Orzecznictwo interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego a reguły wykładni prawa
Orzeczenia interpretacyjne mają charakter incydentalny i wzbudzają wiele kontrowersji
oraz wątpliwości w przedmiocie mocy obowiązującej i podstawy prawnej do wydawania tego
typu orzeczeń przez Trybunał Konstytucyjny. Dotychczas w literaturze polskiej nie
ukazało się wiele publikacji poświęconych opracowaniu tematu orzecznictwa
interpretacyjnego w kontekście działalności orzeczniczej Trybunału i skutków prawnych
takiego orzekania.
Celem pracy jest ukazanie orzecznictwa interpretacyjnego Trybunału Konstytucyjnego ze
wskazaniem na argumentację przemawiającą za tym orzecznictwem, jak również negującą
jego zasadność, w sposób najmniej arbitralny, aczkolwiek z zamiarem zaakcentowania
własnego stanowiska.
Na uwagę zasługuję ujęcie problematyki w kontekście reguł wykładni prawa
(rozumianej jako interpretacja prawa stosowana przez Trybunał Konstytucyjny).
Spis treści:
Wykaz skrótów
Wstęp
Rozdział I. Trybunał Konstytucyjny – pozycja prawna i rola ustrojowa
1. Trybunał Konstytucyjny w strukturze trójpodziału władzy
1.1. Miejsce Trybunału w relacji do ustawodawcy
1.2. Funkcje Trybunału Konstytucyjnego
1.3. Trybunał Konstytucyjny a sądownictwo – respektowanie utrwalonej wykładni sądów
powszechnych
1.4. Trybunał jako negatywny ustawodawca
2. Kontrola konstytucyjności prawa według Trybunału Konstytucyjnego
2.1. Istota kontroli konstytucyjności prawa
2.2. Przedmiot i granice kontroli dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny
2.3. Kryteria i tryb kontroli konstytucyjności prawa
2.4. Uzasadnienie kontroli
3. Ogólna charakterystyka orzecznictwa Trybunału
3.1. Charakter prawny orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego
3.2. Powszechne obowiązywanie wyroków Trybunału Konstytucyjnego
3.3. Ogłaszanie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego
3.4. Związanie orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego – specyfika realizacji
orzeczeń
4. Specyfika orzecznictwa konstytucyjnego względem prawa międzynarodowego i unijnego
5. Podsumowanie
Rozdział II. Reguły wykładni prawa stosowane przez Trybunał Konstytucyjny
1. Wykładnia w praktyce orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego
2. Wykładnia w zgodzie z Konstytucją
3. Reguły językowe – rola języka w formułowaniu orzecznictwa TK
4. Reguły systemowe – systemowa hierarchia interpretacji Trybunału Konstytucyjnego
5. Reguły celowościowe i funkcjonalne – cel działalności prawodawczej Trybunału
Konstytucyjnego
6. Reguły aksjologiczne – wartości interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego
7. Reguły preferencji interpretacyjnych – źródło orzecznictwa interpretacyjnego
8. Konkluzja
Rozdział III. Rodzaje orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i ich skutki prawne
1. Rodzaje orzeczeń Trybunału
1.1. Wyroki o tzw. prostych skutkach prawnych
1.2. Postanowienia sygnalizacyjne
1.3. Wyroki prewencyjne
1.4. Wyroki ze skutkiem w praktyce stosowania prawa
1.4.1. Wyroki z klauzulą odraczającą
1.4.2. Wyroki aplikacyjne
1.4.3. Wyroki zakresowe
1.4.4. Wyroki tzw. interpretacyjne
2. Skutki orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego
2.1. Problematyka niekonstytucyjności a utrata mocy obowiązującej orzeczenia Trybunału
2.2. Nadanie mocy obowiązującej jako skutek dokonanej interpretacji
2.3. Inspirowanie działań prawodawczych
3. Respektowanie orzecznictwa TK przez inne sądy
3.1. Wykonywanie orzeczeń Trybunału
3.2. Zasięg czasowy orzeczeń TK
3.3. Nieprawidłowości w orzecznictwie TK i ich skutki prawne
Rozdział IV. Orzecznictwo interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego w doktrynie
i praktyce
1. Stan poglądów doktryny w zakresie orzecznictwa interpretacyjnego Trybunału
Konstytucyjnego
2. Próba zdefiniowania
2.1. Funkcje orzeczeń interpretacyjnych
2.2. Interpretacja a kontrola konstytucyjności
3. Celowość i uprawnienie do wydawania orzeczeń interpretacyjnych
4. Moc obowiązująca wyroku a uzasadnienie wyroku
5. Granice wydawania orzeczeń interpretacyjnych
5.1. Wątpliwości, co do wydawania wyroków interpretacyjnych
5.2. Za i przeciw wyrokom interpretacyjnym
6. Skutki prawne wydawania wyroków interpretacyjnych
6.1. Skutki w sferze obowiązywania prawa
6.2. Skutki w sferze stosowania prawa
7. Praktyka wydawania wyroków
8. Problematyka negatywnego ustawodawcy w kontekście orzecznictwa interpretacyjnego
9. Problematyka ograniczenia niezawisłości sędziowskiej a jednolitość orzecznictwa
10. Analiza wybranych orzeczeń interpretacyjnych
Rozdział V. Stanowisko sądów w zakresie orzecznictwa interpretacyjnego
Trybunału Konstytucyjnego
1. Orzecznictwo Sądu Najwyższego
1.1. Uchwała Sądu Najwyższego sygn. III PZP 2/09
1.1.1. Omówienie uzasadnienia do sentencji uchwały
1.1.2. Konkluzja
2. Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
3. Orzecznictwo Wojewódzkich Sądów Administracyjnych
Rozdział VI. Orzecznictwo interpretacyjne a reguły wykładni prawa
1. Wpływ orzecznictwa interpretacyjnego na reguły wykładni prawa stosowane przez
Trybunał Konstytucyjny
2. Wnioski w zakresie praktyki wykładni prawa
3. Wykładnia Trybunału jako element procesu komunikacji z organami stosowania prawa
Zakończenie
Bibliografia
Wykaz aktów prawnych
Literatura
Wykaz orzeczeń (w porządku chronologicznym)
Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Orzecznictwo NSA i WSA
Pozostałe źródła
216 stron, Format: 16.0x23.0cm, oprawa miękka
