Polska po 20 latach wolności
Na tom składa się, poza nader rzeczowym redaktorskim wprowadzeniem, 30 rozpraw,
stanowiących pokłosie udanej konferencji naukowej, którą Instytut Socjologii
Uniwersytetu Warszawskiego zorganizował w maju 2009 roku na dwudziestolecie przełomu
ustrojowego w naszym kraju. W żadnym razie nie jest to jednak po prostu zbiór
materiałów konferencyjnych. Widać, że redaktorom książki zależało na stworzeniu
możliwie rozległej (i teoretycznie pogłębionej) panoramy społecznej Polski
współczesnej.
Wśród autorów znaleźli się znakomici goście zagraniczni, m.in. Adam Przeworski,
którego, umieszczona na pierwszym miejscu, obszerna rozprawa Samorządność naszych
czasów stanowi niewątpliwie jedną z ozdób całości.
Wiele innych pozycji to również teksty naprawdę pierwszorzędne, wnoszące
rzeczywiście coś nowego nie tylko do kanonu wiedzy o tzw. transformacji systemowej
naszego kraju i jej rezultatach, ale i do refleksji o stanie polskiej socjologii czy
wiedzy społecznej w ogólności. Niektóre są przy tym w stanie zainteresować szersze
grono czytelników, a nie tylko socjologów i studentów socjologii. Wielką zaletą
zbioru jest zresztą to, że nierzadko wprost do dyskusji zaprasza.
z recenzji Jerzego Szackiego
Wstęp (Marta Bucholc, Sławomir Mandes, Tadeusz Szawiel, Joanna Wawrzyniak)
I. Instytucje polityki
Ro z d z i a ł 1. Samorządność naszych czasów (Adam Przeworski, przeł. Jan
Winczorek)
Ro z d z i a ł 2. Konsolidacja demokracji w Polsce: poparcie dla demokracji,
społeczeństwo obywatelskie i system partyjny (Tadeusz Szawiel)
Ro z d z i a ł 3. Poszukiwacze światłego obywatela. Rzecz o pojęciu kompetencji
obywatelskich i związanych z nim kłopotach (Jan Dzierzgowski)
Ro z d z i a ł 4. Wyborca czasu zmiany ustrojowej (Jacek Raciborski)
Ro z d z i a ł 5. Przemiany systemu wyborczego w Polsce w latach 1991–2007 oraz ich
konsekwencje dla systemu partyjnego (Tomasz Zając)
II. Instytucje i systemy społeczne
Ro z d z i a ł 6. Rekonstrukcja rynku pracy 1989–2009 (Wiesława Kozek)
Ro z d z i a ł 7. Rozwój lokalnych ośrodków kultury po przełomie ustrojowym.
Polska i Rosja – analiza porównawcza (Victoria Dunaeva)
Ro z d z i a ł 8. Zmiany w ochronie zdrowia a system społeczno-gospodarczy w Polsce
(Łukasz Raciborski)
Ro z d z i a ł 9. Polski „boom edukacyjny” i jego następstwa (Marta Zahorska)
Ro z d z i a ł 10. Społeczne światy szkół katolickich (Magdalena Smak-Wójcicka)
Ro z d z i a ł 11. Doktryna, instytucja, jednostka: transformacja Wojska Polskiego po
roku 1989 (Piotr Chmielarz)
III. Przemiany struktur i wartości
Ro z d z i a ł 12. Dynamika zmian wartości Polaków na tle europejskim: EVS
1990–1999–2008 (Aleksandra Jasińska-Kania)
Ro z d z i a ł 13. Transformacja i system klasowy w Polsce (Maciej Gdula)
Ro z d z i a ł 14. Duch polskiego kapitalizmu (Małgorzata Jacyno)
Ro z d z i a ł 15. Religia i jej związki z pluralizmem w pokomunistycznej Polsce
(Patrick Michel, przeł. Jan Dzierzgowski)
Ro z d z i a ł 16. O polskiej wsi i tych, co „chłopu żywemu nie przepuszczą”
(Izabella Bukraba-Rylska)
Ro z d z i a ł 17. Homo sovieticus z perspektywy dwóch dekad (Krzysztof Tyszka)
IV. Tożsamości: naród
Ro z d z i a ł 18. Tożsamość narodowa Polaków a antysemityzm i stosunek do innych
(Ireneusz Krzemiński)
Ro z d z i a ł 19. Prymordializacja. Przemiany polskiej tożsamości narodowej po 1989
roku (Michał Łuczewski)
Ro z d z i a ł 20. Czy czystki etniczne są skuteczne? Przypadek XX-wiecznej Polski
(Chris Hann, przeł. Jan Dzierzgowski)
Ro z d z i a ł 21. Między historią a Europą. Europeizacja polityki wobec mniejszości
narodowych w Polsce po 1989 roku (Sławomir Łodziński)
Ro z d z i a ł 22. Reformy prawa azylowego i przemiany postaw społecznych Polaków wobec
uchodźców w latach 1990–2010. Komplementarność czy rozłączność procesów
prawnych i społecznych? (Katarzyna Andrejuk)
Ro z d z i a ł 23. Trudny powrót (Robert Wyszyński)
Ro z d z i a ł 24. Obcy wśród nas. Afrykanie w Polsce (Ewa Nowicka)
V. Tożsamości: gender
Ro z d z i a ł 25. Kobiety i mężczyźni – aktorzy „płynnej rzeczywistości”.
Niespójności postaw, zachowań i pozycji – dwie dekady przemian w Polsce i na świecie
(Renata Siemieńska)
Ro z d z i a ł 26. Przemiany tożsamości starszych kobiet jako ilustracja transformacji
kulturowej po 1989 roku (Agata Urbanik)
Ro z d z i a ł 27. Tożsamość lesbijek i gejów a transformacja ustrojowa w Polsce
(Katarzyna Perdzyńska)
VI. Tożsamość: polityka pamięci
Ro z d z i a ł 28. Polskie spory ideowe i nasze rozmowy o pamięci (Paweł Śpiewak)
Ro z d z i a ł 29. Deklaracje przebaczenia i skruchy w polityce jako nowa instytucja
publiczna w Polsce po 1989 roku (Karolina Wigura)
Ro z d z i a ł 30. Historia i pamięć. Społeczne ramy historii najnowszej (Joanna
Wawrzyniak)
Bibliografia
Notki o autorach
Indeks nazwisk
606 stron, B5, oprawa miękka
