Dyscyplina finansów publicznych
Podstawy i zakres odpowiedzialności
Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponoszą nie tylko
kierownicy jednostek, lecz także pracownicy, którym powierzono określone zadania.
Książka odpowiada m.in. na następujące pytania:
jakie czynności należy podjąć w przypadku otrzymania informacji o naruszeniu
dyscypliny finansów publicznych od osób i podmiotów nieuprawnionych do złożenia
zawiadomienia,
jaki jest zakres odpowiedzialności za dopuszczenie do przedawnienia należności
cywilnoprawnych,
konsekwencje naruszenia zasady zaciągania zobowiązań,
jak zarządzać płynnością finansową w jednostce,
jak wydatkować środki publiczne, aby nie naruszyć dyscypliny finansów
publicznych.
Autorami tej książki są członkowie Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach
o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych (prof. Artur Walasik), Rzecznicy
Dyscypliny Finansów Publicznych I instancji (Arkadiusz Talik, Mateusz Winiarz),
pracownicy Ministerstwa Finansów (Wojciech Robaczyński, Marek Głuch, Anna Rotter,
Zbigniew Zieliński), członkowie Regionalnych Izb Obrachunkowych z całej Polski
(Arkadiusz Babczuk, Janusz Facon, Jarosław Kotowski, Jolanta Radzieja, Krystyna Sawicka).
W opracowaniu autorzy opisują problematykę związaną z odpowiedzialnością za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych przez kierownika jednostki sektora finansów
publicznych, głównego księgowego i poszczególnych pracowników. Podają konkretne
rozwiązania dotyczące rachunkowości, sprawozdawczości finansowej, inwentaryzacji,
kontroli zarządczej, udzielania zamówień publicznych.
Autorzy szczegółowo opisali czynności podejmowane w przypadku otrzymania informacji
o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych - zarówno od osób i podmiotów
uprawnionych do złożenia zawiadomienia, jak i nieuprawnionych. Sposób przekazywania i
rozpatrywania tej informacji przez rzecznika dyscypliny finansów publicznych,
kierowników danej jednostki i organów sprawujących nadzór nad tą jednostką.
Autorzy podają konkretne wskazówki, jak należy dokonywać wydatków publicznych w
jednostce samorządu terytorialnego, aby nie naruszyć dyscypliny finansów publicznych.
Podpowiadają czytelnikowi, że ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych może wspomagać zarządzanie finansami w jednostce. Wskazują
także istotne prawne aspekty umowy w sprawie zamówienia publicznego, udzielenia koncesji
na roboty budowlane lub usługi.
W książce autorzy poruszają także temat znikomej szkodliwości w finansach
publicznych. Czytelnik dowie się, jakie znaczenie mają skutki danego naruszenia
dyscypliny. W związku z rosnącą popularnością budżetu partycypacyjnego czytelnik
znajdzie przykłady tego typu rozwiązań w naszych kraju oraz powiązanie budżetu
partycypacyjnego z dbałością o zachowanie dyscypliny finansów publicznych.
W książce czytelni znajdzie również przegląd orzecznictwa dotyczący naruszeń
dyscypliny finansów publicznych.
Zalety publikacji:
- kompleksowe opracowanie dotyczące dyscypliny finansów publicznych z uwzględnieniem
budżetu parcycypacyjnego, zamowień publicznych, koncesji na roboty budowlane lub usług
i innych ważnycy zagadnień interesujących zarządzających jednostką sektora finansów
publicznych..
- konkretny opis zakresu odpowiedzialności w JST z punktu widzenia danych stanowisk
(wójt, główny księgowy, pracownik, któremu powierzono dany zakres obowiązków),
- wskazówki dotyczące prowadzenia finansów w jednostce wedle ustawy o
odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Grupa docelowa:
Kierownicy lub główni księgowi/skarbnicy wszystkich jednostek sektora finansów
publicznych (zwłaszcza gminy i powiaty)
Kierownicy lub główni księgowi podmiotów niezaliczanych do sektora finansów
publicznych, którym przekazano do wykorzystania lub dysponowania środki publiczne, np.
