Metamorfozy i muzea
Metamorfozy i muzea to praca z zakresu filozofii kultury dotycząca przede wszystkim
modi bycia-człowieka-w-świecie.
Kultura przedstawiona jako podstawowe środowisko człowieka staje się nie tylko
źródłem jego osobowości, ale również egzystencjalnym wyzwaniem, które w pełni
świadoma swych projektów jednostka musi podjąć. Bycie w kulturze oznacza zatem
„przepracowanie” doświadczenia świata jak i samego podmiotu. Andre Malraux w
omawianym w tej monografii wielowątkowym dziele analizuje podstawowe pojęcie
metamorfozy, czyli wszechstronnego modelu interpretacyjnego tego, co filozofowie
egzystencji i późniejsi antropolodzy kultury (tak świetnie zaprezentowani w niniejszej
pracy) nazwali avanture d’ existence tj. wolności ludzkiej, unaoczniając przygodę
egzystencji w świecie, jak i zmiany zachodzące w samej kulturze, jej kodach,
paradygmatach i symbolach. Z kolei metafora muzeum zarówno w światopoglądzie Malraux
jak i w prezentowanych tu koncepcjach Clifforda Geertza i Jamesa Clifforda nie tylko
stanowi przestrzeń ekspozycji obiektów kulturowych, ale w sensie metaforycznym staje
się przedstawieniem samej kultury.
Niniejsza pozycja krytycznie rekonstruuje poglądy A.
Malraux, zestawiając je z ideami Clifforda Geertza i Jamesa Clifforda, w perspektywie
koncepcji kultury jako fenomenu nadrzędnego w stosunku do egzystencji człowieka.
Metamorfozy i muzea to również próba uporządkowania specyficznego doświadczenia
człowieka, jako rzucenia-w-świat-kultury – jej zmienności i projektującej historii.
Z recenzji wydawniczej dr hab. Piotra Mroza
Wstęp. Uwikłanie w kulturę
0.1. Metamorfozy i muzea 7
0.2. Dwa teksty 11
0.3. Egzystencja wobec kultury 15
Rozdział pierwszy. Historia André Malraux
1.1. Temat 23
1.2. Metoda 28
1.3. Styl 30
1.4. Metafi zyka – nieskończoność Pascala 33
1.5. Egzystencjalizm – inspiracje i odniesienia 34
1.6. Dzieciństwo – egzystencjalna psychoanaliza 37
1.7. Powrót do dzieciństwa Malraux 38
1.8. Antystruktury – wprowadzenie do fi lozofi i kultury 44
1.9. Sztuka – ekspresja kultury, ekspresja człowieka – wyraz nieskończoności 50
1.10. Muzeum: metafora kultury – przestrzeń kulturowego istnienia 55
1.11. Historia – historia cywilizacji, historia jednostki – jedność doświadczenia
62
1.12. Polityka – egzystencja i jej aktywność wobec świata kultury 66
1.13. Wobec różnorodności kulturowej 73
1.14. Muzeum wyobraźni jako świadomość kulturowa 79
1.15. Biblioteka i przetwarzanie imaginarum – tradycja a kultura 82
1.16. Transcendencja – kulturowa potrzeba przekroczenia 85
Rozdział drugi. Kultura – metamorfoza – człowiek
2.1. Metamorfozy wobec kultury 89
2.2. Metamorfozy człowieka – egzystencjalizm w myśli Malraux 90
2.3. Metamorfozy historii 94
2.4. Metamorfozy królów 102
2.5. Metamorfozy sztuki 110
2.6. Metamorfozy bogów 124
2.7. Metamorfozy muzeum – imaginarium wobec świata 130
2.8. Metamorfozy muzeum – imaginarium form granicznych 141
2.9. Metamorfozy kultury – kultura jako przemiana 149
Rozdział trzeci. Kultura i tożsamość. Poszukiwania Clifforda Geertza
3.1. Poszukiwania filozofii 159
3.2. W stronę antropologii 176
3.3. Interpretacja i sztuka opisu 197
3.4. Odkrywanie kultury. Znaczenia różnorodności 212
Rozdział czwarty. W sieciach kultury – wobec rosnącej rzeczywistości. Pytania
Jamesa Clifforda
4.1. Poszukiwacze tożsamości 239
4.2. Czego dowiedziała się Elza? 257
4.3. Pocztówki z kultury – MOMA i oblicza różnorodności 285
Pocztówka pierwsza – inny wkracza na scenę, czyli różnorodność podglądana. 293
Pocztówka druga – ciało, nagość różnorodności 299
Pocztówka trzecia: Fentona – intymność inności 306
4.4. Kłopoty z kulturą – poszukiwanie koncepcji kultury 312
Rozdział piąty. Zamiast zakończenia
Polifonia rzeczywistości i historia pewnego sporu 317
Bibliografia 335
340 stron, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka
