Pedagogika obecności

Śladem księdza Józefa Tischnera FILOZOFII DRAMATU

Autorem ksiażki PEDAGOGIKA OBECNOŚCI. Śladem księdza Józefa Tischnera FILOZOFII DRAMATU jest Andrzej Wojciechowski - dr art. rzeźb. kw. II st. (z poszerzeniem o problemy rehabilitacji przez twórczość), profesor ndzw. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, członek Towarzystwa Uniwersyteckiego Fides et Ratio oraz Katolickiego Stowarzyszenia Osób Niepełnosprawnych Diecezji Toruńskiej im. Wandy Szuman. Kierunki Jego działalności naukowej i artystycznej wyznacza pedagogika specjalna, terapia osób słabych, terapia przez twórczość, teoria sztuki, rzeźba, rysunek i teatr. Jest współtwórcą działającej od 1980 r. grupy wolontariackiej, we współpracy z Wandą Szuman, przekształconej następnie w Pracownię Rozwijania Twórczości Osób Niepełnosprawnych. W latach 1994-2005 kierownik Zakładu Pedagogiki Specjalnej w Instytucie Pedagogiki UMK, a następnie na Wydziale Nauk Pedagogicznych. Przywołane tu bogate doświadczenia Autora jako praktyka i naukowca przełożyły się na treść tej wyjątkowej, bogatej w głęboką refleksję książki poświęconej nie tylko Osobom niepełnosprawnym, ale i relacjom łączącym Je z osobami pełnosprawnymi.

Jak podkreśla w Przedmowie do książki prof. Henryk Depta ".jest to praca intelektualnie i moralnie zniewalająca. Urzeka zwłaszcza moralna wrażliwość, z jaką Andrzej Wojciechowski pochylił się nad podjętą przez niego w tej pracy problematyką. Problematyka ta dotyczy sytuacji i edukacji ludzi niepełnosprawnych we współczesnej cywilizacji. Autor nieprzypadkowo obok określenia "człowiek niepełnosprawny" używa określenia "człowiek słaby". Człowiek słaby czyli taki, który potrzebuje i oczekuje szczególnego wsparcia.

Praca Andrzeja Wojciechowskiego jest próbą odpowiedzi na pytanie: czy i o ile my, ludzie pełnosprawni (pełnosprawni?) czyli ludzie POZA, przyjaźnie i serdecznie tego wsparcia udzielamy. Czy nie jest często raczej tak, że dostrzegamy ludzi niepełnosprawnych przez pewnego rodzaju szybę? Czy przez taką szybę nie dostrzegamy ich również wtedy, gdy patrzymy na nich jako na "specjalnych aniołów" zesłanych na świat przez Boga? Takie sentymentalne spojrzenie uniemożliwia bowiem dostrzeżenie całego dramatu życia - dramatu spotkania człowieka ze światem, z drugim człowiekiem, z samym sobą. (.)". Warto także odnotować, cytując nadal prof. H. Deptę, że książka ".zaopatrzona została podtytułem Śladem księdza Józefa Tischnera FILOZOFII DRAMATU. Podejmując próbę stworzenia w miarę spójnej i przejrzystej pedagogiki obecności, Autor właśnie śladem rozważań i konkluzji Józefa Tischnera podążać postanowił. Józef Tischner to jednak nie jedyny intelektualny i moralny patron tej pracy. Stosunkowo często przywoływany jest Jacques Maritain. Afirmatywnie przytaczane są poglądy Pierre'a Teilharda de Chardina i Karola Wojtyły. Dzieła tych myślicieli w dużym stopniu wyznaczyły także Tischnerowskie spojrzenie na miejsce i powołanie człowieka. Śladem Józefa Tischnera podążający Andrzej Wojciechowski żarliwie, począwszy od rozważań wstępnych, przeciwstawia się ograniczaniu pedagogiki specjalnej, zwłaszcza ortopedagogiki do czysto "naukowych" dywagacji czy technicznych wskazań i ustaleń pozbawionych pytania o sens życia i moralnie indyferentnych. Zakreślając pole dramatu ludzi niepełnosprawnych, Autor zwraca uwagę na konieczność dostrzeżenia i akceptacji Innego - dostrzeżenia go jako podmiotu istniejącego w swej odrębnej rzeczywistości, równocześnie pozwalając jednak na dostrzeżenie (a może nawet zrozumienie) samego siebie".

Przedmowa – Henryk Depta
Wstęp

Inny człowiek – drugi  
Scena
To, co nieuchwytne
Czas 
Świadomość sceny  
Świadomość drugiego 
Pytanie o Boga 
Wydarzenie spotkania  
Twarz innego
Twarzą w twarz 
Zabójstwo 
Pragnienie 
Ślad nieskończonego
Agatologia
Zasłona
Maska 
Odpowiedź na pytanie, czyli wzajemność
Pytanie 
Obecność 
Wzajemność
Most nad przepaścią
Nieść ciężar i być ciężarem
Pedagogika obecności

Bibliografia

158 stron, B5, oprawa miękka