organizacje fundacje, stowarzyszenia, spółki z udziałem JST
Wykaz autorów
Wykaz skrótów
Wstęp
Część 1. Podstawowe rozwiązania prawne w zakresie finansów publicznych
oraz odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Rozdział I. Podstawy prawne dokonywania wydatków publicznych przez jednostki
samorządu terytorialnego na tle odpowiedzialności z tytułu naruszenia dyscypliny
finansów publicznych (Krystyna Sawicka)
1. Wprowadzenie
2. Zadania i kompetencje samorządu terytorialnego
3. Zasada domniemania zadań i kompetencji gminy
4. Podstawy prawne dokonywania wydatków publicznych
5. Podsumowanie
Rozdział II. Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych jako akt prawny wspomagający zarządzanie płynnością finansową i ryzykiem
niewypłacalności jednostek samorządu terytorialnego (Magdalena Zioło)
1. Wprowadzenie
2. Płynność finansowa a ryzyko niewypłacalności jednostki samorządu terytorialnego
3. Czyny zagrożone odpowiedzialnością za naruszenie dyscypliny finansów publicznych a
zaburzenia płynności finansowej i zagrożenie niewypłacalnością
4. Podsumowanie
Rozdział III. Zakres podmiotowy odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych z tytułu nieprawidłowości w dysponowaniu środkami publicznymi
(Anna Rotter)
1. Wprowadzenie
2. Osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet lub plan finansowy jednostki
sektora finansów publicznych albo organu zarządzającego podmiotu niezaliczanego do
sektora finansów publicznych
3. Kierownicy jednostek sektora finansów publicznych
4. Pracownicy jednostek sektora finansów publicznych lub inne osoby, którym odrębną
ustawą lub na jej podstawie powierzono wykonanie obowiązków
5. Osoby wykonujące czynności w imieniu podmiotu niezaliczanego do sektora finansów
publicznych
6. Podsumowanie
Rozdział IV. Budżet partycypacyjny a naruszenie dyscypliny finansów publicznych
(Julia Zdanukiewicz)
1. Ogólne uwagi dotyczące partycypacji i budżetu partycypacyjnego
2. Podstawy prawne tworzenia budżetu partycypacyjnego w Polsce
3. Fundusz sołecki jako przykład partycypacji społecznej
4. Możliwości naruszenia dyscypliny finansów publicznych w budżecie partycypacyjnym i
funduszu sołeckim
Rozdział V. Kwota minimalna jako przesłanka wyłączenia bezprawności czynu
naruszającego dyscyplinę finansów publicznych (Arkadiusz Talik)
1. Wprowadzenie
2. Zakres przedmiotowy wyłączenia bezprawności czynu
3. Podstawa ustalenia kwoty bagatelnej
4. Podsumowanie
Rozdział VI. Znikoma szkodliwość czynu stanowiącego naruszenie dyscypliny
finansów publicznych (Marek Głuch)
1. Zagadnienia ogólne
2. Szkodliwość a szkoda w finansach publicznych
3. Ocena stopnia szkodliwości
4. Skutki naruszenia jako najistotniejsze kryterium
5. Znikoma szkodliwość, wady rozstrzygnięć
Część 2. Realizacja gospodarki budżetowej a naruszenie odpowiedzialności
za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Rozdział I. Odpowiedzialność za związane z dotacjami oświatowymi naruszenie
dyscypliny finansów publicznych - problemy praktyki orzeczniczej (Wojciech
Lachiewicz)
1. Naruszenie zasad lub trybu przyznania dotacji oświatowej lub jej przekazania
(wypłaty)
2. Odpowiedzialność związana z uchybieniem przepisów dotyczących rozliczania dotacji
oświatowych
3. Sankcjonowanie obowiązku zwrotu dotacji do budżetu JST
4. Ocena możliwości zastosowania do dotacji oświatowych przepisu art. 9 pkt 1
Rozdział II. Inwentaryzacja - zasady, sposób przeprowadzania i dokumentowania
(Damian Grzelka)
1. Funkcje i cele inwentaryzacji
2. Zasady przeprowadzania inwentaryzacji
2.1. Formy inwentaryzacji
2.2. Metody przeprowadzania inwentaryzacji
2.3. Zakres przedmiotowy inwentaryzacji - według metod
2.3.1. Inwentaryzacja drogą spisu z natury - zakres przedmiotowy
2.3.2. Inwentaryzacja drogą potwierdzenia sald - zakres przedmiotowy
2.3.3. Inwentaryzacja drogą weryfikacji - zakres przedmiotowy
2.3.4. Termin i częstotliwość inwentaryzacji
3. Odpowiedzialność za inwentaryzację
4. Organizacja inwentaryzacji, przebieg i jej udokumentowanie
