Świat średniowieczny w zwierciadle romansu
Książka Świat średniowieczny w zwierciadle romansu to studium z pogranicza
literatury i wiedzy o kulturze, książka, która ma przybliżyć dzisiejszemu
czytelnikowi świat oglądany oczami ludzi żyjących w wiekach średnich,
rzeczywistość, której obraz zawarty został na kartach powstających wówczas dzieł.
Analiza, jakiej poddane zostały wybrane romanse (trzynaście tekstów, w polskich
przekładach, głównie prozaicznych), nie dotyczy struktury ukazywanych w nich zdarzeń,
budujących fabułę tych utworów, lecz zmierza do wydobycia z tekstów takich
elementów, które są budulcem realiów, w jakich rozgrywa się akcja, i które
składają się na zachowania postaci, dające z kolei świadectwo umysłowości ludzi
tamtej epoki. Z tych drobnych składników powstał obraz świata, panorama miejsc,
środowisk, społeczności i ich funkcjonowania. Poznajemy przestrzeń otaczającą
człowieka i jej wpływ na ludzkie działania i emocje, zarówno pozytywne jak i
negatywne. Odsłaniają się warunki życia w mieście, w zamku czy w klasztorze, ale
także sposoby bytowania w ostępach leśnych i pokonywania szlaków morskich, życie
rodzinne i obyczaje rycerskie, ulubione rozrywki różnych stanów i choroby nękające
tę społeczność.
Integralnym składnikiem książki są pochodzące z tamtej epoki ilustracje, miniatury,
stanowiące dopełnienie obrazu literackiego.
Świat średniowieczny w zwierciadle romansu Macieja
Włodarskiego, autora m.in. fundamentalnych prac z zakresu średniowiecznej eschatologii,
wpisuje się z jednej strony w bogaty nurt studiów europejskich nad kulturą
średniowiecza, z drugiej zaś jest książką pionierską na gruncie polskim, w istotnym
stopniu rekompensującą dotychczasowy brak rodzimych przekrojowo-syntetycznych opracowań
średniowiecznego romansu w perspektywie kulturoznawczej. Co istotne, recenzowana
książka nie jest wyłącznie wąskospecjalistycznym studium adresowanym do elitarnego
kręgu odbiorców, ale harmonijnie łączy rzetelność naukową z walorami interesującej
popularyzacji, która może zostać z powodzeniem wykorzystana zarówno na poziomie
kształcenia licealnego, jak i uniwersyteckiego.
Z recenzji prof. dra hab. Romana Mazurkiewicza
Maciej Włodarski – profesor związany z Katedrą Literatury
Staropolskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Główne kierunki jego badań to tematyka
thanatologiczna w literaturze i kulturze staropolskiej, związki literackie i kulturalne
polsko-bazylejskie, polska i łacińska poezja średniowieczna i barokowa. Jest autorem
m.in. takich książek, jak: „Ars moriendi” w literaturze polskiej XV i XVI w. (1987),
Obraz i słowo. O powiązaniach w sztuce i literaturze XV–XVI wieku na przykładzie
„ars moriendi” (1991), Barokowa poezja epicedialna. Analizy (1993), Dwa wieki
kulturalnych i literackich powiązań polsko-bazylejskich. 1433–1632 (2001).
I WSTĘP 7
II PRZESTRZEŃ – ŚRODOWISKO – CZAS 17
1. Las 17
2. Morze 20
3. Podróże 21
4. Czas 22
III ZAMEK 25
1. Położenie i wyposażenie 25
2. Władza 28
3. Dwór i jego zwyczaje 29
IV RYCERZ 35
1. Powołanie rycerskie 35
2. Obyczaje rycerzy 37
V MIASTO 45
1. Funkcjonowanie miasta 45
2. Życie społeczne 46
VI SPOŁECZNOŚĆ 57
1. Obyczaje – życie społeczne 57
2. Prawa 67
3. Polityka 73
4. Edukacja 75
5. Rozrywki 78
6. Miłość – seks 83
7. Choroby i medycyna 92
VII RODZINA 101
1. Życie rodzinne 101
2. Ślub i wesele 112
VIII KOŚCIÓŁ 119
1. Wiara i obrzędy 119
2. Zwyczaje religijne 127
3. Klasztory, pustelnicy, pielgrzymki 131
IX UMYSŁOWOŚĆ 137
1. Przesądy i przekonania 137
2. Wiara w sny i cuda 145
3. Fantastyka – marzenia 150
4. Emocjonalność – okrucieństwo – ciekawość 157
5. Symbolika – gesty 166
6. Estetyka 172
X WYŁANIAJĄCY SIĘ OBRAZ... 179
SPIS ILUSTRACJI 187
192 strony, Format: 17.0x24.0cm, oprawa miękka
