PRZESTRZEŃ INTERMEDIALNA LITERATURY I MUZYKI WASILEWSKA-CHMURA M. Księgarnia

Przestrzeń intermedialna literatury i muzyki

Niniejsza praca jest propozycją zastosowania teorii intermedialności w badaniach literackich i porównawczych, zgodną z postulatem integralnego ujmowania zjawisk kulturowych.

Przedstawia rozwój i zakres tej dziedziny ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień muzyczno-literackich. Wykorzystując teorie mediów i teorie performatywności, wskazuje także nowe możliwości badawcze.

Materiał analityczny stanowią szwedzkie teksty poetyckie i poetologiczne drugiej połowy XX wieku, ukazujące zmianę paradygmatu muzyczności poezji.

W literackim modernizmie muzyka stanowiła model jedności formy i treści, sankcjonujący odwrót sztuki od mimetyzmu i jej autorefleksyjny charakter. Twórcy neoawangardy poszukiwali natomiast w muzyce inspiracji na poziomie materiału, procedur kompozytorskich i nowych systemów zapisu.

Przedstawione analizy, wychodząc od manifestu Óyvinda Fahlstróma, ukazują filiacje szwedzkiej poezji konkretnej i ówczesnej awangardy muzycznej jako dziedzinę eksperymentalnego badania potencjału nowych mediów artystycznych.

Magdalena Wasilewska-Chmura jest historykiem literatury w Zakładzie Filologii Szwedzkiej Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prowadzi badania nad poetyką i liryką szwedzkiego modernizmu, związkami literatury i muzyki oraz intermedialnością. Jest autorką monografii Musik - metafor - modernism. En linje i den svenska modernismens poetologiska reflexion (Stockholm 2000). Zajmuje się również praktyką i krytyką przekładu.

Wstęp. Cele i założenia pracy 9

CZĘŚĆ I. INTERMEDIALNOŚĆ I STUDIA INTERMEDIALNE

1. Intermedialność a tradycja badań porównawczych – ewolucja terminologii 19
2. Medium i intermedialność – definicje, klasyfikacje, perspektywy 26

Medium – medialny – intermedialny 26
Intertekstualność a intermedialność 31
Relacje intermedialne – między, czyli gdzie? 33

3. Od jedności sztuk – do związków mediów 43
4. Intermedialność muzyczno-literacka 55

Kilka uwag o języku 55
Impulsy semiotyczne, kulturowe i hermeneutyczne 58
Systematyki intermedialności muzyczno-literackiej 64

5. Specyfika muzyki (znaczenie, emocje, podmiotowość) 72

Muzyka – znaczenie i emocje 75
Muzyka – czas, przestrzeń i reprezentacja 79
Muzyka a ekfraza 84

6. Media i systemy zapisu w badaniach 87

Oralność i piśmienność 88
Rozwinięcie teorii oralności i piśmienności 92
Media jako systemy zapisu 96
Performatywność – nowy aspekt studiów intermedialnych 102
Nowe media – o starych 108

CZĘŚĆ II. MODERNIZM I NEOAWANGARDA SZWEDZKA A MUZYCZNOŚĆ

1. Modernizm a awangarda – problem granic 113

Kolaż – montaż 118
Modernizm szwedzki 121
Między dwoma paradygmatami muzyczności 126
Muzyka jako model lub tworzywo 130

2. Tomas Tranströmer i muzyka 136

Odniesienia eksplicytne – odniesienia do muzyki a odniesienia muzyczne 137
Muzyka sfer – źródła tradycji 139
Odniesienia ogólne do muzyki – harmonia świata 146
Odniesienia specyficzne 161
Odniesienia kontekstualne – dźwięk, natura, archetypy 168
Odniesienia implicytne – czytanie paralelne liryki i muzyki 180

3. Neoawangarda w Szwecji 204

Tło i klimat dyskusji 205
Stylistyczne odmiany nowej poezji 209
Muzyka współczesna w Szwecji 214

4. Öyvind Fahlström – artysta intermedialny 221

Manifest Hätila ragulpr pa fatskliaben 228
Metoda konkretna 234
Forma – składnia przestrzenna 236
Słowo jako materia 240
Poezja konkretna a rzeczywistość 245
Druga wersja manifestu – znaczenie rytmu 247
Metaforyka materialistyczna 250
Bris – analiza status quo 253
Fahlström a muzyka – Cage 266
Poezja Fahlströma – wiersz-obraz a muzyka 271
Intermedialność – odniesienia do muzyki 276
Odniesienia eksplicytne 276
Wiersz-partytura (Den svara resan) 279
Intermedialność pośrednia a wielomedialność (Ett blocks timme – wiersz i utwór muzyczny) 283
Grafika, radio i inne media 290

5. Bengt Emil Johnson – poeta i kompozytor 293

W poszukiwaniu medium 295
Medium – maszyna 297
Poezja typograficzna 300
Törstspegeln jako partytura 305
Wzory serialne 308
Hyllningarna – automatyzm kontra system: migotliwość języka 313
Typografi a – ograniczenia 320
Tekst a tekst dźwiękowy – oralność 325
Poezja konkretna a partytura współczesna – przestrzenność 330
Parateksty jako teksty – kolaż do czytania 335
Performatywność a partyturowość 337

Zakończenie 347
Summary 353
Aneks 1 357
Aneks 2 360
Bibliografia 365
Indeks osób 393

404 stron, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.