4.1. Zasady przeprowadzania inwentaryzacji drogą spisu z natury
4.2. Zasady przeprowadzania inwentaryzacji drogą uzyskania potwierdzenia sald
5. Dokumentacja przeprowadzania inwentaryzacji i rozliczanie różnic inwentaryzacyjnych
5.1. Dokumentacja inwentaryzacyjna
5.2. Rozbieżności wyników inwentaryzacji z zapisami ksiąg rachunkowych
Rozdział III. Sprawozdawczość budżetowa a odpowiedzialność z tytułu
naruszenia dyscypliny finansów publicznych (Krystyna Gąsiorek)
1. Pojęcie finansów publicznych i sprawozdawczości budżetowej
2. Sprawozdania podlegające naruszeniu dyscypliny finansów publicznych
3. Niesporządzenie lub nieprzekazanie w terminie sprawozdania
4. Wykazanie w sprawozdaniu danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji
księgowej
5. Odpowiedzialność kierownika jednostki
Rozdział IV. Odpowiedzialność głównego księgowego jednostki sektora
finansów publicznych w świetle art. 18b ustawy o odpowiedzialności za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych (Artur Walasik)
1. Wprowadzenie
2. Podmiotowe przesłanki odpowiedzialności głównego księgowego jednostki sektora
finansów publicznych
3. Przedmiotowe przesłanki odpowiedzialności głównego księgowego jednostki sektora
finansów publicznych (zakres obowiązków głównego księgowego)
4. Znamiona naruszenia dyscypliny finansów publicznych w rozumieniu art. 18b ustawy o
odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych - wstępna
kontrola (causa )
5. Znamiona naruszenia dyscypliny finansów publicznych w rozumieniu art. 18b ustawy o
odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych - dokonanie wydatku oraz
zaciągnięcie zobowiązania (effectus )
6. Podsumowanie
Rozdział V. Odpowiedzialność wójta za naruszenie obowiązków kontroli
zarządczej (Janusz Facon)
1. Wprowadzenie
2. Kontrola zarządcza czy zarządzanie przez kontrolę?
3. Naruszenie obowiązków w zakresie kontroli zarządczej a możliwość przypisania
wójtowi odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Rozdział VI. Naruszenie przepisu ustawy jako czyn wypełniający znamiona deliktu
z zakresu dyscypliny finansów publicznych (Remigiusz Mazur)
1. Zagadnienia wstępne
2. Orzecznictwo komisji orzekających
2.1. Czyny kwalifikowane z art. 5 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych
2.2. Czyny kwalifikowane z art. 11 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych
2.3. Czyny kwalifikowane z art. 15 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych
2.4. Czyny kwalifikowane z art. 17 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych
3. Podsumowanie
Rozdział VII. Naruszenie zasad zaciągania zobowiązań jako czyn naruszający
dyscyplinę finansów publicznych (Joanna Radzieja)
1. Zakres przedmiotowy czynu
2. Podmiotowy zakres odpowiedzialności
3. Uwagi dotyczące zawiadomień o ujawnionych okolicznościach wskazujących na
naruszenie dyscypliny finansów publicznych
4. Podsumowanie
Rozdział VIII. Należności cywilnoprawne na tle artykułu 5 ustawy o
odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Katarzyna
Makowska)
1. Wprowadzenie
2. Stosunki cywilnoprawne jako źródło należności
3. Zasada swobody zawierania umów
4. Ograniczenia swobody umów zawieranych przez podmioty publiczne
5. Wykonywanie umów przez podmioty publiczne
6. Nieustalenie należności
7. Niepobranie lub niedochodzenie należności
8. Umarzanie, odraczanie i rozkładanie na raty należności cywilnoprawnych
9. Przedawnienie należności
10. Podsumowanie
Część 3. Zamówienia publiczne i koncesje a dyscyplina finansów
publicznych
Rozdział I. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
jako instrument ochrony prawidłowości wyboru trybu postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego (Mateusz Winiarz)
1. Wprowadzenie
2. Zasada prymatu trybów przetargowych
3. Naruszenie przepisów Prawa zamówień publicznych jako przedmiot odpowiedzialności za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych
4. Przesłanki stosowania trybów w orzecznictwie GKO
