Darwinowskie paradygmaty
Mit teorii ewolucji w kulturze współczesnej
Teoria ewolucji i jej popularne przeróbki pełnią w cywilizacji zachodniej i
globalnej rolę teorii wszystkiego: bardzo różni autorzy przedstawiają darwinizm jako
podstawowy mit tłumaczący funkcjonowanie Wszechświata, Ziemi, życia, ludzkości i
człowieka.
Darwinowski klucz stosowany bywa do wyjaśniania całego wachlarza zjawisk: od
selekcji naturalnej teorii naukowych, przez tłumaczenie procesów kosmologicznych, naukę
o moralności, w socjobiologii, językoznawstwie, wiedzy o matematyce, badaniach
rozprzestrzeniania się mód i wynalazków - po socjologię, antropologię i
antropogenezę.
Książka omawia darwinowskie wątki w literaturze popularnonaukowej, a także jak
tezy popularyzatorów nauki przeniknęły do literatury pięknej i kultury popularnej.
Dominika Oramus – literaturoznawca, filolog angielski, profesor
nadzwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego. Jej zainteresowania naukowe to współczesna
proza brytyjska, pisarze XX wieku, poetyka postmodernizmu, science fiction i
naukoznawstwo. Jest autorką m.in. książek Stacja kontroli chaosu. Zjawiska i pisarze
współczesnej fantastyki (2004); O pomieszaniu gatunków. Science fiction a postmodernizm
(2010); Imiona Boga. Motywy metafizyczne w fantastyce drugiej połowy XX wieku (2011).
Rozdział 1
Darwinowskie paradygmaty .... 5
1.1. Wielka unifikacja .... 5
1.2. Darwinizm jako paradygmat .... 9
1.3. Darwinizm w naukach niebiologicznych .... 16
1.4. Darwinizm okiem literaturoznawców .... 22
Rozdział 2
Karol Darwin – bohater mityczny .... 29
2.1. Mity we współczesnym świecie .... 29
2.2. Popularyzatorzy nauki i biografowie .... 49
2.3. Między biografią a fikcją .... 55
2.4. Dziwne losy Emmy Darwin .... 90
2.5. Darwinowskie fantazje .... 100
Rozdział 3
Opowieści o historii naturalnej .... 107
3.1. Droga do darwinizmu .... 107
3.2. Darwinizm w literaturze przełomu XIX i XX wieku ....
121
3.3. Współczesne portrety dziewiętnastowiecznych
darwinistów .... 131
Rozdział 4
Darwinizm w wieku XX. Socjobiologia i kultura
.... 149
4.1. Odrodzenie paradygmatów darwinowskich .... 149
4.2. Bestsellery o ludziach i zwierzętach .... 153
4.3. Etologia i ekologia .... 170
4.4. Socjobiologia i fantastyka .... 183
Rozdział 5
Darwinowskie paradygmaty a natura ludzka. Od nauki
po rozrywkę .... 193
5.1. Uniwersalni ludzie. Strach i adaptacje .... 193
5.2. Strategie seksualne i dobór płciowy w bestsellerach
popularnonaukowych .... 200
Rozdział 6
Genetyka, mutacje i dewolucja w powieściach
dwudziestowiecznych .... 231
6.1. Geny i przyszłość rasy ludzkiej w fantastyce ....
231
6.2. Geny i zagłada w powieści katastroficznej .... 247
Rozdział 7
Opowieści o początkach rasy ludzkiej
.... 259
7.1. Mity na temat antropogenezy .... 259
7.2. Zagadka neandertalczyka .... 282
Rozdział 8
Darwinowskie paradygmaty a kwestie metafizyczne ....
309
8.1. Spór o ewolucję duszy i umysłu .... 309
8.2. Kreacjonizm w literaturze faktu i fikcji .... 323
8.3. Darwin i Bóg we współczesnej powieści angielskiej
.... 338
Konkluzja. Darwinowskie paradygmaty, czyli
faktofikcja .... 357
Podziękowania .... 367
Bibliografia .... 369
Indeks nazwisk .... 383
398 stron, Format: 16.5x24.0cm, oprawa miękka