaburzenie rozwoju językowego” (ang. specific language impairment –
SLI).
Autorka porządkuje kwestie terminologiczne związane z oboma pojęciami oraz
przedstawia zagadnienia rozwojowe, tworząc w ten sposób kontekst dla rozważań nad
najnowszą wiedzą z omawianej dziedziny, a szczególnie neurobiologicznego podłoża
zaburzeń rozwoju językowego, oraz nad kwestiami praktycznymi, czyli diagnozą i
terapią.
Książka jest adresowana zarówno do logopedów, jak i do psychologów, ponieważ
poruszane w niej zagadnienia są związane z obiema dyscyplinami wiedzy. Jej celem jest
zwrócenie uwagi specjalistów na problematykę deficytów w przyswajaniu języka, która
jest bardzo ważna przede wszystkim w kontekście rozwoju dzieci borykających się z
trudnościami, ale także ze względu na coraz większą skalę zjawiska oraz niską
skuteczność dostępnych form terapii. Omówienie najnowszych badań oraz refleksja nad
praktyką pomogą specjalistom starannie dobierać wiarygodne metody terapeutyczne w
codziennej pracy.
Wprowadzenie prof. Anna Grabowska
Wstęp
Rozdział 1
Zaburzenia rozwoju językowego - wprowadzenie i ustalenia terminologiczne
1.1.Mowa i język
1.2.Zaburzenia rozwoju mowy i języka
Rozdział 2
Charakterystyka prawidłowego rozwoju językowego
2.1.Główne mechanizmy rozwoju językowego
2.2.Uniwersalny model rozwoju językowego
2.3.Kształtowanie subsystemów języka
2.3.1.Nabywanie sprawności fonologicznych
2.3.2.Rozwój sprawności leksykalnych oraz morfologiczno-składniowych
2.3.3.Rozwój pragmatyczny
2.4.Zróżnicowanie rozwoju językowego
2.5.Nabywanie języka przez dzieci z SLI
2.6.Podsumowanie
Rozdział 3
Neurobiologiczne podłoże rozwoju mowy i języka
3.1.Klasyczny model reprezentacji funkcji językowych i jego rewizja
3.2.Lateralizacja funkcji językowych
3.2.1.Ewolucja poglądów na temat roli lewej półkuli w mowie
3.2.2.Znaczenie prawej półkuli dla mowy
3.2.3.Asymetria neuroanatomiczna
3.3.Reprezentacje mózgowe określonych funkcji językowych
3.3.1.Percepcja i ekspresja mowy a aktywność mózgowa
3.3.2.Mózgowa organizacja procesów fonologicznych i leksykalnych
3.3.3.Mózgowa organizacja procesów semantycznych i składniowych
3.4.Organizacja mózgowa funkcji językowych w ontogenezie
3.5.Mózgowa reprezentacja procesów językowych a indywidualne doświadczenia rozwojowe -
plastyczność mózgu
3.6.Podsumowanie
Rozdział 4
Rozwojowe zaburzenia językowe na tle innych zaburzeń mowy i języka
4.1.Ogólne klasyfikacje zaburzeń mowy
4.2.Zaburzenia rozwoju mowy i języka w polskiej logopedii
4.3.Opóźnienie czy zaburzenie rozwoju mowy?
4.4.Klasyfikacje zaburzeń rozwoju językowego
4.4.1.Zaburzenia rozwoju mowy i języka w ICD-10
4.4.2.Przegląd najważniejszych typologii zaburzeń rozwoju językowego
4.4.3.Klasyfikacja zaburzeń rozwoju mowy i języka w lingwistyce klinicznej
4.5.Charakterystyka najważniejszych typów zaburzeń rozwoju językowego
4.5.1.Niespecyficzne zaburzenia rozwoju językowego
4.5.2.Dyspraksja
4.5.3.Specyficzne zaburzenie fonologiczne
4.5.4.Specyficzne zaburzenie językowe
4.5.5.Zaburzenie pragmatyczno-semantyczne a SLI
4.6.Podsumowanie
Rozdział 5
Specyficzne zaburzenie językowe
5.1.Ustalenia terminologiczne
5.2.Definicje SLI
5.3.Kryteria diagnozy różnicowej dla SLI - główne problemy
5.4.Objawy SLI
5.5.Podtypy SLI
5.6.Przyczyny SLI
5.6.1.Genetyczne tło SLI
5.6.2.Neurostrukturalne i neurofunkcjonalne tło SLI
5.7.Patomechanizmy SLI
5.7.1.Teorie lingwistyczne
5.7.2.Teorie poznawcze
5.7.3.Teorie mieszane - lingwistyczno-poznawcze
5.8.Podsumowanie
Rozdział 6
Specyficzne zaburzenie językowe a praktyka psychologiczna
6.1.Diagnoza SLI
6.1.1.Kryteria diagnostyczne w przypadku SLI
6.1.2.Elementy diagnozy SLI
6.1.3.Źródła danych diagnostycznych
6.1.4.Podsumowanie
6.2.Terapia SLI
6.2.1.Metody i techniki interwencji w SLI
6.2.2.Czynniki wpływające na powodzenie terapii
6.2.3.Zasady terapii SLI
6.2.4.Podsumowanie
6.3.Konsekwencje rozwojowych zaburzeń językowych dla rozwoju i edukacji dziecka
6.3.1.Psychospołeczne konsekwencje SLI
6.3.2.Współwystępowanie zaburzeń rozwojowych
6.3.3.SLI a dysleksja
Podsumowanie
Bibliografia
Indeks osobowy
Indeks rzeczowy
184 stron, B5, oprawa miękka
-