5. Problem winy przy przypisaniu odpowiedzialności za udzielenie zamówienia z
naruszeniem przepisów regulujących przesłanki stosowania trybów
6. Podsumowanie
Rozdział II. Prawne aspekty umowy w sprawie zamówienia publicznego a
odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Beata
Zalewska)
1. Definicja zamówienia publicznego
2. Wadliwe zawarcie umowy
3. Zmiany w umowie
4. Zmiany w zamówieniu z wolnej ręki
Rozdział III. Przedmiot art. 17 ust. 1c ustawy o odpowiedzialności za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych w świetle znamion czynu zabronionego (Edyta
Wojterek-Kuszyńska)
1. Nowelizacja ustawy
2. Naruszenia prawa zamówień publicznych a wyłączenia
3. Przepisy o zamówieniach publicznych przed nowelizacją
4. Zasady odpowiedzialności, podsumowanie
Rozdział IV. Koncesja na roboty budowlane lub usługi w kontekście naruszenia
dyscypliny finansów publicznych (Rafał Cieślak)
1. Wprowadzenie
2. Regulacja koncesji na roboty budowlane lub usługi w Polsce
3. Procedura wyboru koncesjonariusza i umowa koncesji
4. Praktyka stosowania ustawy o koncesjach w Polsce
5. Rodzaje naruszeń dyscypliny finansów publicznych w odniesieniu do koncesji
6. Nieprawidłowości związane ze stosowaniem ustawy o koncesji na roboty budowlane lub
usługi, mogące stanowić naruszenie dyscypliny finansów publicznych
7. Wnioski
8. Postulaty zmian w prawie
9. Wzór ogłoszenia o koncesji na usługi
10. Wzór ogłoszenia o koncesji na roboty budowlane
Część 4. Wybrane zagadnienia postępowania w sprawach o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych
Rozdział I. Zawiadomienie o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych
(Wojciech Robaczyński)
1. Wprowadzenie
2. Podmioty zobowiązane do złożenia zawiadomienia o naruszeniu dyscypliny finansów
publicznych
3. Składniki zawiadomienia o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych
4. Skutki braków formalnych zawiadomienia
5. Informacja o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych otrzymana od podmiotu
nieuprawnionego do złożenia zawiadomienia
6. Podsumowanie
Rozdział II. Czynności podejmowane w przypadku otrzymania informacji o
naruszeniu dyscypliny finansów publicznych od osób i podmiotów nieuprawnionych do
złożenia zawiadomienia (Ireneusz Kołakowski)
1. Wprowadzenie
2. Przekazywanie informacji o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych
3. Praktyka a obowiązki kierownika jednostki, organu nadzorczego i rzecznika dyscypliny
4. Działalność rzecznika w przypadku biernej postawy uprawnionych osób i podmiotów
5. Informacja o podjętych działaniach w rozumieniu ustawy - opinia Głównego Rzecznika
6. Podejrzenia rzecznika przy braku podstaw do złożenia zawiadomienia
7. Terminy na dokonanie czynności w postępowaniu
8. Rzecznik dyscypliny i Główny Rzecznik - rozbieżność opinii
9. Wnioski końcowe
Rozdział III. Sądowa kontrola prawidłowości rozstrzygnięć w zakresie
dyscypliny finansów publicznych (Zbigniew Zieliński)
1. Uprawnienie do złożenia skargi do sądu administracyjnego
2. Złożenie skargi a przepisy prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
3. Niedopuszczalność skargi na złożenie wniosku o ukaranie
4. Instrukcyjny charakter terminów na załatwienie sprawy przez rzecznika dyscypliny
finansów publicznych
5. Środek zaskarżenia złożony przez osobę nieuprawnioną
6. Gromadzenie dokumentacji
7. Charakter postępowania
8. Wiążący zakres wniosku o ukaranie - zmiana opisu czynu
9. Zmiana stanu prawnego
10. Wykazanie możliwości zachowania się zgodnie z prawem warunkiem przypisania
odpowiedzialności
11. Nadzwyczajne złagodzenie kary, odstąpienie od wymierzenia kary
12. Ocena stopnia szkodliwości czynu
13. Odpowiedzialność
14. Niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie dotacji
15. Zamówienie z wolnej ręki
16. Zaliczka na poczet wynagrodzenia
17. Interpretacja niejednoznacznych przepisów
18. Domniemanie niewinności
19. Prawomocność orzeczeń
20. Podsumowanie
288 stron, Format: 16.5x24.0cm, oprawa miękka
